Վիքիպեդիա

«Մասնակից:Nelly Nazaryan/Ավազարկղ1»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ ԼեռԼիճ}}
 
'''Վառնա լիճ''' ({{lang-bg|Варненско езеро}}), [[Բուլղարիայի սևծովյան ափ]]ում երկարավուն ձևի ամենամեծ և խորը գետաբերանը: Գտնվում է [[Վառնա]] քաղաքի մերձակայքում, արհեստական նավարկող ջրանցքներ, որոնք միացված են Վառնային և Բելոսլավսկու լճին [1]:
'''Ասկիա''' ({{lang-is|Askja}}), գործող [[ստրատոհրաբուխ]] [[Իսլանդական սարավանդ]]ի կենտրոնում, որը գտնվում է Օուդաուդախրեին լեռան արևելյան մասում ([[Վատնաիյոկյուդլ]] սառցադաշտից հյուսիս, համանուն ազգային պարկի տարածքում): Հրաբխի բարձրությունը ծովի մակարդակից 1516 մ է<ref name="Britannika">Статья [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/38751/Askja Askja] в энциклопедии [[Энциклопедия Британника|Британника]]{{ref-en}}</ref>.:
 
195 թվականի մարտի 16-ին, Վառնա լիճը, [[Իոսիֆ Ստալին|Ստալին]]ի գագաթի (նախկինում գագաթը Մուս-Ալլա) տարածքում գտնվող մի խումբ լեռնային լճերի հետ միասին, վերանվանվել է Ստալինի լճեր (մինչև 1956 թվական): 1972 թվականին հայտնաբերվեց Վառնայի գերեզմանատունը լճից ոչ հեռու [2]:
Երկրաբանորեն Ասկիայի շուրջ լեռները ծագել են հրաբխային ակտիվությունից<ref>{{cite web|url=http://www.luxe.ru/countries/location1109.htm|deadlink=yes|title=Исландия. Высокогорье}}{{проверить авторитетность|18|09|2016}}</ref>:
 
== Բնութագիրը ==
Վերջին ժայթքումը եղել է 1961 թվականին<ref>[http://www.ajsonline.org/cgi/content/abstract/260/9/641 The eruption in Askja, 1961]{{ref-en}}</ref>:
Լճի մակերեսը 17 կմ² է, խորությունը տատանվում է 9,5-ից 19 մետր: լճի ջերմաստիճանը և աղի մակարդակը կախված են մուտքային ծովի ջրից: Գարնանը աղիությունը նվազում է, իսկ ամռանը և աշնանը աճում է: Որոշ տեղերում ջրի մակերեսը տաքանում է մինչև +25 ° C, մակերևույթի միջին տարեկան ջերմաստիճանը մոտ +14 ° C է, իսկ ներքևում ջուրը տաքանում է ոչ ավելի, քան +8 ° C: Քաղցր ջրի վրա աղի ջրի գերակշռության պատճառով լճում բնակվում են միայն ծովային ձկնատեսակներ [3]:
 
== Աշխարհագրական դիրքը ==
== Լճեր ==
Վառնա լիճը ունի տեկտոնական ծագում, այն ձևավորվել է [[Պլեյստոցեն]]ի դարաշրջանում Պրովադիցկ գետաբերանից: Արևմուտքից ՝ Վառնա լիճը արհեստական ուղով միացված է Բելոսլավ լճին, որտեղ գտնվում է Վառնա նավահանգստի արևմտյան տերմինալը ({{lang-bg|Терминал Варна Запад}}), արևելքում գտնվող [[Սև ծով]]ից այն առանձնացված է ավազոտ երկու կիլոմետրանոց ժապավենով, որն աճում է ամեն տարի: Հարավային ափը կտրուկ և բարձր է, իսկ հյուսիսայինը՝ հարթ: Վառնա լճի հատակը ծածկում է [[տիղմ]]ի մի շերտ, որոշ տեղերում հասնում է 30 մետրի: Ներքևի ամենախորը տեղերը ծածկված են ծծմբաջրածնային ցեխով, որն օգտագործվում է ցեխաթերապիայի նպատակով: Մինչև 20-րդ դարը լճի ջուրը ծով էր հոսում դեպի Վառնա լիարժեք հոսող, բայց մակերեսային գետը, բայց Վառնա նավահանգստի արևելյան տերմինալի կառուցումից հետո ({{lang-bg|терминал Варна Изток}}) և գետի բնակավայր, 1906-1909 թվականներին նավարկության ալիքը հասավ ծով, ինչը հանգեցրեց 1,4-1,5 մետր բարձրությամբ Վառնա լճում ջրի մակարդակի անկում և ծովային ջրի ներխուժում, որից ջուրը դարձել է խճճված: Ավելի ուշ՝ դեպի հարավ, նոր նավիգացիոն ջրանցք է փորվել 12 մետր խորության վրա [3], իսկ 1976 թվականին Ասպարոււվովի կամուրջը տեղափոխվել է լիճ Վառնայի ծոցը միացնող ալիքներով:
1875 թվականի մարտի 29-ին հրաբխի ժայթքման հետևանքով շուրջ 45 կմ² մակերեսով [[կալդերա]]յում ձևավորվել են երկու խոշոր լճեր.
 
Գետեր, որոնք հոսում են դեպի Վառնա լիճ [3].
* Էսկյուվատն {{lang-is|Öskjuvatn}} լիճն ունի շուրջ 11 կմ² մակերես և 220 մ խորություն։ Այն [[Իսլանդիա]]յի ամենախոր լիճն է<ref name="Britannika">Статья [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/38751/Askja Askja] в энциклопедии Энциклопедия Британника{{ref-en}}</ref>: Սկզբնական շրջանում ձևավորվելուց հետո այն ջերմ էր, սակայն ներկայումս հիմնականում ծածկված է սառույցով: Լճի հարավային մասում գտնվում է մի փոքրիկ Էյջա կղզին, որը ձևավորվել է 1926 թվականի ժայթքումից<ref name=Barth>{{книга
|автор = Sabine Barth
|часть = Das Hochland
|заглавие = Island
|издание = 1 изд
|место = Ostfildern
|издательство = DuMont Reiseverlag
|год = 2008
|страницы = 417-420
|страниц = 448
|isbn = 978-3770176533
}}</ref>:
[[Պատկեր:Askja Herðubreið Iceland (174167471).jpeg|մինի]]
* Վիտին ({{lang-is|Viti}} — [[ад]]) երկրաջերմային լիճ է, որը գտնվում է Էսկյուվատն լճի հյուսիսային ափին։ Տրամագիծը կազմում է շուրջ 100 մ, իսկ խորությունը՝ 7 մետր: Լճի ջուրը բաց կապույտ է, ջերմաստիճանը տատանվում է 20-ից մինչև 27 °C<ref name=Willhardt>{{книга
|автор = Jens Willhardt, Christine Sadler
|часть = Das unbewohnte Hochland
|заглавие = Island
|издание = 5. изд
|место = Erlangen
|издательство = Michael Müller Verlag
|год = 2009
|страницы = 669
|страниц = 732
|isbn = 978-3899534481
}}</ref>: Լճի մոտ զգացվում է ծծմբի ուժեղ հոտ, որից էլ լիճը ստացել է իր անվանումը<ref name=Barth>{{книга
|автор = Sabine Barth
|часть = Das Hochland
|заглавие = Island
|издание = 1 изд
|место = Ostfildern
|издательство = DuMont Reiseverlag
|год = 2008
|страницы = 417-420
|страниц = 448
|isbn = 978-3770176533
}}</ref>:
 
* Պրովադիսկա
Երկու խոշոր լճերից բացի կան նաև մի քանի լճեր ևս, որոնք ձևավորվել են [[հրաբխային խառնարան]]ներում։
* Դեվնյա ({{lang-bg|Девня]]}})
* Իգնատեվսկո ({{lang-bg|Игнатиевската}})
* Կոնստանտինովսկո ({{lang-bg|Константиновска}})
* Պայներջիսկի գետաբերան ({{lang-bg|Пейнерджикски дол}})
 
Լճի հյուսիսային ափին գտնվում են Էզերովո և Կազաշկո գյուղերը:
== Զբոսաշրջային երթուղիներ ==
Դեպի Ասկիա իրականացվող երթուղին կախված է ուղղության նշանակետից: Հարավից եկող զբոսաշրջիկները օգտվում են F910 ավտոմայրուղուց, իսկ նրանք, ովքեր գալիս են հյուսիսից, շարժվում են F88 մայրուղով: Սա միակ ճանապարհն է, որը հատում է F910 մայրուղին և ուղղվում դեպի Ասկիա։
 
{{Համայնապատկեր|Varna-Devnya canal map - ru.svg|666px|Վառնայի ծոցի գտնվելու վայրը և Բելոսլավսկու և Վառնայի լճերը}}
Հրաբխային խառնարանից 8 կմ հեռավորության վրա տեղակայված է մշտական զբոսաշրջային ճամբար։ Այստեղ կարելի է գիշերել։ Զբոսաշրջիկների տրամադրության տակ կան երկու տնակներ: Առաջինում հարմարություններ են՝ ներառյալ փոքր ընդհանուր խոհանոց և ցնցուղ, իսկ երկրորդը գիշերակացի համար է:
 
== Պատկերասրահ ==
<gallery mode="packed">
Viti geothermal lake at Askja.jpg|Վիտի լիճ
138 OESKJUVATN.JPG|Էսկյուվատն լիճ
Island Askja.jpg|Էսկյուվատն(ձախից) և Վիտի(առջևում) լճեր
Askja.jpg|Ասկիա
</gallery>
 
== Ծանոթագրություններ ==
Տող 66 ⟶ 28՝
 
== Արտաքին հղումներ ==
* [https://web.archive.org/web/20070312085615/http://dichev.com/panorama/bulgaria/varna/lake_kazashko/ ]
* {{cite gvp |vn=373060 |name=Вулкан Аскья}}
* [http://www.volcanolivevarna-bulgaria.cominfo/askjaPhotos/index.html Volcano Live — Johnphp?gallery=Varna%20Sea%20Lake Search]
* [http://volcano.oregonstate.edu/askja Volcano World] — [[Университет штата Орегон|Oregon State University]]
* [http://www.peakware.com/peaks.html?pk=17 Peakware.com]
* [http://www.mountain-forecast.com/peaks/Askja Mountain-Forecast.com]
 
{{ՎՊԵ}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մասնակից:Nelly_Nazaryan/Ավազարկղ1» էջից