Իդֆու

Իդֆու Բնակավայր

Իդֆու[1][2] (Էդֆու[3], եգիպտ. Բեհդետ (bḥd.t) կամ Ջեբա (ḏb3), հուն. Ἀπόλλωνος πόλις μεγάλη)՝ քաղաք Նեղոսի արևմտյան ափին, Լուքսորից 100 կիլոմետր դեպի հարավ:

Վերին Եգիպտոսի II նոմի մայրաքաղաք, Խորա Բեհդետսկովո Աստվածուհու պաշտամունքային կենտրոն, որը հույները նույնացրել են Ապոլլոնի հետ:

Հնագիտական հետազոտություն Արևմտյան եվրոպացիներից առաջինը Իդֆու է այցելել Կլոդ Սիկարը:

Ֆրանսիացիների (1921 - 1933 թվականներ) և ֆրանկո - լեհացիների (1936 - 1939 թվականներ) պեղումները հայտնաբերեցին հնագույն քաղաքի մեծ մասը և մեծ գերեզեմանատուն (տես նաև՝ Իդֆուն Կազիմյոժ Միխալովսկիի հոդվածում): Այստեղ հայտնաբերվել են 6 - րդ դինաստիայի ժամանակաշրջանի բազմաթիվ մաստաբաներ, այդ թվում աստվածացրած Իզին, II նոմի ղեկավար՝ Ջեդկար Իսեսի և Պեպի առաջին թագավորների ժամանակ: Իր կենդանության օրոք նա եղել է վեզիր, դատավոր, թագավորական արխիվի և «մեծագույն Հարավի Տասնյակի» կառավարիչ, մահվանից հետո արժանացել է տեղական սրբի կոչմանը: Գտնվել է նաև Առաջին անցումային և Միջին թագավորական գերեզմանատան հետքեր:

Հորի տաճար

Հորի տաճարը Իդֆույում Ի պատիվ Հոր Բեխդետսկովո Աստծու կառուցվել է հսկայական տաճար, որն այժմ հանդիսանում է լավագույն պահպանված եգիպտական տաճարային շենքերից մեկը: 137 մետր երկարությամբ, 79 մետր լայնությամբ, 36 մետր բարձրությամբ քանդակազարդ սյուներով, նա համարվում է Կառնակից հետո երկրորդ խոշոր տաճարը: Շինարարությունը սկսվել է մ. թ. ա. 237 թվականին Պտղոմեոս 3 - րդ Էվերգետի օրոք և ավարտվել է մ. թ. ա. 47 թվականին Պտղոմեոս 12- րդ Նեոս Դիոնիսոսի օրոք: Տաճարը բացվել է Պտղոմեոս 10 - րդ Ալեքսանդրի ժամանակաշրջանում (մ. թ. ա. 107 - 88 թվականներ)[4]:

Էդֆու Հորը պատկերված է թևավոր սկավառակի, բազեի, երբեմն էլ բազեի գլխով մարդու տեսքով: Էդֆուի մակագրություններում նա եղել է նաև Հորոմ - Ռա՝ տաճարի ռելիեֆը ընդգծում է Հորի սերտ կապը հոր՝ Օսիրիսի, մոր՝ Իսիդայի և Հատհորի հետ:

էդֆու տաճարի արձանագրությունները մեծ նշանակություն ունեն եգիպտական բանասիրության համար, քանի որ դրանք ներկայացնում են հունահռոմեական ժամանակի հիերոգլիֆ տեքստերի ամենամեծ հավաքածուներից մեկը:

Գրականություն Эдфу // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907. Ծանոթագրություններ

Идфу // Словарь географических названий зарубежных стран / отв. ред. А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М. : Недра, 1986. — С. 131.
Географический энциклопедический словарь: географические названия / Под ред. А. Ф. Трёшникова. — 2-е изд., доп. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 182. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
Эдфу // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Коростовцев М. А. Религия древнего Египта. — М.: Главная редакция восточной литературы издательства «Наука», 1976.

Արտաքին հղումներ Эдфу на egyptology.ru