«Էջմիածնի Մայր Տաճար»–ի խմբագրումների տարբերություն

Հետագա անտեսման տարիներին տաճարի վիճակը այնքան էր վատացել{{sfn|Adalian|2010|p=299}}, որ արքեպիսկոպոս [[Ստեփանոս Օրբելյան]]ը 1300 թվականին գրել է իր նշանավոր «Ողբ ի դիմաց Կաթողիկէին» պոեմը{{Ն|Ամբողջական անվանումը՝ «Բան բարառնական ոդեալ դիմառնաբար ի դիմաց Վաղարշապատու ս. Կաթուղիկէին»։ Առաջին անգամ տպագրվել է Նոր Նախիջևանում 1790 թվականին, հետագայում տպագրվել է [[Կալկաթա]]յում (1846) և [[Թիֆլիս]]ում (1885)<ref>{{cite journal|last=Grigorian|first=G. M.|title=Ստեփանոս Օրբելյան [Stepanos Orbelian]|journal=[[Patma-Banasirakan Handes]]|year=1976|issue=4|publisher=[[Armenian Academy of Sciences]]|location=Yerevan|url=http://hpj.asj-oa.am/2668/|language=hy|page=162}}</ref>։}}: Պոեմում, որը նկարագորւմ է Հայաստանի և Կիլիկյան Հայաստանի վրա մոնղոլական և մամուլական հարձակումների հետևանքները, Օրբելյանը Էջմիածնի տաճարը բնութագրում է որպես սգավոր կին, ով խորհում է իր նախկին շքեղության մասին և հորդորում է իր զավակներին վերադառնալ հայրենիք և վերականգնել իր փառքը<!-- բնագիրը չէր խանգարի: Թարգմանության թարգմանությունը միանշանակ տարբերվելու է բնագրից -->{{sfn|Hacikyan|Basmajian|Franchuk|Ouzounian|2005|pp=535–536}}:

 

 

1441 թվականի մայիսի 25-ին` [[Համբարձման տոն]]ի օրը, Թովմա Մեծոփեցու, Հովհաննես Հերմոնացու և այլոց ջանքերով մի քանի հարյուր հոգևորականների մասնակցությամբ Էջմիածնում տեղի ունեցած ազգային-եկեղեցական ժողովի ժամանակ վճռվեց Հայրապետական Աթոռը Սիսից Էջմիածին տեղափոխել<ref>{{cite book|last=Kurkjian|first=Vahan|title=A History of Armenia|year=1958|publisher=[[Armenian General Benevolent Union]]|location=New York|authorlink=Vahan Kurkjian|p=355}}</ref>: 1441-1443 թվականներին կաթողիկոս Կիրակոս Ա. Վիրապեցին վերակառուցել է տաճարը<ref name="Hewsen"/>: Այդ ժամանակ Էջմիածինը Կարա-Կոյունլուների պետության տիրապետության տակ էր, բայց 1502 թվականին Սեֆյանները Հայաստանի որոշ մասերի, ներառյալ Էջմիածնի վրա տիրապետություն հաստատեցին և Հայ եկեղեցուն որոշ արտոնություններ տվեցին{{sfn|Adalian|2010|p=300}}: