«Երաժշտություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Երաժշտություն,''' արվեստի և [[Մշակույթ|մշակութային]] գործունեության ձև, որի արտահայտչամիջոցը հնչյունն է՝ արտահայտված կոնկրետ ժամանակի մեջ:Երաժշտության ընդհանուր սահմանումները ներառում են ընդհանուր տարրեր,ինչպիսիք են [[ուժգնություն]]ը (որը ազդում է [[Մեղեդի|մեղեդու]] և հարմոնիայի վրա),ռիթմը(և դրա հետ կապված հասկացությունները՝<nowiki/>[[Տեմպ (երաժշտություն)|տեմպ]],մետր և արտիկուլյացիա) [[Դինամիկա (երաժշտություն)|դինամիկան]](հնչեղությունն ու մեղմությունը), և [[տեմբր]]ի ձայնային որակները և կառուցվածքը(որոնք երբեմն բնորոշվում են որպես երաժշտության «գույներ»): Երաժշտության տարբեր [[Երաժշտական ժանր|ոճերն ու ձևերը]] կարող են ընդգծել,անտեսել կամ քողարկել այդ տարրերի մի մասը: Երաժշտությունը կատարվում է մեծ թվով [[Երաժշտական գործիքներ|գործիքներով]] և վոկալ տեխնիկաներով՝ երգեցողությունից մինչև [[ռեփ]]: Գոյություն ունեն մենակատար-գործիքային պիեսներ,մենակատար վոկալ գործեր (այդ թվում՝ առանց [[Նվագակցություն|նվագակցության]] երգեր)և պիեսներ,որոնք ներառում են երգեցողությունն ու երաժշտական գործիքները: Երաժշտություն բառը ծագում է հունարեն [[wikt:μουσική#Ancient Greek|μουσική]]<nowiki/>բառից (''mousike'';«<nowiki/>[[մուսաներ]]ի արվեստը»)<ref name="perseus.tufts.edu">{{cite web|url=http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2368891|title=Mousike, Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek–English Lexicon'', at Perseus|publisher=perseus.tufts.edu|accessdate=27 October 2015}}</ref>:

Ամենաընդհանուր ձևում, երաժշտությունը որպես արվեստի ձև ներկայացնող գործունեություններն ընդգրկում են երաժշտական գործերի ստեղծումը (երգերը,եղանակները,սիմֆոնիաները և այլն), [[Երաժշտական քննադատություն|երաժշտության քննադատությունը]], [[Երաժշտության պատմություն|Երաժշտության պատմության]] ուսումնասիրությունը և [[երաժշտության գեղագիտական քննություն]]ը: [[Հին Հունաստան]]ի և [[Հնդկաստան]]<nowiki/>ի [[փիլիսոփա]]ները երաժշտությունը սահմանում էին որպես ձայնաստիճանների հորիզոնական դասավորություններ (սա բնորոշում էին որպես մեղեդի) և ուղղահայաց դասավորություններ (նկատի ունենալով հարմոնիան): Ընդհանուր ասույթները,որոնցից են «Ոլորտների հարմոնիան» և «սա իմ ճաշակով երաժշտություն է» հավաստում են այն մասին, որ տվյալ երաժշտությունը հաճելի է ականջին: Այնուամենայնիվ 20-րդ դարի կոմպոզիտոր [[Ջոն Քեյջ]]ն այն տեսակետն ուներ, որ յուրաքանչյուր հնչյուն կարող է երաժշտություն դառնալ.«<nowiki/>[[Աղմուկ]] չկա.կա միայն հնչյուն»<ref>{{cite news|url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E0CE1DB1E3BF930A2575BC0A964958260|title=John Cage, 79, a Minimalist Enchanted With Sound, Dies|last=Kozinn|first=Allen|date=13 August 1992|newspaper=[[The New York Times]]|authorlink=Allan Kozinn|accessdate=11 September 2012}}</ref>։

Հարմոնիան վերաբերում է երաժշտության «հորիզոնական» նոտաների հնչյուններին.նոտաներին,որոնք նվագվել կամ երգվել են միասին և միաժամանակ ակորդ ստեղծելու համար: Սա սովորաբար նշանակում է,որ նոտաները միաժամանակ են հնչում, սակայն հարմոնիան կարող է լինել նաև հարմոնիկ կառուցվածք ուրվագծող մեղեդին: Մաժորա-մինորային համակարգում ստեղծած երաժշտության մեջ, (սա ընդգրկում է 1600-ից 1900 թվականը գրված դասական երաժշտությունը և արևմտյան փոփի սգալի մասը, ռոքը և ավանդական երաժշտությունը) մեղեդու տոնայնությունը որոշում է օգտագործված գամման, որի կենտրոնն է համարվում տոնիկական (առաջին) աստիճանը: Դասական պարզ կտորները և շատ փոփ և ավանդական երգեր գրված են այնպես,որ ողջ երաժշտությունը գրված է մի տոնայնության մեջ: Շատ ավելի բարդ դասական,փոփ և ավանդական երգերն ու կտորները կարող են ունենալ 2 տոնայնություն (որոշ դեպքերում ՝ 3 և ավելի) : Ռոմանտիզմի դարաշրջանի Դասական երաժշտությունը՝ գրված 1820-1900 թվերին հաճախ ունենում է բազում տոնայնություններ: Այսպես է նաև հատկապես 1940-ականների Bebop ժամանակաշրջանի ջազը, որտեղ երգի հիմնական տոնայնությունը կամ «<nowiki/>[[տոնիկա]]ն<nowiki/>» փոխվում է ամեն 4 տակտը, կամ նույնիսկ 2 տակտը մեկ:

Ռիթմը հնչյունների և լռության կարգավորումն է ժամանակի մեջ: Մետրը (չափը) կենդանացնում է ժամանակը կանոնավոր իմպուլսային խմբերում՝ տակտերում, որոնք արևմտյան դասական, փոփ և ավանդական երաժշտության մեջ խմբավորում են նոտաները 2 քառորդ, 3 քառորդ, կամ 3 ութերորդական (հայտնի է նաև որպես վալսի չափ) և 4 քառորդ չափերում: Չափերը դարձել են լսելու համար ավելի հեշտ,քանի որ երգերն ու ստեղծագործությունները հաճախ (բայց ոչ միշտ) շեշտ են դնում յուրաքանչյուր (նոտային) խմբավորման առաջին հարվածի (բիթի) վրա: Գոյություն ունեն նկատելի բացառություններ, ինչպիսին է բեքբիթը,որը լայնորեն օգտագործվում է արևմտյան փոփում և ռոքում: 4 քառորդ չափով երգում շեշտվում են տակտի 2-րդ և 4-րդ մասերը (թույլ և համեմատաբար թույլ մասեր): Սա սովորաբար կատարում է հարվածային գործիքներ նվագողը բարձր և տարբերվող-հնչողություն ունեցող փոքր թմբուկի վրա: Փոփում և ռոքում երգի ռիթմային հատվածները նվագվում է «<nowiki/>[[ռիթմ սեկցիա]]ն<nowiki/>», որն ընդգրկում է ակորդներ նվագող գործիքները (էլեկտրոնային կիթառ, ակուստիկ կիթառ, դաշնամուր կամ այլ ստեղնաշարային գործիքներ) բաս-գործիք (սովորաբար ՝ էլեկտրոնային բաս-կիթառ, կամ որոշ տիպիկ ժանրերի համար,ինչպիսիք են ջազը և [[Bluegrass|բլուգրասը]] ՝ կոնտրաբաս) և հարվածային գործիքներ: