«Յուրի Գագարին»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 23.
'''Յուրի Ալեքսեյի Գագարին''' ({{lang-ru|Юрий Алексеевич Гагарин}}, {{ԱԾ}}), [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|ԽՍՀՄ]] առաջին [[տիեզերագնաց]]-[[օդաչու]], [[Խորհրդային Միության հերոս]], պետական բարձրագույն պարգևների ասպետ, [[Ռուսաստան|Ռուսաստանի]] և արտասահմանի շատ քաղաքների պատվավոր քաղաքացի։ [[ԽՍՀՄ ռազմաօդային ուժեր|ԽՍՀՄ ռազմաօդային ուժերի]] [[գնդապետ]] ([[1963]])։ [[ԽՍՀՄ օդաչու-տիեզերագնաց]], 1-ին կարգի ռազմական օդաչու, [[ԽՍՀՄ սպորտի վաստակավոր վարպետ]] ([[1961]])։ [[Կենտրոնական կոմիտե (ՀԼԿԵՄ)|Կենտրոնական կոմիտեի]] անդամ։ [[ԽՍՀՄ Գերագույն խորհուրդ|ԽՍՀՄ Գերագույն խորհուրդի]] 7-րդ և 8-րդ գումարման պատգամավոր։
[[1961]] թվականի [[ապրիլի 12]]-ին Յուրի Գագարինը համաշխարհային պատմության մեջ առաջին մարդն է, որը թռել է տիեզերական բաց տարածություն<ref name="bre6">[[Большая российская энциклопедия|«Большая российская энциклопедия»]]: в 30-ти тт. / Председатель науч.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред С. Л. Кравец. Т. 6. Восьмеричный путь — Германцы. — М.: [[Большая российская энциклопедия (издательство)|«Большая российская энциклопедия»]], 2006. — 767 с.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nasa.gov/mission_pages/shuttle/sts1/gagarin_anniversary.html|title=Yuri Gagarin: First Man in Space|publisher=Сайт НАСА|language=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/6FbscnCVz|archivedate=2013-04-03}}</ref>։ «[[Վոստոկ (հրթիռակի)|Վոստոկ]]» հրթիռակիրը «[[Վոստոկ-1 (տիեզերանավ)|Վոստոկ-1]]» տիեզերական հրթիռով, որի մեջ է գտնվել Յուրի Գագարինը, «[[Բայկոնուր (տիեզերակայան)|Բայկոնուր]]» տիեզերական թռիչքների կայանից դուրս է եկել [[Տիեզերք|տիրեզերք]]։ Թռիչքից
Առաջին տիրեզերական թռիչքն ամբողջ աշխարհում մեծ հետաքրքրության ալիք է բարձրացրել, իսկ անձամբ Յուրի Գագարինը ձեռք է բերել համաշխարհային ճանաչում։ Արտասահմանյան երկրների կառավարությունների և հասարակական կազմակերպությունների հրավերով Գագարինը մեկնել է աշխարհի երեսուն երկիր<ref name="JPRS">По материалам стенда на ВДНХ // {{книга|заглавие=Отчёт о СССР: космос|оригинал=USSR Report: Space|ссылка=https://books.google.am/books?id=1l70AAAAMAAJ&q=%22Gagarin+through+our+country+and+abroad.+He+visited+30+countries%22&dq=%22Gagarin+through+our+country+and+abroad.+He+visited+30+countries%22&hl=en&sa=X&ei=8z1sUbrqKcOFiAK4xIDAAQ&ved=0CDQQ6AEwAA|издательство={{iw|Foreign Broadcast Information Service}}, {{iw|Joint Publications Research Service}}|год=1986|серия=JPRS (Series)|страницы=25|страниц=92}} См. также [http://www.dtic.mil/cgi-bin/GetTRDoc?Location=U2&doc=GetTRDoc.pdf&AD=ADA348255 полный текст отчёта].</ref>։ Գագարինը շատ այցելություններ է կատարել նաև [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|ԽՍՀՄ]] ողջ տարածքում։ Հաջորդող հետագա տարիներին Գագարինը վարել է ակտիվ հասարակական-քաղաքական աշխատանք։ Ավարտել է [[Ն. Ժուկովսկու անվան ռազմաօդային ինժեներական ակադեմիա|Ն. Ժուկովսկու անվան ռազմաօդային ինժեներական ակադեմիան]]։ Աշխատել է [[Յուրի Գագարինի անվան տիեզերագնացների վերապատրաստման կենտրոնում|Տիեզերագնացների վերապատրաստման կենտրոնում]], որն այսօր կրում է նրա անունը։ Այստեղ աշխատել ու պատրաստվել է կրկին տիրեզերք թռիչք կատարելուն։
Տող 101.
7 կմ բարձրության վրա, ըստ նախնական սահմանված պլանի, Գագարինը կատապուլտով դուրս նետվեց, որից հետո կապսուլան ու Գագարինը սկսեցին իջնել [[Պարաշյուտ|պարաշյուտներով]]՝ առանձին-առանձին։ Կատապուլտվելուց հետո Գագարինը գտնվում էր հերմետիկ սկաֆանդրի մեջ։ Սրա մեջ օդաչուն միանգամից չբացեց օդելույզը, որից դրսի օդը ներթափանցելու էր [[Սկաֆանդր|սկաֆանդրի]] մեջ. այդ պատճառով Գագարինը հազիվ փրկվեց խեղդվելուց<ref name="troinik">{{cite news|url=http://gazeta.zn.ua/SOCIETY/troynik_gagarina__polkovnik_yuriy_alekseevich_gagarin_v_etom_godu_nagrazhden_ordenom_pervogo_kosmona.html|author=Жовнир Наталия|date=№ 45, 21 ноября 2009|title=«Тройник» Гагарина|publisher=// «[[Зеркало недели]]»|accessdate=2011-03-31}}</ref>։ Վերջին խնդիրը թռիչքի ժամանակ հանդիսացավ վայրէջքի տեղը։ Եթե ուղիղ իջներ, ապա կբախվեր [[Վոլգա (գետ)|Վոլգայի]] սառած մակերևույթին, բայց հմտության շնորհիվ վերջինս պարաշյուտները հեռու տարավ գետից 1.5-ից 2 կիլոմետր հեռու{{sfn|''Данилкин Л. А.''|2011|name="danilkin"}}<ref name="ponomareva">{{cite news|url=http://magazines.russ.ru/druzhba/2000/5/ponoma.html|title=Неоткрытый космос|author=[[Пономарёва, Валентина Леонидовна|Пономарёва Валентина]]|date=2000, № 5 |publisher=// [[Дружба народов (журнал)|Журнал «Дружба народов»]]|accessdate=2011-03-31}}</ref><ref name="troinik">{{cite news|url=http://gazeta.zn.ua/SOCIETY/troynik_gagarina__polkovnik_yuriy_alekseevich_gagarin_v_etom_godu_nagrazhden_ordenom_pervogo_kosmona.html|author=Жовнир Наталия|date=№ 45, 21 ноября 2009|title=«Тройник» Гагарина|publisher=// «[[Зеркало недели]]»|accessdate=2011-03-31}}</ref><ref name="fenomen" /><ref>{{cite news|url=http://www.rusbereza.ru/jour/2008/200803/20080313.shtml|title=Тогда Юра вернулся на землю не из космоса, а с того света!|author={{nobr|Руденко М. И}}|date=май-июнь 2008|publisher=// интернет-газета «Русская Берёза»|accessdate=2011-03-31}}</ref>։
Կատարելով Երկրի շուրջը մեկ պտույտ՝ թռիչքի
Գագարինի վայրէջքի և նրա հետ հանդիպման մասին հանգամանքները տարբեր են.
{{քաղվածք|12.04.1961 թվականի ժամը տասն անց հիսունհինգ րոպեին Պոդգորնեո բնակավայրից 2 կմ հարավ-արևելք վայրէջք կատարեց օդաչու-տիեզերագնաց մայոր ԳԱԳԱՐԻՆ Յուրի Ալկքսեևիչը, որը կատարել էր աշխարհի առաջին տիեզերական թռիչքը «Վոստոկ» տիեզերագնացով: Առաջինը նրան նկատել է եֆրեյտոր Վ. Գ.Սապալցևը, իսկ էջքի վայր առաջինը հասել է մայոր Ա. Ն. Գասիևը, որն աշխարհի առաջին օդաչու-տիեզերագնաց, Խորհրդային Միության հերոս, մայոր ԳԱԳԱՐԻՆ ՅՈՒՐԻ ԱԼԵՔՍԵԵՎԻՉԻՆ բերեց անձնակազմի հետ հանդիպմանը:|''Պատմական տեղեկամատյանի քաղվածքներ, 40218 զինվորական տեղամաս, VII բաժին: Թուղթ № 4, պարագրաֆ 6''<ref>[http://www.rg.ru/2011/04/07/reg-svolga/vostok.html ''Кац Владислав.'' "РГ" нашла новое место приземления Гагарина // Российская газета (www.rg.ru) 7 апреля 2011.]</ref>}}Ըստ այլ վկայությունների, առաջին ականատեսները, որոնք առաջինն են հանդիպել տիեզերագնացի հետ թռիչքից հետո, տեղի անտառապահի կինն էր՝ Աննան (Անիխայաթ) Տախտարովան ու նրա վեցամյա թոռնուհի Ռիտան (Ռումիա)<ref>{{cite web|url=http://kp.ru/daily/25664/825668/|title=Девочка, которая первой встретила Гагарина на земле, сейчас работает официанткой под Астраханью|publisher=[[Կոմսոմոլսկայա պրավդա]]|archiveurl=https://www.webcitation.org/6Fbsfr8fG|archivedate=2013-04-03}}</ref>։ Շուտով էջքի վայր հասան ռազմական դիվիզիոնի զինվորներն ու տեղացի կոլխոզնիկները։ Զինվորների մի խումբը հսկողության տակ վերցրեց իջեցման ապարատը, իսկ մյուս խումբը Գագարինին տարավ զինվորական տեղամաս։ Այդտեղից Գագարինը հեռախոսով զեկուցեց Հակաօդային պաշտպանության դիվիզիոնի հրամանատարին. «Խնդրում եմ հայտնել Ռազմաօդային ուժերի գլխավոր հրամանատարին՝ հանձնարարությունը կատարված է, վայրէջք եմ կատարել նախապես տրված շրջանում, ինձ լավ եմ զգում, վնասվածքներ և կոտրվածքներ չունեմ։ Գագարին։»<ref>{{cite web|url=http://www.novosti-kosmonavtiki.ru/content/numbers/267/00.shtml|title=Апрельский день:44 года назад|last=Маринин И.|date=апрель 2005|publisher=«Новости космонавтики»|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304034423/http://www.novosti-kosmonavtiki.ru/content/numbers/267/00.shtml|archivedate=4 марта 2012|accessdate=2010-04-06}}</ref>։
; Վիճակագրություն<ref name="STATS">{{Cite web|url=http://www.spacefacts.de/bios/cosmonauts/english/gagarin_yuri.htm|title=Statistics - Gagarin Yuri Alekseyevich|publisher=spacefacts.de|language=en|accessdate=2018-01-12}}</ref>
{| class="wikitable sortable"
|+
!#
!Մեկնարկային տիեզերանավ
Տող 119 ⟶ 120՝
|1
|Վոստոկ-1
|'''12.04.1961
|'''Վոստոկ-1'''
|'''Վոստոկ-1'''
|'''12, 08:07'''
|'''00 օր
|0
|0
|-
| colspan="6" |
|'''00 օր
|'''0'''
|'''0'''
| |||