«Ռուսաստան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 206.
==== Հայ-ռուսական հարաբերություններ ====
{{Հիմնական|Հայ-ռուսական հարաբերություններ}}
[[Հայաստան]]ի և [[Ռուսաստանի Դաշնություն|Ռուսաստանի Դաշնության]] միջև [[Հայ-ռուսական հարաբերություններ|դիվանագիտական հարաբերությունները]] հաստատվել են [[1992|1992 թվականի]] [[ապրիլի 3]]-ին<ref>{{Cite web|url=https://www.mfa.am/hy/bilateral-relations/ru|title=Ռուսաստան - Երկկողմ հարաբերություններ|website=www.mfa.am|language=hy|accessdate=2019-02-16}}</ref>։ Ներկայումս երկու հանրապետություններն ունեն բավականին սերտ [[Դաշնակցություն|դաշնակցային հարաբերություններ]], որոնք արտացոլվում են ռազմաքաղաքական, տնտեսական և մշակութային ոլորտներում։ [[Հայ-ռուսական հարաբերություններ|Հայ-ռուսական հարաբերություններն]] ունեն պատմական խոր ակունքներ։ Դեռևս [[Ռուսական կայսրություն|Ռուսական կայսրության]] ձևավորման ժամանակահատվածում [[Ազատագրական պայքարը Արցախում (1724-1731)|հայ ազգային-ազատագրական շարժման]] գործիչ [[Իսրայել Օրի|Իսրայել Օրին]] ծրագրավորել էր պարսկահպատակ [[Արևելյան Հայաստան|Արևելյան Հայաստանի]] ազատագրումը՝ [[Պետրոս I|Պետրոս I-ի]] օժանդակությամբ։ [[Թուրքմենչայի պայմանագիր|1828 թվականի Թուրքմենչայի պայմանագրով]] [[Արևելյան Հայաստանը Ռուսական կայսրության կազմում|Արևելյան Հայաստանն ամբողջությամբ անցնում է Ռուսական կայսրությանը]] և վերջինիս տիրապետության ոլորտում մնում մինչև [[Հայաստանի առաջին հանրապետություն|Հայաստանի առաջին հանրապետության]] ստեղծումը։ Բացի այդ, Ռուսաստանը համավում էր [[Օսմանյան կայսրություն|Օսմանյան կայսրությունում]] տիրապետության տակ գտնվող քրիստոնյա ազգերի, այդ թվում՝ հայերի անվտանգության երաշխավորը։ [[Հոկտեմբերյան հեղափոխություն|Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից]] հետո [[ԽՍՀՄ Զինված ուժեր|կարմիր բանակը]] խորհրդայնացնում է Հայաստանը և սկսվում է [[Հայոց պատմություն|Հայաստանի պետականության պատմության]] համար նոր շրջափուլ։ Չնայած այս հանգամանքին, որ Հայաստանը դառնում է [[ԽՍՀՄ անկում|ԽՍՀՄ-ից անկախացած]] առաջին երկիրը, այնուամենայնիվ անկախ Հայաստանի պայմաններում ևս վերջիններիս բարեկամությունը մնում է անհողդողդ։ Ռուսաստանում է գտնվում հայերի ամենամեծ գաղթօջախը։ [[2010 թվական|2010-ի]] ՌԴ ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալներով՝ [[Հայերը Ռուսաստանում|Ռուսաստանի տարածքում բնակվում են թվով 2 536 388 հայեր]]։ [[Պատկեր:Armenian & Russian flags in Gyumri.jpg|link=https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Armenian%20&%20Russian%20flags%20in%20Gyumri.jpg|մինի|228x228px|[[Հայաստանի դրոշ|Հայաստանի]] և [[Ռուսաստանի դրոշ|Ռուսաստանի Դաշնության դրոշները]] [[Գյումրի]]ում՝ [[Ռուսական 102-րդ ռազմաբազա|ռուսական 102-րդ ռազմաբազայի]] հարևանությամբ։]]Ռուսաստան գաղթած հայերը [[Սև ծով|Սև ծովի]] ափին հիմնադրել են [[Արմավիր (Ռուսաստան)|Արմավիր քաղաքը]]։ Ռուսաստանում ապրել և գործել են հայ մտավորականության երևելի դեմքեր՝ բանաստեղծ [[Վահան Տերյան|Վահան Տերյանը]], գրող [[Մարիետա Շահինյան|Մարիետա Շահինյանը]], կոմպոզիտոր [[Արամ Խաչատրյան|Արամ Խաչատրյանը]], թատերական գործիչներ [[Եվգենի Վախթանգով|Եվգենի Վախթանգովը]] և [[Ռուբեն Սիմոնով|Ռուբեն Սիմոնովը]], դիրիժոր [[Ալեքսանդր Մելիք-Փաշայան (դիրիժոր)|Ալեքսանդր Մելիք-Փաշայանը]], երգիչներ [[Զարուհի Դոլուխանյան|Զարա Դոլուխանյանը]], [[Պավել Լիսիցյան|Պավել Լիսիցյանը]], պետական գործիչներ [[Անաստաս Միկոյան|Անաստաս Միկոյանը]], [[Հովհաննես Թևոսյան|Հովհաննես Թևոսյանը]], մարշալներ [[Հովհաննես Բաղրամյան|Հովհաննես Բաղրամյանը]], [[Համազասպ Բաբաջանյան|Համազասպ Բաբաջանյանը]], [[Արմենակ Խանփերյանց|Արմենակ Խանփերյանցը]], [[Սերգեյ Ագանով|Սերգեյ Ագանովը]], ծովակալ [[Հովհաննես Իսակով|Հովհաննես Իսակովը]]ը, ֆիզիոլոգ [[Լևոն Օրբելի|Լևոն Օրբելին]]ն, շախմատի աշխարհի կրկնակի չեմպիոն [[Տիգրան Պետրոսյան|Տիգրան Պետրոսյանը]]ը և ուրիշներ: [[Ռուսները Հայաստանում|Ռուսները Հայաստանի բնակչության]] կազմում ազգային փոքրամասնություններից երկրորդն են՝ [[Եզդիներ|եզդիներից]] հետո։ Համաձայն 2011 թվականի մարդահամարի՝ Հայաստանում բնակվում են թվով 14 660 ռուսներ։մՆախկինումռուսներ։ Նախկինում ռուս բնակչության քանակությունը ավելի մեծ է եղել, սակայն Սպիտակի երկրաշարժի, ԽՍՀՄ փլուզման և երկրում կտրուկ տնտեսական անկման պատճառով ռուսների մեծ մասը անկախության առաջին տարիներին արտագաղթել է հայրենիք։ [[Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպություն|Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության]] շրջանակներում Հայաստանը և Ռուսաստանը համարվում են ռազմավարական դաշնակիցներ։ [[Գյումրի|Գյումրիում]]ում տեղակայված է [[Ռուսական 102-րդ ռազմաբազա|ՌԴ ԶՈւ 102-րդ ռազմաբազան]], որտեղ ծառայող շուրջ 4500 սահմանապահ զինվորներ պաշտպանում են հայ-թուրքական և հայ-իրանական սահմանները։ Հայաստանը անդամակցում է նաև Ռուսաստանի նախաձեռնությամբ ստեղծված այնպիսի միջազգային կազմակերպությունների, ինչպիսիք են [[Անկախ Պետությունների Համագործակցություն|Անկախ Պետությունների Համագործակցությունը]] և [[Եվրասիական տնտեսական միություն|Եվրասիական տնտեսական միությունը]]։ Դիվանագիտական տեսանկյունից [[Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպանություն|ՌԴ-ն Երևանում]], իսկ [[Ռուսաստանում Հայաստանի դեսպանություն|ՀՀ-ն՝ Մոսկվայում]] ունի արտակարգ և լիազոր դեսպանություն։ [[Գյումրի|Գյումրիում]]ում գործում է նաև ռուսական, իսկ [[Սանկտ Պետերբուրգ|Սանկտ Պետերբուրգում]]՝ում՝ հայկական հյուպատոսություններ։ Մոսկվայի հայկական դեսպանությունը զբաղեցնում է նախկին Լազարևյան ինստիտուտի շենքը, որի գլխավոր մասնաշենքը կառուցվել է 1816-1823 թվականներին։
 
=== Զինված ուժեր ===