«Հրաչյա Ներսիսյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ ջնջվեց: {{Արեւմտահայերէն|Հրաչեայ Ներսիսեան}}
No edit summary
Տող 28.
| Պարգևներ և մրցանակներ՝ =
}}
 
'''Հրաչյա Ներսեսի Ներսիսյան''' ({{ԱԾ}}), կինոյի և թատրոնի հայ անվանի դերասան, երկրորդ աստիճանի ստալինյան մրցանակի դափնեկիր (1941), [[ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ]] (1956)<ref name="bse17">Большая Советская Энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 17. Моршин - Никиш. 1974. 616 стр., илл.; 34 л. илл. и карт.</ref>։
 
== Կենսագրություն ==
 
Հրաչյա Ներսիսյանը ծնվել է [[1895]] թվականին, [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսին]] մոտ գտնվող [[Նիկոմեդիա]] փոքրիկ քաղաքում։ Հայրը՝ Ներսեսը, փոքր ընտանիքի տեր արհեստավոր մարդ, կարողանում է միակ որդուն ուսման տալ։ Հրաչյան սովորում է ֆրանսիական [[Սեն-Բարբ քոլեջ]]ում, ամերիկյան Ռոբերտ քոլեջում և հայկական [[Էսայան վարժարան]]ում, բայց չի ավարտում դրանցից ոչ մեկը։ Այս անկանոն կրթությունն ապագա դերասանին տալիս է լեզուների իմացություն, ֆրանսիական և անգլիական հեղինակների երկերը բնագրով կարդալու հնարավորություն։
 
Տող 49 ⟶ 47՝
Հրաչյա Ներսիսյանն ունեցել է մեկ որդի՝ Լևոն Ներսիսյանն, ով գրականագետ է և դոցենտ:
 
== Դերասանական կյանք ==
Առաջին տասնամյակում դերասանը միմյանց չզիջող հաջողությամբ խաղացել է և՛ ողբերգական ու դրամատիկական, և՛ կոմիկական ու ֆարսային դերեր, անձնավորել է և՛ չար ու բարի, և՛ հերոսական ու սովորական կերպարներ։
 
Հաջորդ տասնամյակում Ներսիսյանի՝ արդեն հասուն վարպետի, դերերի թիվը նվազում է, բնույթը՝ փոխվում։ Պատճառը և՛ այն է, որ գնալով առհասարակ նվազում է տարեկան բեմադրությունների թիվը, և՛ այն, որ պիեսների գաղափարակիր հերոսների մեջ ներքի պայքարը դառնում է աննշան ու անէական։
 
Հայրենական պատերազմից հետո էլ միմյանցից շատ տարբեր դերեր վիճակվեցին Ներսիսյանին և թատրոնում և կինոյում։ [[1925]] թ.-իցթվականից ի վեր, երբ հայկական առաջին կինոյում՝ «[[Նամուս (ֆիլմ)|Նամուսում]]» խաղաց Ռուստամի դերը, մինչը կյանքի վերջը, երբ [[1961]] թվականին «<nowiki/>[[Տժվժիկ (ֆիլմ)|Տժվժիկ]]<nowiki/>» ֆիլմում խաղաց Ներսես աղբարի դերը, Ներսիսյանը պահպանեց հայկական կինոարվեստի առաջին դերասանի պատիվը, որովհետև պահպանեց բեմի ու էկրանի համար հավասար հաջողությամբ խաղալու հազվագյուտ կարողությունը։
 
Ետպատերազմյան տարիներին էլ նրա խաղացանկը եղավ շատ բազմազան։ Բեմադրությունների գլխավոր դերերի կողքին՝ համեմատաբար փոքր դերեր, որոնցից մի քանիսը դարձան դերասանական արվեստի երևելի նմուշներ։
Տող 60 ⟶ 58՝
Դերասանը խաղաց նաև [[Լիր արքա]], բայց այդ խաղը, որի մեջ քիչ չէին ներսիսյանական փայլատակումները, չունեցավ սպասված հաջողությունը։
 
[[1961]] թվականին Մեք-Գրեգորի («<nowiki/>[[Իմ սիրտը լեռներում է (ֆիլմ, 1975)|Իմ սիրտը լեռներում է]]<nowiki/>») կերպարանքով ասաց իր վերջին խոսքը և հրաժեշտ տվեց կյանքին ու արվեստին<ref>{{cite book|title=Հայ սովետական թատրոնի պատմություն|publisher=ՀՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն|location=Երևան|year=1967}}</ref>:
 
<nowiki/><nowiki/>[[Պատկեր:Hrachya Nersisyan's plaque.jpg|մինի|Հրաչյա Ներսիսյանի հուշատախտակը Երևանում]]
 
=== Թատրոն ===
[[Պատկեր:Գերեզման՝ Հրաչյա Ներսիսյանի.jpg|մինի|Հրաչյա Ներսիսյանի գերեզմանը [[Կոմիտասի անվան պանթեոն]]ում]]
* Դոն Կիխոտ՝ «Ազատագրված Դոն Կիխոտ», 1954 թ.թվական
* Համլետ՝ «Համլետ», 1925 թ.թվական
* Կիպար՝ «Պաղտասար աղբար», 1927 թ.թվական
* Վլադիմիր՝ «Բուքը», 1927 թ.թվական
* Կոշկին՝ «Լյուբով Յարովայա», 1927 թ.թվական
* Եֆրայիմ Կաբոտ՝ «Սերը ծփիների տակ», 1928 թ.թվական
* Բերսենև՝ «Բեկում», 1928 թ.թվական
* Ժադով՝ «Եկամտավոր պաշտոն», 1929 թ.թվական
* Մելիք աղա՝ «Օղակում», 1930 թ.թվական
* Բորոդին՝ «Ահը», 1932 թ.թվական
* Վերինա, Համլետ՝ «Ֆիեսկոյի դավադրությունը Ջենովայում», 1926 թ.թվական
* Օթելլո՝ «Օթելլո», 1940 թ.թվական
* Գևորգ Մարզպետունի՝ «[[Գևորգ Մարզպետունի]]»
* Սաֆոնով՝ «Ռուս մարդիկ»
Տող 87 ⟶ 85՝
* Արթին պապ՝ «Նույն հարկի տակ»
* Լիր արքա՝ «Լիր արքա»
* Անհայտ՝ «Դիմակահանդես», 1949 թ.թվական
* Պրոտասով՝ «Կենդանի դիակ», 1951 թ.թվական
* Պաղտասար աղբար՝ «Պաղտասար աղբար», 1954 թ.թվական
* Մեք-Գրեգոր՝ «Իմ սիրտը լեռներորում է», 1961 թ.թվական
* Լանդեցկի՝ «Երբ աքաղաղները կանչում են», 1930 թ.թվական
* Հարտեր՝ «Տեմպ»
* Պլատոն Կրեչետ՝ «Պլատոն Կրեչետ»
* Մալկո՝ «Հեռավորը»
 
=== Կինո ===
[[Պատկեր:Pepo (film) 2011 Armenian stamp 1.jpg|մինի|Հրաչյա Ներսիսյանը «Պեպո» կինոնկարում (հայկական նամականիշ, 2011)]]
* ''Ռուստամ''՝ «[[Նամուս (ֆիլմ)|Նամուս]]», [[1925]] թ.թվական
* ''Սայդո'' «[[Զարե (ֆիլմ)|Զարե]]», [[1926]] թ.թվական
*''Բենոյան'' «[[Երկու գիշեր (ֆիլմ)|Երկու գիշեր]], 1932
*''Ջալալ'' «[[Քրդեր-Եզդիներ (ֆիլմ)|Քրդեր-Եզդիներ]], 1932
* ''Համբո''՝ «[[Գիքոր (ֆիլմ, 1934)|Գիքոր]]», [[1934]] թ.թվական
* ''Պեպո''՝ «[[Պեպո (ֆիլմ)|Պեպո]]», [[1935]] թ.թվական
* ''Հակոբյան''՝ «[[Զանգեզուր (ֆիլմ)|Զանգեզուր]]», [[1938]] թ.թվական
* ''Դավիթ Բեկ''՝ «[[Դավիթ Բեկ (ֆիլմ)|Դավիթ Բեկ]]», [[1944]] թ.թվական
* ''Էլիզբարով''՝ «[[Պատվի համար (ֆիլմ)|Պատվի համար]]», [[1956]] թ.թվական
* ''Վարունց''՝ «[[Առաջին սիրո երգը (ֆիլմ)|Առաջին սիրո երգը]]», [[1958]] թ.թվական
* ''Ղամբարյան''՝ [[Ինչու է աղմկում գետը|«Ինչո՞ւ է աղմկում գետը»]], [[1958]] թ.թվական
* ''Ներսես աղբար''՝ «[[Տժվժիկ (ֆիլմ)|Տժվժիկ]]», [[1961]] թ.թվական
* ''Արթին պապ''՝ [[Լուսաբացից առաջ (ֆիլմ, 1961)|«Լուսաբացից առաջ»]], 1961 թ.թվական
 
==Գրականություն Հրաչյա Ներսիսյանի մասին==
* [[Լևոն Քալանթար]], Արվեստի մայրուղիներում, 1963.
 
* [[Լևոն Քալանթար]], Արվեստի մայրուղիներում, 1963.
* Ю. Юзовский, Образ и эпоха, 1947
* «Սովետական արվեստ», 1955
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
{{ՎՊԵ|Category:Hrachia Nersisyan}}
 
{{Արտաքին հղումներ}}