«Ցորեն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ . oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 1.
{{Տաքսոտուփ2|Վիքիդատա=այո}}
{{Տաքսոտուփ
'''Ցորեն''', ({{lang-lat|Triticum}}), [[դաշտավլուկազգիներ]]ի (հացազգիներ) ընտանիքի խոտաբույսերի ցեղ։ Ընդգրկում է ավելի քան 25 վայրի և մշակովի տեսակ։ Հայաստանում տարածված է 13 տեսակ։ Տեսակները բաժանվում են 3 գենետիկական՝ դիպլոիդ, տետրապլոիդ, հեքսապլոիդ խմբերի, որոնք միմյանցից տարբերվում են սոմատիկ բջիջներում եղած [[քրոմոսոմներ]]ի թվով։
| name = Ցորեն
| image file = Weizenähren.jpg
| image title = Triticeae
| image descr = Փափուկ ցորեն (''Triticeae aestivum'')՝ ցեղի տիպիկ ներկայացուցիչը
| regnum = Բույսեր
|divisio= [[Ծածկասերմեր]]
|classis = [[Միաշաքիլավորներ]]
|ordo = [[Հացածաղկավորներ]]
|familia = [[Հացազգիներ]]
|genus = Ցորեն
| latin = '''Triticum'''
| author = [[L.]], 1753
| syn =
* {{bt|Bromus|[[Scop.]], [[nom. inval.]]}}
* {{bt|Crithodium|[[Link (բուսաբան)|Link]]}}
* {{bt|Deina|[[Alefeld]]}}
* {{bt|Frumentum|[[Krause]]}}
* {{bt|Gigachilon|[[Seidl]]}}
* {{bt|Nivieria|[[Ser.]]}}
* {{bt|Spelta|[[Wolf]]}}
* {{bt|Zeia|[[Lunell]]}}<ref name="Watson">{{cite web|url=http://delta-intkey.com/grass/www/triticum.htm|title=Triticum L.|author=Watson L., Dallwitz M. J.|date=2010-04-23|work=The grass genera of the world: descriptions, illustrations, identification, and information retrieval; including synonyms, morphology, anatomy, physiology, phytochemistry, cytology, classification, pathogens, world and local distribution, and references|publisher=Institute of Botany, Chinese Academy of Sciences|accessdate=2011 թ․ դեկտեմբերի 14–ին|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/65BHwfhlm|archivedate=2012-02-03}}</ref>
| typus = {{bt|[[Triticum aestivum]]|[[L.]]}}<ref name="NCU-3e">[http://www.bgbm.org/scripts/asp/IAPT/ncugentry.asp?name=Triticum NCU-3e. Names in current use for extant plant genera. Electronic version 1.0. Entry for Triticum L.]{{ref-en}}</ref>
| section name = Սեկցիաներ
| section text =
* {{bt|Monococcon|[[Dum.]]}}
* {{bt|Dicoccoides|[[Flaksb.]]}}
* {{bt|Triticum|}}
* {{bt|Timopheevii|[[A.Filat.]] & [[Dorof.]]}}
* {{bt|Compositum|[[N.Gontsch.]]}}
| wikispecies = Triticum
| commons = Category:Triticum
| range map = Cultivo trigo.jpg
| range map caption = Արեալ
| range map width = 300px
| range legend = <small><center>Առաջացման (դեղին) և մշակման տարածքները</center></small>
| itis = 42236
| ncbi = 4564
| eol = 108051
| grin = 12442
| ipni = 19220
}}
'''Ցորեն''', ({{lang-lat|Triticum}}), [[դաշտավլուկազգիներ]]ի (հացազգիներ) ընտանիքի խոտաբույսերի ցեղ։ Ընդգրկում է ավելի քան 25 վայրի և մշակովի տեսակ։ Հայաստանում տարածված է 13 տեսակ։ Տեսակները բաժանվում են 3 գենետիկական՝ դիպլոիդ, տետրապլոիդ, հեքսապլոիդ խմբերի, որոնք միմյանցից տարբերվում են սոմատիկ բջիջներում եղած [[քրոմոսոմներ]]ի թվով։
 
== Հացահատիկային բույսեր ==
Տող 70 ⟶ 29՝
ՀՀ-ում շրջանացված են ցորենի աշնանացան՝ Բեզոստայա 1, Միրոնովսկայա 808, Կանգուն 20, Սպիտակահատ տեղական, Արմյանկա 60 և այլն, գարնանացան՝ Գալգալոս (Քռիկ), Նոր կունդիկ, [[Շիրակի մարզ|Շիրակ]]ի 1 և այլ սորտեր։ ՀՀ-ում ցորենի հիմն, ցանքատարածությունները կենտրոնացված են [[Շիրակի մարզ|Շիրակ]]ի, [[Գեղարքունիքի մարզ|Գեղարքունիք]]ի, [[Արմավիրի մարզ|Արմավիր]]ի, [[Սյունիք]]ի և այլ մարզերում։ 1970-ին արտադրության մեջ ներդրվել է ցորենի և աշորայի խաչաձևումից ստացված նոր բույս՝ Տրիտիկալե (''Triticale''), որի աշնանացան սորտերը բարձր բերքատու են։
 
== Արտադրություն ==
== Արտադրությունը ==
{{Կենսաֆոտո|391 Triticums L.jpg|thumb|լ=300px|color=lightgreen|տեքստ=Ցորենի տեսակներ, Մասկլեի «Atlas des plantes de France», 1891 թվականի գրքից}}
{| class="wikitable"
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ցորեն» էջից