«Տիգրան Մեծ»–ի խմբագրումների տարբերություն

{{Rquote|right|Եվ վերադարձավ Տիգրան արքան պատվո պատանդությունից՝ ոտքի կանգնեցնելով ամեհի Աղձնյաց աշխարհի մեջ։ Տիրեց նա աշխարհին հայոց՝ մաքրարյուն Արտաշեսյանի իրավունքով|Տիգրանի վերադարձը պատանդությունից}}Մ․թ․ա․ 115 թվականին հայոց գահն անցել էր Տիգրանի հորը՝ [[Տիրան Ա|Տիրանին (Տիգրանին)]]՝ [[Արտաշեսյաններ|Արտաշեսյան հարստության]] հիմնադիր [[Արտաշես Ա Բարեպաշտ]] արքայի կրտսեր որդուն։ Վերջինս ապահովելով երկրի անկախությունն ու անվտանգությունը՝ զարկ է տվել [[Տնտեսություն|տնտեսական]] զարգացմանը, [[Արտաշեսյան թագավորների դրամներ|հատել դրամներ]]։ Մ․թ․ա․ 95 թվականին ճանապարհորդության ընթացքում վախճանվում է զառամյալ Տիրան արքան և հայոց գահը մնում է թափուր։ [[Աշխարհաժողով|Հայոց աշխարհաժողովը]] քայլեր է ձեռնարկում Հայքի գահի իրական ժառանգորդին՝ Տիգրանին Հայաստան վերադարձնելու համար, թեպետ միևնույն ժամանակահատվածում հազարապետի առաջնորդությամբ երկրում սկսվում է պալատական երկպառակտչություն, որն ուղեկցվում է իշխող [[Արտաշեսյաններ|Արտաշեսյանների տոհմի]] կողմնակիցների դեմ բացահայտ դավադիր քայլերով և վրեժխնդրությամբ։ Տևական բանակցություններից հետո՝ մ․թ․ա․ 95 թվականին, հայերը կարողանում են պատանդությունից ազատել Տիրանի որդուն՝ փոխարենը [[Պարթևստան|Պարթևական թագավորությանը]] զիջելով Մեծ Հայքի հարավ-արևելքում գտնվող «Յոթանասուն հովիտներ»-ը՝ [[Կասպից ծով|Կասպքը]], [[Պարսպատունիք|Պարսպատունիքը]] և [[Պարսկահայք|Պարսկահայքը]], որոնք [[Արտաշես Բարեպաշտ|Արտաշես Բարեպաշտը]] նվաճել էր մարաց արքայից: Տիգրանը հայոց գահին բազմում է 45 տարեկան հասակում<ref>{{Cite web|url=https://hayriyansergeyblog.wordpress.com/2017/03/23/%d5%a1%d5%b7%d5%ad%d5%a1%d6%80%d5%b0%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%ac-%d5%bf%d5%ab%d5%a3%d6%80%d5%a1%d5%b6/|title=Աշխարհակալ Տիգրան|date=2017-03-23|website=Սերգեյ Հայրիյան|language=en|accessdate=2019-06-05}}</ref>։ Նա իր կյանքի մի մասն անցկացրել էր հայոց արքունիքում, իսկ մյուս մասը՝ Պարթևական տերությունում։ Նա հմտորեն տիրապետում էր զենք կրելու արվեստին, պալատական ծիսակատարություններին, ինչպես նաև ռազմավարությանը։ Գալով Հայաստան՝ Տիգրանը թագադրվում է մի վայրում, որը ոչ մի կերպ չէր նշանավորվում հայոց պատմության մեջ, և որտեղ մինչ այդ չէր եղել որևէ խոշոր բնակավայր։ Հետագայում այդտեղ վեր է խոյանում աշխարհակալ [[Տիգրանակերտ (մայրաքաղաք)|Մեծ Հայքի վեհաշուք մայրաքաղաքը]], որի մասին ակնածանքով էին խոսում նույնիսկ օտար հեղինակները։ Ամենայն հավանականությամբ նա արդեն իսկ կանխորոշել էր իր տիրակալության արտաքին սահմանները՝ դրանց կենտրոնական հատվածում էլ ընտրելով մայրաքաղաքի տեղանքը<ref>{{Cite web|url=http://www.historyofarmenia.am/am/Encyclopedia_of_armenian_history_Tigran_Mec|title=Տիգրան II-ի գահակալությունը: Հայաստանը աշխարհակալ տերություն: {{!}} historyofarmenia.am.am|website=www.historyofarmenia.am|accessdate=2019-06-05}}</ref>։

Հռոմեացիների նմանօրինակ ներխուժումը բավականաչափ անսպասելի էր Հայքի «արքայից արքայի» համար, քանզի Հռոմը առանց լուրջ պատրաստության չէր կարող հարձակվել աշխարհակալ հարևանի վրա՝ նույնիսկ պարտվելու մի փոքր հավանականության առկայության պարագայում։ Հռոմեական սկզբնաղբյուրները վկայում են այն մասին, որ Լյուցիոսը նպատակ է ունեցել գերեվարել Տիգրան Մեծի կնոջը, և նրա փոխարեն որպես փրկագին պահանջել հռոմեացիների երդվյալ թշնամի Միհրդատին՝ Կլեոպատրա Պոնտացու հորը։ Այս ծրագրի իրականացման նպատակով Լուկուլլոսը նախ և առաջ գրավում է սահմանային [[Ծոփք|Ծոփքը]]ը և սրընթաց շարժվում դեպի [[Աղձնիք]], որտեղ էլ գտնվում էր Հայքի վեհաշուք մայրաքաղաք [[Տիգրանակերտ|Տիգրանակերտը]]։

[[Պատկեր:The Emperor Tigran The Great.jpg|alt=|մինի|269x269փքս|Արքայից արքա Տիգրան Մեծը [[Մեծ Հայք|Հայքի]] վեհաշուքմայրաքաղաք [[Տիգրանակերտ (մայրաքաղաք)|մայրաքաղաք Տիգրանակերտում]]՝ աստվածների տաճարում, քրմերի և ժողովրդական տարբեր խավերի ուղեկցությամբ։]]

| նկարագրություն1 = [[Տիգրանակերտ (Արցախ)|ՏիգրանակերտիՏիգրանակերտ]] վեհաշուքքաղաքի ամրոցնմոտ ուկառուցված պեղվածՇահբուլաղի հնավայրըամրոցը (18րդ դար) [[Արցախ (նահանգ)|Արցախ աշխարհից]], [[Մարտակերտի շրջան]], [[Արցախի Հանրապետություն]]

| նկարագրություն2 = [[Աղձնիք|Աղձնյաց աշխարհի]] [[Տիգրանակերտ (մայրաքաղաք)|Տիգրանակերտ մայրաքաղաքի]]ց միջնաբերդը,ոչ հեռու գտնվող [[Դիարբեքիր|Ամիդ]],ի [[Արևմտյանամրոցը Հայաստան]](վերակառուցված 17-18-րդ դարերում), ներկայիս [[Թուրքիա]]