«Սերբիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Ավելացվել է 103 բայտ ,  4 տարի առաջ
Առանց խմբագրման ամփոփման
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 2.
|մակերես = 88,361
}}
'''Սերբիա''', պաշտոնական անվանումը '''Սերբիայի Հանրապետություն''' ({{lang-sr|Репу̀блика Ср̀бија}}, ''Ռեպուբլիկա Սռբիյա''), դեպի ծով ելք չունեցող երկիր է Հարավ-ԱրևելյանՀարավարևելյան [[Եվրոպա]]յի [[Բալկանյան թերակղզի|Բալկանյան թերակղզու]] կենտրոնական մասում։ Սերբիան հյուսիսից սահմանակից է [[Հունգարիա]]յին, հյուսիս արևելքում՝ [[Ռումինիա]]յին, արևելքում՝ [[Բուլղարիա]]յին, հարավում՝ [[Մակեդոնիա]]յին, հարավ-արևմուտքում՝ [[Ալբանիա]]յին և [[Չեռնոգորիա]]յի, արևմուտքում՝ [[Խորվաթիա]]յին և [[Բոսնիա և Հերցեգովինա]]յին։ Սերբիան 2003 - 2006 թվականներին մտնում էր Սերբիա և Չեռնոգորիայի կազմի մեջ։ 2006 թվականին անկախացավ Չերնոգորիան։ 2008 թվականին անկախություն հռչակեց Կոսովոն, որի անկախությունը Սերբիան չի ճանաչում<ref name=":0">[http://www.tours.am/am/countries/%D5%A5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1/%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%AB%D5%A1 www.tours.am] Սերբիայի մասին ավանդույթներ խոհանոց</ref>:
 
'''Սերբիա''', պաշտոնական անվանումը '''Սերբիայի Հանրապետություն''' ({{lang-sr|Репу̀блика Ср̀бија}}, ''Ռեպուբլիկա Սռբիյա''), դեպի ծով ելք չունեցող երկիր է Հարավ-Արևելյան [[Եվրոպա]]յի [[Բալկանյան թերակղզի|Բալկանյան թերակղզու]] կենտրոնական մասում։ Սերբիան հյուսիսից սահմանակից է [[Հունգարիա]]յին, հյուսիս արևելքում՝ [[Ռումինիա]]յին, արևելքում՝ [[Բուլղարիա]]յին, հարավում՝ [[Մակեդոնիա]]յին, հարավ-արևմուտքում՝ [[Ալբանիա]]յին և [[Չեռնոգորիա]]յի, արևմուտքում՝ [[Խորվաթիա]]յին և [[Բոսնիա և Հերցեգովինա]]յին։ Սերբիան 2003 - 2006 թվականներին մտնում էր Սերբիա և Չեռնոգորիայի կազմի մեջ։ 2006 թվականին անկախացավ Չերնոգորիան։ 2008 թվականին անկախություն հռչակեց Կոսովոն, որի անկախությունը Սերբիան չի ճանաչում<ref name=":0">[http://www.tours.am/am/countries/%D5%A5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1/%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%AB%D5%A1 www.tours.am] Սերբիայի մասին ավանդույթներ խոհանոց</ref>:
 
== Պատմություն ==
Սերբիան պետություն է Եվրոպայի հարավում՝ Դանուբի ավազանում։ Առանձնացել է 1991-921992 թթ-իթվականների պատմական իրադարձությունների արդյունքում, երբ Հարավսլավիան տրոհվեց [[ինքնիշխան պետություն]]ների։
 
Երկրի տարածքն զբաղեցնում են Սերբական բարձրավանդակի լեռնաշղթաներն ու լեռնազանգվածները, հյուսիսում՝ Միջինդանուբյան դաշտավայրը։ Ընդերքում կան կապարի, ցինկի, քարածխի, գորշ ածխի, պղնձի, նավթի և գազի հանքավայրեր։
Տող 14 ⟶ 13՝
Լեռնալանջերը ծածկված են ասեղնատերև և խառնանտառներով։
 
Սերբիայի տարածքը սլավոններով բնակեցվել է դեռևս VI6-IX9-րդ դարերում։ IX9-րդ դարում ընդունել են քրիստոնեություն։ XII12-րդ դարում սերբերն ստեղծել են խոշոր պետություն, XIV14-րդ դարում՝ Սերբա-հունական թագավորություն։
 
1389 թվականին երկիրն ընկել է օսմանյան տիրապետության տակ, որից ազատագրվել է միայն XIX19-րդ դարում. 1830–33 թթ1830-ին1833 թվականներին ստացել է ինքնավարության կարգավիճակ, 1878 թվականի Բեռլինի կոնգրեսի որոշմամբ՝ լիակատար անկախություն և զգալիորեն ընդլայնել տարածքը։ 1882 թվականից դարձել է թագավորություն։ 1912–13 թթ1912-ին1913 թվականներին մասնակցել է Բալկանյան պատերազմին, իսկ 1915–18 թթ1915-ին1918 թվականներին գրավվել է ավստրո-հունգարական զորքերի կողմից։ 1918 թվականին նախկին Ավստրո-Հունգարիայի տարածքի զգալի մասը միավորվել է Սերբիայի հետ, և կազմավորել է Սերբերի, խորվաթների և սլովենների թագավորությունը, որը 1929 թվականից կոչվել է Հարավսլավիա։
 
1941 թվականին երկիրը գրավել է Գերմանիան, 1944 թվականին ազատագրվել խորհրդային զորքերի օգնությամբ։ 1945 թվականին Սերբիան Սլովենիայի, Խորվաթիայի, [[Բոսնիա և Հերցեգովինա|Բոսնիայի և ՀերցոգովինայիՀերցեգովինա]]յի, Մակեդոնիայի և Չեռնոգորիայի հետ ներառվել է Հարավսլավիայի Սոցիալիստական Ֆեդերատիվ Հանրապետության կազմի մեջ, որը գոյատևել է մինչև վերջինիս փլուզումը՝ 1991 թվական, երբ իրենց անկախությունը հայտարարեցին Սլովենիան, Խորվաթիան, Բոսնիան և Հերցոգովինան ու Մակեդոնիան։ 1992 թվականին Սերբիան և Չեռնոգորիան միասին կազմեցին Հարավսլավիայի Միութենական Հանրապետությունը և ընդունեցին նոր սահմանադրություն։ 2002 թվականին Հարավսլավիայի Միութենական Հանրապետությունը վերակազմավորվեց Սերբիայի և Չեռնոգորիայի Միության, որը գոյատևեց մինչև 2006 թվական։
 
2006 թվականի հունիսի 3-ին Սերբիայում և Չեռնոգորիայում անցկացված հանրաքվեով Չեռնոգորիան նույնպես անջատվեց Սերբիայից, և Սերբիան մնաց բուն Սերբիայի և 2 ինքնավար մարզերի՝ Վոեվոդինայի ու Կոսովոյի հետ։ Սակայն գնալով խորացավ դեռևս 1999 թվականին Կոսովոյում սկսված հակամարտությունը ալբանացիների (92 %) և սերբերի (6 %) միջև, և 2008 թվականի փետրվարի 17-ին Կոսովոն հայտարարեց իր անկախությունը, որը Սերբիան չի ճանաչել<ref>[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=1&hId=726 www.encyclopedia.am] Հայկական հանրագիտարան Սերբիա</ref><ref>[https://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/9568 www.dasaran.am] Սերբիայի Պատմություն</ref>:
Տող 32 ⟶ 31՝
 
== Մշակույթ ==
 
====== Ավանդույթներ ======
Սերբիայի քաղաքացիները գնահատում և պահպանում են իրենց ավանդույթները, հատկապես՝ Ուղղափառ եկեղեցին։ Նույնիսկ երիտասարդները գիտեն իրենց պատմությունը և հեշտությամբ կարող են ցանկացած տուրիստի համար ծառայել որպես էքսկուրսավար։ Մարդիկ շատ շփվող են, նրանք Ձեզ հետ կարող են զրուցել եղանակի, սպորտի, իրենց անձնական կյանքի մասին, սակայն պատերազմների կամ քաղաքականության մասին խոսել չի կարելի, քանի որ հիշողությունները դեռ թարմ են<ref name=":0" />:
 
====== Խոհանոց ======
Խոհանոցի առանձնահատկությունն է պանրի շատ օգտագործումը («կաչկավալի», «կաչամակ», «զլատիբոր», «լիպսկի» և «սենիչկի»)։ Լայն օգտագործում ունի նաև հացը, ինչը լիության նշան է։ Բանջարեղենը մատուցվում է ոչ միայն որպես ինքնուրույն ուտեստ, այլ նաև որպես"կանաչ խորտիկներ"։ Ազգային խոհանոցից տարածված են «սարման», «պասուլը», «սմբուկը», պոմիդորը և այլ աղցաններ<ref name=":0" />:
 
Տող 46.
* [[Կոսովո]]
* [[Սերբերեն]]
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.srbija.gov.rs/?change_lang=en Պաշտոնական կայք]
* [http://www.serbia.travel/ Սերբիայի ազգային տուրիստական կազմակերպություն]
* [http://www.bbc.com/news/world-europe-17907947 Սերբիայի] նուրություների էջը [[BBC]]-ի կայքում
* [[c:Atlas of Serbia|Սերբիա քարտեզները Վիկիմեդիա կայքում]]
* [http://www.openstreetmap.org/relation/53294 Սերբիայի] քարտեզը OpenStreetMap կայքում
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ|2|height = 200}}
== Գրականություն ==
 
== Գրականություն ==
* {{книга|автор=Никифоров К. В. 
| заглавие = Сербия на Балканах. XX век
Տող 93 ⟶ 87՝
* {{книга|заглавие=Статистички годишњак Републике Србије 2011|ответственный=Андра Милојић|ссылка=http://www.media.srbija.gov.rs/medsrp/dokumenti/SGS2011_cyr.pdf|место=Београд|издательство=Републички завод за статистику Републике Србије|год=2011|страниц=|issn=0351-4064|ref=Статистички годишњак}}
* {{книга|заглавие=Статистички годишњак 2015|ссылка=http://webrzs.stat.gov.rs/WebSite/repository/documents/00/01/88/51/Statisticki_godisnjak_Srbije_2015.pdf|место=Београд|издательство=Републички завод за статистику|год=2015|страниц=439|ref=Статистички годишњак 2015}}
 
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.srbija.gov.rs/?change_lang=en Պաշտոնական կայք]
* [http://www.serbia.travel/ Սերբիայի ազգային տուրիստական կազմակերպություն]
* [http://www.bbc.com/news/world-europe-17907947 Սերբիայի] նուրություների էջը [[BBC]]-ի կայքում
* [[c:Atlas of Serbia|Սերբիա քարտեզները Վիկիմեդիա կայքում]]
* [http://www.openstreetmap.org/relation/53294 Սերբիայի] քարտեզը OpenStreetMap կայքում
 
{{Եվրոպական երկրներ}}
{{Արտաքին հղումներ}}