«Լազարյան ճեմարան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Kareyac տեղափոխեց էջը «Լազարյան ճեմարան (Մոսկվա)»-ից «Լազարյան ճեմարան» վերահղման վրայով |
No edit summary |
||
Տող 4.
| հասցե = [[Հայկական նրբանցք (Մոսկվա)|Հայկական նրբանցք]], 2
}}
'''Լազարյան
▲'''Լազարյան ճեմարանը''' հայագիտական և արևելագիտական ուսումնական ու գիտական խոշոր կենտրոն էր։
== Պատմություն ==
Տող 12 ⟶ 11՝
[[1827]] թվականին վերանվանվել է ''Արևելյան լեզուների Լազարյան ինստիտուտ'' (հայկական աղբյուրներում ավանդաբար կոչվել է ''Լազարյան ճեմարան'')՝ ենթարկվել է ժողովրդական կրթության նախարարությանը։ [[1830]]-ական թվականներից ստացել է 2-րդ աստիճանի ուսումնական հաստատության իրավունք՝ 5-ամյա ուսուցմամբ։ [[1841]] թվականին ճեմարանին կից բացվել է հոգևոր բաժին՝ հայ եկեղեցու սպասավորներ Հոգևոր դպրոցների ուսուցիչներ պատրաստելու նպատակով։ [[1848]] թվականի կանոնադրությամբ Լազարյան ճեմարանը դասվել է պետական առաջին աստիճանի դպրոցների՝ լիցեյների կարգը, ութամյա ուսուցմամբ՝ գիմնազական ութ և լիցեյական երկու դասարաններով։ Վերջին երկու դասարաններում դասավանդվել են արևելյան լեզուներ։ Նոր կանոնադրությամբ ճեմարանն ընդունել է շեշտված արևելագիտական բնույթ։ Պատրաստվել են թարգմանիչներ, դիվանագիտության բնագավառի աշխատողներ, արևելյան լեզուների դասատուներ։ [[1851]] թվականին բացվել է նախապատրաստական բաժին, որտեղ երեխաները պատրաստվում էին ընդունվել ճեմարանի գիմնազիական բաժին։ Ուսումնական ծրագրի մեջ մտնող մեկ արևելյան լեզվից բացի, [[հայեր]]ը և [[Կովկաս]]ի այլ ազգությունների պատկանող սաները սովորել են նաև իրենց մայրենի լեզուն։ [[1872]] թվականի նոր կանոնադրությամբ Լազարյան ճեմարանը կազմվել է երկու ուսումնական հաստատություններից՝ դասական գիմնազիայից և եռամյա ուսուցմամբ մասնագիտական դասարաններից (արևելյան լեզուների ֆակուլտետ), որ ստեղծվել էին լիցեյական դասարանների հիման վրա։ Արևելյան լեզուների ֆակուլտետը իր ուսումնական մակարդակով համապատասխանել է բարձրագույն ուսումնական հաստատություններին։
== Ճեմարանի հայկական դեմքը ==
[[Պատկեր:ArmenianStamps-134.jpg|300px|մինի|Լազարյան ճեմարանի շենքը [[ՀՀ]] [[փոստային նամականիշ]]ի վրա]]
Լազարյան ճեմարանը իր գոյության ընթացքում պահպանել է իր հայկական դիմագիծը՝ [[հայերեն]] դասավանդել են հայագիտական առարկաները, ուսուցչական-դասախոսական կազմի և սաների մեծ մասը եղել են [[հայեր]], ղեկավարությունը (տնօրինություն և հոգաբարձություն) հիմնականում գտնվել է հայերի ձեռքում։ [[1844]] թվականին Լազարյան ճեմարանում սովորել է 105 սան, որից 73-ը՝ հայ, 30-ը՝ ռուս, 2-ը՝ այլազգի։ Ճեմարանը իրավամբ մեծարվել է «Մայր դպրանոց», «Սերմնացան հայոց դպրոցաց» անուններով։ Լազարյան ճեմարանի շնորհիվ հայ դպրոցները, հայ կրթական գործիչները հաղորդակցվել են ռուսական և Եվրոպական առաջավոր մտքին։ Ճեմարանի շուրջ համախմբված հայ մտավորականների՝ [[Միքայել Նալբանդյան|Մ. Նալբանդյանի]], Ս. Նազարյանի նախաձեռնությամբ ու ջանքերով է դրվել [[Մոսկվա]]յի հայ մամուլի հիմքը։ Ճեմարանը ուներ տպարան, որը լույս է ընծայել 13 լեզուներով գրականություն։ Ճեմարանի գրադարանի հավաքածուն ([[1913]] թվականին՝ 40 հազար գիրք) հետագայում դարձել է [[Երևան]]ի [[ազգային գրադարան]]ի հիմնարար ֆոնդերից մեկը։ Լազարյան ճեմարանը ուներ նաև իր թատրոնը։
Այսօր Մոսկվայի Հայկական նրբանցք կոչվող փողոցում գտնվող Լազարյան ճեմարանի շենքը Հայաստանի սեփականությունն է, և այնտեղ է գտնվում ՌԴ-ում [[ՀՀ]] դեսպանատունը։
Տող 34.
== Գրականություն ==
* [http://serials.flib.sci.am/openreader/Lazaryan_1953/book/Binder1.pdf Յովսէփ Թադէոսեան. Պատմութիւն Լազարեան տոհմի եւ Լազարեան ճեմարանի արեւելեան լեզուաց, Վիեննա: Մխիթարեան տպարան, 1953 (Ազգային մատենադարան, ՃՀԶ)։]
* Վ. Ա. Դիլոյան, ''Լազարյանների հասարակական-քաղաքական գործունեության պատմությունից (XVIII դարի երկրորդ կես'') [[Երևան]] [[1966]]
* Ա. Հ. Իգնատյան, ''Լազարյան ճեմարան'' [[Երևան]] [[1969]]
* Зиновьев А. ''Исторический очерк Лазаревского института восточных языков.'' [[Մոսկվա|Москва]] [[1963]] г.
* Базиянц А.П. ''Лазаревский институт восточных языков в истории отечественного востоковедения.'' [[Մոսկվա|Москва]] [[1973]] г.
Տող 43.
* [http://nt.am/am/dates/633/ Լազարյան ճեմարանի մասին Նոյյան տապանի հիշարժան տարեթվերում]
{{ՎՊԵ}}
{{Արտաքին հղումներ}}
[[Կատեգորիա:Ռուսաստանի հայկական դպրոցներ]]
| |||