4175
edits
«Ամառային բախտակ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Առանց խմբագրման ամփոփման
չ (Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-Վայոց Ձոր +Վայոց ձոր)) |
No edit summary |
||
|
{{Տաքսոտուփ2|Վիքիդատա=այո}}
'''Ամառային բախտակը''' կամ '''ամառային իշխանը''' ({{lang-lat|Salmo ischchan aestivalis}})
▲'''Ամառային բախտակը''' ({{lang-lat|Salmo ischchan aestivalis}}) կամ '''ամառային իշխանը''' [[սաղմոններ]]ի ընտանիքի ձուկ է։ Սևանի իշխանի 4 ենթատեսակներից մեկը։ Տարածված է միայն [[Սևանա լիճ|Սևանա լճում]]։
== Արտաքին կառուցվածք ==
Մարմինը գլանաձև է, երկարությունը՝ 30-40 (երբեմն մինչև 60) սմ։ Ճարպային լողակը գտնվում է մեջքային և պոչային լողակների միջև։ Վերին ծնոտը երկար է ստորինից, բայց ավելի կարճ, քան իշխանի մյուս ենթատեսակներինը։ Մեջքային լողակի և հետնալողակի հիմքերն ավելի երկար են, քան իշխանի մյուս ենթատեսակներինը։ Ատամներն ավելի թույլ են զարգացած։ Թեփուկները մանր են, կողագծում՝ 105-117, առավել հաճախ՝ 111-112 հատ։ Մեջքային լողակում ճառագայթները 12-ն են, հետնալողակում՝ 11-12։ Խռիկային առաջին աղեղի վրա գտնվում են 16-21 երկար ու սրածայր առէջներ։
== Բազմացում և զարգացում ==
Բազմացման շրջանում մարմնի ընդհանուր գունավորման մեջ գերակշռում են դարչնաձիթապտղագույն նրբերանգները։ Խոշոր
Էգերը սեռահասուն են դառնում կյանքի
Բազմանում է մայիս-հուլիսին՝ լճի մեջ թափվող գետերի ([[Մասրիկ (գետ)|Մասրիկ]], [[Մաքենիս (գետ)|Մաքենիս]], [[Ծակքար (գետ)|Ծակքար]], [[Բախտակ (գետ)|Բախտակ]]
▲Բազմանում է մայիս-հուլիսին՝ լճի մեջ թափվող գետերի ([[Մասրիկ]], [[Մաքենիս]], [[Ծակքար]], [[Բախտակ]] ևն) գետաբերաներում ուր դրանց հարակից շրջաններում։ Բազմացումն սկսվում է ջրի 7-8 աստիճան և ավարտվում է 12-13 աստիճան ջերմաստիճանային պայմաններում։ Բեղունությունը կարող է հասնել մինչև 7.1 հազար ձկնկիթի, որի զարգացումը տևում է 45-55 օր։ Մանրաձկները գետում բնակվում են մինչև դեկտեմբեր։
== Սննդառություն ==
Սնվում է ջրային իշուկներով, [[միջատ]]ներով և նրանց [[թրթուր]]ներով, երբեմն կենդանական պլանկտոնով ու ջուրն ընկած միջատներով։
== Պահպանություն ==
Մինչև 20-րդ դարի 70-ական
Սևանի իշխանի անհետացող, տեղային տարածվածություն ունեցող [[Էնդեմիկ կենդանիներ|էնդեմիկ]] ենթատեսակ է, որը գրանցված էր նախկին [[ԽՍՀՄ]]-ի Կարմիր գրքում: ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակի չափորոշիչներով գնահատվում է որպես կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ<ref name=":0" />:
Սպառնացող վտանգներից է ձվադրման գետերի ծանծաղացումը, ջրի օգտագործումը և աղտոտումը, լճային ձվադրավայրերի չորացումն ու որսագողությունը<ref name=":0" />:
Մշակված են արհեստական բազմացման մեթոդները: Վայրի պոպուլյացիայի թվաքանակի վերականգնման նպատակով ապրանքային իշխանաբուծական տնտեսությունների արտադրողների օգնությամբ ներկայումս վերարտադրվում է առավելապես արհեստականորեն: Ապրանքային ձկնաբուծության օբյեկտ է, տարեկան աճեցվում է մինչև 10 տոննա ամառային բախտակ: 1978 թվականից որսն արգելված է: Պահպանվում է [[Սևան (ազգային պարկ)|«Սևան» ազգային պարկ]]ում<ref name=":0">{{Գիրք:Կարմիր գիրք}}</ref>։
== Տեսեք նաև ==
* [[Սևանի իշխան]]
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
{{Արտաքին հղումներ}}
{{ՀԲ}}
| |||