«Նախարար»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չNo edit summary
Տող 1.
'''Նախարար''' ({{lang-xpr|''naxarar''}}<ref>[http://www.iranica.com/newsite/index.isc?Article=http://www.iranica.com/newsite/articles/unicode/v2f4/v2f4a071a.html Armenia and Iran] in ''[[Encyclopædia Iranica]]''</ref><ref>"նախարար" in H. Ačaṙean (1926-35), ''Hayerēn Armatakan Baṙaran'' (Yerevan: Yerevan State University), 2nd ed., 1971-79</ref>), հին և միջնադարյան [[Հայ ազնվականություն|հայ ազնվականազնվականական]] տներին շնորհված բարձրագույն կարգի ժառանգական տիտղոս։
 
== Նախարարական համակարգ ==
[[Միջնադարյան Հայաստան]]ը բաժանված էր մեծ կալվածքների, որոնցից յուրաքանչյուրն ընդլայնված ազնվականազնվականական տոհմի սեփականությունն էր և կառավարվում էր նրա անդամներներից մեկի կողմից, ում շնորհվում էր ''նահապետ'' (ընտանիքի ղեկավար) կամ [[տանուտեր]] (տան տեր) տիտղոսը։ Նախարարական ընտանիքի մյուս անդամներն էլ իրենց հերթին ղեկավարում էին տոհմական կալվածքի փոքր մասերը։ Ավելի մեծ հեղինակություն ունեցող նախարարները ճանաչված էին որպես [[Իշխան (տիտղոս)|իշխաններ]]։
 
Այս համակարգը հաճախ անվանվում է որպես [[ավատատիրություն]]։ Սակայն կան տարբերություններ այս և հետագայում [[Արևմտյան Եվրոպա]]յում ընդունված ավատատիրական համակարգերի միջև։ Չնայած կալվածքը փաստացի ղեկավարում էր մեկ մարդը, այնուամենայնիվ այն համարվում էր իր ողջ ընդլայնված ընտանիքի սեփականակությունը։ Եթե նախարարը մահանար առանց ժառանգ, ապա կալվածքի ղեկավարումը կանցներ ընտանիքի այլ ճյուղի անդամներից մեկին։ Բացի այդ, թույլատրված էր ընտանեկան գույքի մի մասն օտարել միայն ընտանիքի մեկ այլ անդամի կամ ողջ ընտանիքի թույլտվությամբ։ Սրանով կարող է բացատրվել նաև հայ ավատատիրական ընտանիքների էնդոգամ լինելը (ներքին ամուսնությունները), որպեսզի իրենց սեփականության մի մասը չտարածեին, ինչպես դա տեղի կունենար, եթե նրանք սեփականության մի մասը որպես օժիտ հանձնեին մեկ այլ ընտանիքի։ Հարկ է նաև նշել, որ էնդոգամ ամուսնությունները ունեցել են նաև կրոնական պատճառներ, հատկապես մինչև քրիստոնեությունը, քանի որ հայ հեթանոսությունը նպաստում էր ազգականների միջև ամուսնություններին:
Տող 11.
 
== Պատմություն ==
Նախարությունների ծագումն, ըստ երևույթին, գալիս է [[Հայաստանի պատմություն|հեթանոսական Հայաստանից]], որը գոյակցել է [[Հռոմեական կայսրություն|հռոմեական]] և [[Պարթևստան|պարթևական]] կայսրությունների հետ<ref name="Kurkjian">http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Asia/Armenia/_Texts/KURARM/20*.html</ref>։ [[Բյուզանդական կայսրություն|Բյուզանդական կայսրության]] իշխանության տարիներին [[Հռոմեական Հայաստան]]ում կայսր [[Հուստինիանոս Ա|Հուստինիանոսը]] վերացրեց նախարարների ռազմական դերը, նաև հայ ազնվականազնվականական տներին ունեզրկելու փորձ կատարեց։ Իրենց իշխանության սահմանափակումներից զայրացած նախարարներն սկսեցին լայնամասշտաբ ապստամբություն, որը պետք է ճնշվեր արագ ռազմական միջամտության միջոցով՝ ի վերջո Սասանյանների դեմ հրահրված պատերազմով։
 
Չնայած նրան, որ նախարարական կառույցը թուլացել է բազմաթիվ ներխուժումներով և թագավորների իրավական բարեփոխումներով, այն գրեթե անփոփոխ է մնացել դարեր շարունակ և վերջնականապես վերացվել է XIII դարում մոնղոլական արշավանքների ժամանակ: Նախարարական որոշ առանձնահատկություններ Հայաստանում մնացել էին մինչև 20-րդ դարի սկիզբը, երբ [[բոլշևիկներ]]ի կողմից ընդհանրապես վերացվեց ազնիվ դասը:
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Նախարար» էջից