«Հասարակություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
'''Հասարակություն''' կամ '''մարդկային հասարակություն''', անհատների փոխադարձ, մշտական հարաբերությունների մեջ գտնվող մարդկանց խումբ է կամ միևնույն աշխարհագրական կամ վիրտուալ տարածության մեջ գտնվող մեծ սոցիալական խումբ է, որ կառավարվում է միևնույն քաղաքական իշխանությամբ և գերակշռող մշակութային սպասումներով։Հասարակականսպասումներով։ Հասարակական գիտություններում, ավելի մեծ հասարակությունը հաճախ ենթարկվում է ենթախմբերի շերտավորման: Հասարակությունը իր անդամներին կարող է հնարավորություն ընձեռնել, որքանով որ հնարավոր է, օգուտներ քաղելու այն եղանակով, որոնք անհատական ձևով հնարավոր չէ: Եվ անհատական և սոցիալական օգուտները կարող են տարբերվել կամ շատ դեպքերում համընկնել: Հասարակությունը կարող է բաղկացած լինել համակարծիք անձանցից, ովքեր մեծ հասարակություններում ունեն իրենց դոմինանտ նորմերը և արժեքները: Այդ տերմինը, որը երբեմն անվանում են որպես ենթամշակույթ, լայնորեն կիրառվում է քրեաբանության մեջ:
 
Ավելի լայն իմաստով, հատկապես կառուցվածքային մտքի շրջանակներում, հասարակությունը կարող է պատկերվել, որպես տնտեսական, սոցիալական, արդյունաբերական կամ մշակութային ենթակառուցվածք, կազմված տարբեր անհատներից:
Տող 6.
{{Համայնապատկեր|Gu Hongzhong's Night Revels 1.jpg|700px|12-րդ դարի երկրորդ կես, Հարավային Տանգ դինաստիա: Նկարում պատկերված են ծառաներ, երաժիշտներ, վարդապետներ, հյուրեր և հյուրընկալներ, ովքեր հավաքված են մեկ սոցիալական միջավայրում: Այն իր մեջ արտացոլում է այդ ժամանակաշրջանի չինական հասարակությունը:}}
 
«Հասարակություն» տերմինը ծագել է լատիներեն «սոցիետաս» բառից, որն էլ իր հերթին համարվում է որպես հասարակության հոմանիշ (ընկեր, ուղեկից, դաշնակից), տերմինն օգտագործվում է իբրև բարեկամանական կամ քաղաքացիական կողմերի փոխհարաբերությունների նկարագրություն: Առանց այս հոդվածի,  տերմինը կարող է վերաբերել ամբողջ մարդկությանը(այսինքն՝ «ընդհանուր հասարակությանը», «հասարակության մեծ մասին)»),  չնայած այն հանգամանքին, նրանք ովքեր ոչ բարեկամական կամ անբարեխիղճ են հասարակության մնացյալ անդաների հանդեպ, այս իմաստով կարող են համարվել, որպես «հակասոցիալական»: Այնուամենայնիվ շոտլանդացի տնտեսագետ Ադամ Սմիթը հանգել է այն եզրակացության, որ «հասարակությունը կարող է կազմված լինել տարբեր մարդկանցից, ինչպես տարատեսակ առևտրականների միջև է»: Ասոցիացիայի տեսանկյունից հասարակությունը նկարագրվում է,որպես անհատների փոխկախվածություն, ինչպիսիք ենեն՝ ազգային կամ մշակութային ինքնությունը, սոցիալական համերաշխությունը, լեզուն կամ հիերարխիկ կառուցվածքը:
 
== Տեսակներ ==
Տող 17.
{{Main article|Որսրոդական և հավաքչական հասարակություն}}
[[Պատկեր:BushmenSan.jpg|link=https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:BushmenSan.jpg|մինի|[[Բուշմեններ]]ը ձեռքով կրակ ստեղծելիս]]
Նման հասարակություններում սննդամթերքի հայթայթման  հիմնական ձևը հանդիսանում է ամենօրյա վայրի բույսերը և վայրի կենդանիների որսը: Որսորդ-հավաքչականները անընդհատ գտնվում են սննդի հայթայթման գործընթացում: Նրանք իրենց համար չեն կառուցում կացարաններ, չեն ունենում մշտական բնակության վայրեր, և սովորաբար կազմում են փոքր խմբեր, ինչպիսիք են  ցեղերը: Սակայն որոշ որսորդական և հավաքչական հասարակություններ, ովքեր ունեն առատ ռեսուրսներ(օրինակ՝ տլինտի մարդիկ) ապրում են խոշոր խմբերում և կազմում եմ հիերարխիկ սոցիալական կառույց: Նմանատիպ հասարակություններում  անընդհատ տեղափոխման անհրաժեշտությունը հանգեցնում է նրան, որ խմբի անդամների քանակը սահմանափակվում է: Նրանք ընդհանուր առմամբ կազմում են ավելի քան 60 հոգի և շատ անգամ չեն գերազանցում 100-ը: Խմբերի ներսում անդամների կարգավիճակները համեմատաբար հավասար են և  որոշումները հիմնականում ընդունվում են ընդհանուր համաձայնությամբ: Ցեղային հասարակություններում առաջնորդությունը համարվում է անհատական խարիզմա և  օգտագործվում է միայն հատուկ նպատակներով: Նմանատիպ հասարակություններում չկան քաղաքական ուժեր, որոնք իրենցից ներկայացնում են իշխանականներ, սովորաբար ղեկավար է ընտրվում մի մարդ, որը նաև համարվում է որպես խորհրդատու, հետևաբար ցեղային խմբերում կոլեկտիվ գործողությունները չեն լինում իշխանական: Ցեղերում ընտանիքները կազմում են մեկ սոցիալական միավոր, որտեղ անդամերի մեծամասնությունը միմյանց հետ փոխկապակցվում է ծնունդով կամ ամուսնությամբ: Այս կազմակերպության տիպը պահանջում է, որ ընտանիքները կատարեն իրենց ամենակարևոր գործառույթները՝ վեարտադրողականության և կրթության:
 
'''Անասնապահություն'''{{Main article|Անասնապահական հասարակություն}}Կենսապահովման ավելի արդյունավետ ձևերից է անասնապահությունը: Առօրյա սննդամթերք փնտրելու փոխարեն, անասնապահական հասարակության անդամները իրենց սննդամթերքի կարիքները բավարարելու համար նախընտրում են ստանալ ընտանեկան կենդանիներից : Անասնապահները սովորաբար ապրում են քոչվորական կյանքով, իրենց անասուններին տեղափոխում են մեկ արոտավայրից մյուսը, քանի որ նրանց սննդամթերքն ավելի հուսալի է: Անասնապահական հասարակությունները կարող են աջակցել ավելի մեծ բնակչության: Արդյունքում, աշխատանքի բաժինները (անհատների կամ խմբերի մասնագիտացումը որոշակի տնտեսական գործունեության իրականացման մեջ) դառնում է ավելի բարդ: Օրինակ, որոշ մարդիկ դառնում են արհեստագործներ, գործիքներ, զենքեր և զարդեր արտադրողներ, քանի որ ապրանքների արտադրությունը խրախուսում է առևտուրը: Այս առևտուրը օգնում է ստեղծել անհավասարություն, քանի որ որոշ ընտանիքներ ավելի շատ ապրանքներ են ձեռք բերում քան մյուսները: Այս ընտանիքները հաճախ ձեռք են բերում իշխանություն իրենց հարստության շնորհիվ: Մեկ սերնդից մյուսը սեփականության փոխանցումը օգնում է կուտակել հարստությունը և պահպանել իշխանությունը: Ժամանակի ընթացքում առաջանում են ժառանգական կառավարություններ, որոնք անասնապահական հասարակություններում բնութագրվում են ,որպես իշխանական տիպական ձև:
 
==== Գյուղատնտեսություն ====