«Օրգանական գյուղատնտեսություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ կետադրական նշանը ծանոթագրությունից հետո oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
'''Օրգանական''' (էկոլոգիական, կենսաբանական) '''գյուղատնտեսությունը''' [[գյուղատնտեսություն|գյուղատնտեսության]] վարման համակարգ է, որի շրջանակում տեղի է ունենում սինթետիկ [[պարարտանյութեր]]ի, [[պեստիցիդ|թունաքիմիկատների]], [[ֆիտոհորմոններ|բույսերի աճի խթանիչների]], սննդային հավելումների օգտագործման հիմնավորված նվազեցում: Մշակաբույսերի հանքային սննդառությունն ապահովելու, [[վնասակար օրգանիզմ]]ների դեմ արդյունավետ պայքարի միջոցառումներ կազմակերպելու և ակնկալվող [[բերքատվություն]]<nowiki/>ն ավելացնելու համար օրգանական գյուղատնտեսությունում կիրառվում են [[ցանքաշրջանառություն]]ներ, օրգանական պարարտանյութեր ([[գոմաղբ]], [[կոպմոստ|կոմպոստ]]ներ, բուսական մնացորդներ, [[կանաչ պարարտացում|սիդերատներ]]), հողի նվազագույն մշակման համակարգեր և այլն:
 
Ըստ IFOAM, օրգանական գյուղատնտեսությունն ուղղված է [[էկոհամակարգ]]երի, նյութերի և տարրերի կենսաերկրաքիմիական շրջապտույտների կայունացմանը և դրանց օպտիմալացումից ստանում է արդյունք: Օրգանական գյուղատնտեսությունը պարտավոր է երկարաժամկետ հեռանկարում պահպանել առողջությունն ինչպես կոնկրետ օբյեկտների, որոնց հետ ունի անմիջական առնչություն (բույսեր, կենդանիներ, հող, մարդ), այնպես էլ ամբողջ մոլորակի:<ref name="IFOAMprinciples">IFOAM: [http://www.ifoam.org/about_ifoam/principles/index.html The Principles of Organic Agriculture]</ref>։
 
[[2007]] թվականի տվյալներով Երկրի շուրջ 30,5 մլն հա հողատարածք մշակվում է օրգանական գյուղատնտեսության սկզբունքներով<ref>[http://www.organic-world.net/2007-graphs-maps.asp#graphs The first domain name on the Internet!]</ref>, իսկ 2014 թվականին այդ տարածքները կազմել են 43,7 մլն հա, ինչն էլ իր հերթին կազմում է աշխարհի ընդհանուր գյուղատնտեսական նշանակության հողերի 1%-ը: Օրգանական գյուղատնտեսության նշանակության հողերի 43%-ը վարելահողեր են, 41%-ը՝ արոտավայրեր, 12%-ը՝ բազմամյա տնկարկներ, 3%-ը՝ այլ, իսկ 1%-ի վերաբերյալ տվյալներ չկան:<ref>[http://www.fao.org/3/a-i5454r.pdf Григорук В.В., Климов Е.В. Развитие органического сельского хозяйства в мире и Казахстане, Анкара 2016, 151 с.]</ref>։
 
== Պատմություն ==
Տող 14.
== Օրգանական երկրագործություն ==
Օրգանական երկրագործությունը գյուղատնտեսության վարման յուրահատուկ համակարգ է՝ միտված սինթետիկ պարարտանյութերի, թունաքիմիկատների, աճի խթա-նիչների և նման այլ նյութերի կիրառման հիմնավորված նվազեցմանն ու բացառմանը, ինչպես նաև արհեստական սելեկցիայով ստացված օրգանիզմների գենետիկական անվտանգության ապահովմանը: Օրգանական երկրագործությունն առավելապես ներդաշնակ է բնական էկոհամակարգերին և իրականացվում է տեխնիկական կանոնա-կարգերի և նորմատիվ այլ փաստաթղթերի պահանջներին համապատասխան:
Օրգանական երկրագործության նպատակն է բացահայտել տվյալ միջավայրին հատուկ պայմանները և այնտեղ գոյատևող օրգանիզմների փոխհարաբերությունները, որոնք թույլ կտան կազմակերպել էկոանվտանգ գյուղարտադրություն: Ագրոէկոհամակարգերում գյուղատնտեսական բաղադրիչների (երկրագործություն, բուսաբուծություն, անասնաբուծություն, մեղվաբուծություն) միջև ֆունկցիոնալ փոխահարաբերությունների և հետադարձ կապերի ստեղծումն ու կենսաբանական վերահսկման մեխանիզմների ներդրումը հուսալի միջոց են օրգանական գյուղատնտեսության վարման համար:<ref name="Երիցյան Ս.Կ., Գրիգորյան Հ.Է.">{{книга |автор = Երիցյան Ս.Կ., Գրիգորյան Հ.Է. |заглавие = [https://library.anau.am/images/stories/grqer/Gyughatntesutyun/eritsyan-organakan.pdf Օրգանական երկրագործության հիմունքներ] |место = Երևան |издательство = Արմավ |год = 2019 |серия = Բուհական ուսումնական ձեռնարկ |isbn = 978‐9939‐78‐022‐1}}</ref>։
 
Օրգանական երկրագործության նպատակներն են`
Տող 59.
* կենդանական և բուսական մնացորդների կիրառում՝ որպես պարարտանյութ,
* հողի հատկությունների բարելավման համար [[ցանքաշրջանառություն]]ների ներդրում,
* [[Վնասակարվնասակար օրգանիզմ|վնասակար օրգանիզմների]]ների դեմ բույսերի պաշտպանության կենսաբանական եղանակների՝ այդ թվում [[Պեստիֆագեր|պեստիֆագերիպեստիֆագեր]]ի կիրառում,
* երկրագործություն-անասնապահություն փակ շղթայի ձևավորում (բուսաբուծություն — անասնակեր, անասնապահություն — պարարտանյութ){{Sfn|Фюкс, Ральф|2016|с=206}}: