«Իզոտոպներ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
ճշտումներ, ոճական ուղղումներ, մտքային ուղղումներ, հղումներ |
չ կետադրական նշանը ծանոթագրությունից հետո oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:CNO Cycle.svg|մինի]]
'''Իզոտոպներ''' (հին {{lang-grc|ισος}} — «հավասար», «նույն», և {{lang-grc2|τόπος}} — «տեղ»), որևէ [[քիմիական տարր]]ի [[ատոմ]]ների (և [[Միջուկ (ատոմ)|միջուկների]]) տարատեսակներ, որոնց [[ատոմական համար|կարգաթիվը]] նույնն է, իսկ [[զանգվածային թիվ]]ը տարբեր։ Անվանումը պայմանավորված է նրանով, որ ատոմի բոլոր իզոտոպերը [[Մենդելեևի պարբերական համակարգ|Մենդելեևի աղյուսակ]]ում զբաղեցնում են նույն տեղը (նույն վանդակը)։ Ատոմի [[քիմիական հատկություն]]ները կախված են ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքից, որը իր հերթին հիմնականում պայմանավորված է [[ատոմական համար|միջուկի Z լիցքով]] (այսինքն միջուկում [[պրոտոն]]ների թվով) և գրեթե կախված չէ [[զանգվածային թիվ|A զանգվածային թվից]] (այսինքն պրոտոնների Z և [[նեյտրոն]]ների N գումարային թիվ)։
Նույն տարրի բոլոր իզոտոպները ունեն միջուկի միևնույն լիցք, տարբերվում են միայն [[նեյտրոն]]ների թվով։ Սովորաբար իզոտոպը նշանակվում է քիմիական տարրին պատկանող նշանով, ավելացնելով վերին ձախ ցուցիչ, որը համապատասխանում է զանգվածային թվին (օր.[[ածխածին-12|<sup>12</sup>C]], [[ռադոն 222|<sup>222</sup>Rn)]]։ Կարելի է նաև գրել տարրի անվանումը՝ գծիկով ավելացնելով համապատասխան ատոմային զանգվածի թիվը (օրինակ՝ ածխածին-12, ռադոն-222)։ Որոշ իզոտոպներ ունեն ավանդական դարձած անուններ (օր. դեյտերիում, ակտիոնիում)։
Տող 6.
Իոտոպների օրինակ է թթվածնի <sup>16</sup><sub>8</sub>O, <sup>17</sup><sub>8</sub>O, <sup>18</sup><sub>8</sub>O երեք կայուն իզոմերները։
[[2015]] թվականի վերջին տվյալներով հայտնի է բոլոր տարրերի 3211 իզոտոպներ<ref>[https://arxiv.org/find/nucl-ex/1/au:+Thoennessen_M/0/1/0/all/0/1 arXiv.org Search Results][https://arxiv.org/abs/1606.00456 Thoennessen M. (2016), "2015 Update of the Discoveries of Isotopes", arΧiv:1606.00456
== Տերմինաբանությունը ==
Տող 19.
== Իզոտոպերի կիրառությունը մարդու կողմից ==
Տեխնոլոգիական առումով իզոտոպերի ուսումնասիրությունը և բաղադրության փոփոխությունը բերում է հատուկ հատկություններով նյութերի ստացման։ Օրինակ <sup>235</sup>U-ը ընդունակ է շղթայական ռեակցիայի ջերմային նեյտրոնների ճեղքմքմբ և կարելի է օգտագոևծել [[ատոմային ռեակտոր]]ներում և [[ատոմային զենք]]ում։ Սակայն բնական ուրանում ընդամենը 0,72% է այդ ռադիոակտիվ նուկլիդը, այն ինչ շղթայական ռեակցիան ընթանում է նվազագույնը 3%-ի առկայության դեպքում։ Քանի որ ուրանի նուկլիդները ուեն բավականին մոտ ֆիզիկո-քիմիական հատկություններ ապա ուրանի հարստացմամբ կարող են զբաղվել մի քանի պետություն աշխարհում։
<sup>60</sup>Co и <sup>137</sup>Cs նուկլիդները օգտագործվում է γ-ճառագայթների ստերիլիզացման համար, մետաղական իրերի ֆիզիկական ստերիլացման մեթոդ, վիրակապման նյութերի և այլն։ Ներթափանցող ճառագայթման չափաբաժինը պետք ե լինի մինչև 20-25 մկգ, որը պահանջում է բարձր անվտանգության աստիճան։ Դրանից ելնելով այս մեթոդը հանդիսանում է գործարանային ստերիլիզացման
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
| |||