«Էկվադոր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Էկվադորում հնագույն ժամանակներից ապրում էին հնդկացիական ցեղեր: Նրանք զբաղվում էին ձկնորսությամբ, որսորդությամբ և գյուղատնտեսությամբ: Մեր թվարկությունից առաջ 1-ին հազարամյակի վերջում Կարա ցեղը, ովքեր ապրում էին ծովափնյա շրջաններում, իրենց ենթարկեցին այլ ցեղերի և ստեղծեցին մի պետություն, որը լատինամերիկյան գրականության մեջ հայտնի է [[Կիտուի թագավորություն|«Կիտուի թագավորություն»]] անվամբ: Ներկայիս Էկվադորի տարածքում հնագույն ժամանակներից  գոյություն ունեին տարբեր [[հնդկացիական ցեղեր]]՝ Կառա, Կիտու, Տումբա, Կանյառներ և ուրիշներ: Նրանք զբաղվում էին որսորդությամբ, ձկնորսությամբ և հողագործությամբ: Մեր թվարկության  առաջին հազարամյակի ավարտին Կառա ցեղախմբի հնդկացիները, որոնք ապրում էին ափամերձ տարածքներում, ներխուժեցին լեռնային գոտիներ, նվաճելով տեղի բնակչությանը (մասամբ բնաջնջելով, մասամբ ձուլելով), ստեղծեցին  պետություն, որը լատինամերիկյան գրականության մեջ անվանվում է «Կիտուի թագավորություն»: 15-րդ դարում (մոտ 1460 թվականին) «Կիտուի թագավորությունը» գրավվեց ինկերի կողմից (գրավման գործընթացը տևեց 15 տարի): Ինկերի պետության հիմնական բնակչությունը (կառավարող խավը) կազմված էր կեչուա հնդկացիական ցեղախմբի անդամներից: Այդ ամենի արդյունքում կեչուա լեզուն դարձավ ամենատարածվածը ներկայիս Էկվադորի տարածքում: Իսպանացիների համար Էկվադորի տարածքը նվաճել են [[Ֆրանչեսկո Պիսառո|Ֆրանսիսկո Պիսարոյի]] ուղեկցորդներ Բարտոլոմե Ռուիսը (1526 թվականին առաջին դեսանտի իջեցում ) և Սեբաստիան դե Բելալյկասար (1531 թվականին նվաճեց Էկվադորի տարածքը): Նրանք հնագույն հնդկացիական բնակավայրում կառուցեցին [[Սան Ֆրանսիսկո դե Կիտո]] քաղաքը: 1529 թվականին Պիսարոն ստացավ Նոր Կաստիլիայի գեներալ-կապիտան պաշտոնը (ներկայիս [[Պերու|Պերուի]]ի և Էկվադորի տարածքում), իսկ 1539 թվականին իր եղբորը՝ Գոնսալոյին, նշանակեց Ֆրանսիսկո դե Կիտոյի կառավարիչ:

Գրավելով տարածքները և չգտնելով այնտեղ [[Ոսկի|ոսկու]] ու [[Արծաթ|արծաթիարծաթ]]ի խոշոր պաշարներ՝ իսպանացիները ստեղծեցին պլանտացիաներ, որտեղ հիմնականում աշխատում էին հնդկացիները և [[Աֆրիկա|Աֆրիկայից]]յից տեղափոխված ստրուկները:

19-րդ դարը լատինական ամերիկայի երկրների, այդ թվում Էկվադորի համար նշանավորվեց ազգային ազատագրական պայքարով և պատերազմներով: Հեղափոխություններից մեկը տեղի ունեցավ 1809 թվականի օգոստոսի 8-ին [[Կիտո|Կիտոյում]]յում, որի արդյունքում նույն թվականի օգոստոսի 10-ը հռչակվեց որպես Էկվադորի անկախության օր:

  Ազգային ազատագրական պայքարը վերջնական արդյունքի հասավ 1822 թվականին, երբ [[Կոլումբիա|Կոլումբիայի]]յի զորքերը ջախջախեցին իսպանացիներին, իսկ Էկվադորի վերահսկողությունը անցավ [[Սիմոն Բոլիվար|Սիմոն Բոլիվարին:]]

19-րդ դարի կեսերից սկսած եվրոպական պետությունները սկսեցին առավել մեծ ազդեցություն ունենալ և խառնվել Էկվադորի ներքին գործերին: 1845 թվականին [[Բրիտանիա (Գոյաս)|Բրիտանիայի]] ճնշման ներքո ընդունվեց  օրենք ստրկության վերացման մասին: 1860 ականներին Էկվադորի նախագահ (փաստացի դիկտակոր) Մորենոն բանակցություններ էր վարում [[Ֆրանսիա|Ֆրանսիայի]]յի հետ երկրում պրոտեկտորատ հաստատելու ուղղությամբ:

1906 թվականին [[Կաթոլիկ եկեղեցի|Կաթոլիկ եկեղեցին]]ն սահմանադրությամբ անջատվեց պետությունից:

Գրեթե նույն ժամանակահատվածում  (սկսած 1920-ական թվականներից) Էկվադորում ստեղծվեցին ծայրահեղական ուղղվածություն ունեցող խմբավորումներ՝ սոցիալիստներ , անարխիստներ և կոմունիստներ: 1925-28 թվականներին նրանք Էկվադորում կազմակերպեցին մի քանի զինված ապստամբություններ, որոնք ճնշվեցին իշխանությունների կողմից: 1941 թվականին Էկվադորի և Պերուի միջև ծագեց պատերազմ [[Ամազոն|Ամազոնի]]ի վերին հոսանքի հսկայածավալ տարածքների համար: [[Պերու|Պերուի]]ի բանակը ավելի մեծաքանակ էր և մարտունակ, այդ իսկ պատճառով մի շարք պարտությունների մատնեց Էկվադորի զինված ուժերին: Պատերազմի հետևանքով մոտ 280 հազար քառակուսի կիլոմետր անցավ Պերուին (մոտավորապես այնքան, որքան կազմում է ներկայիս Էկվադորի տարածքը):

[[1830]] թվականին հռչակվել է անկախ պետություն և կոչվել Republica del Ecuador, [[իսպաներեն]] բառացի՝ «Հասարակածի Հանրապետություն» ([[հասարակած]]ն անցնում է նրա տարածքի միջով)։<ref>{{cite book|author=Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան |title=Աշխարհագրական անունների բառարան |publisher=«Լույս» |location=Երևան |year=1987 |page=}}</ref>։