«Բերինգի նեղուց»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ կետադրական նշանը ծանոթագրությունից հետո oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 18.
== Անվանումը ==
Նեղուցն իր անվանումը ստացել է ռուս ծովագնաց [[Վիտուս Բերինգ]]ից, ով անցել է նեղուցը [[1728]] թ-ին: Առաջին անգամ նեղուցն անցել է ռուս ծովագնաց [[Սեմյոն Դեժնյով]]ը, դեռ Բերինգից էլ 80 տարի առաջ, 1648 թվականին: Չուկոտյան թերակղզուց մինչև [[Ալյասկա թերակղզի]] գտնվող նեղուցով անցել է Սեմյոն Դեժնյովի արշավախումբը ում անունով կոչվում է նեղուցում գտնվող հրվանդաններից մեկը<ref>Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան, ''Աշխարհագրական անունների բառարան'', «Լույս», Երևան, 1987: ISBN 5-545-00020-1</ref>։ Նա միաժամանակ այցելել է նեղուցի կենտրոնում գտնվող [[Ռատմանովի կղզի|Ռատմանովի]] և [[Կրուզենշտերնի կղզի
== Աշխարհագրությունը ==
Տող 24.
Նեղուցի լայնությունը 85 կմ է, իսկ խորությունը՝ 30-49 մ։ Նեղուցը միացնում է Չուկոտյան ծովը ([[Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոս]]ի) Բերինգի ծովին ([[Խաղաղ օվկիանոս]])։ [[Նավարկուղի|Նավարկուղու]] ([[ֆարվատեր]]) ամենափոքր խորությունը 36 մ է:
Բերինգի նեղուցի մեջտեղում են գտնվում [[Դիոմիդի կղզիներ|Դեոմիդի կղզիները]], որի արևմուտքում են գտնվում ամենախոշոր Ռատմանովի կղզին և Կրուզենշտերնի կղզին: 1867 թվականի [[Ալյասկայի վաճառք|Ալյասկայի և Ալեության կղզիների պայմանագրի վաճառքի]] համաձայնագրով, Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի սահմանն անցնում է կղզիների մեջտեղով: Այսպիսով, Ռատմանովի կղզին պատկանում է Ռուսաստանին, իսկ Կրուզենշտերնը՝ ԱՄՆ-ին: Կղզիների միջև եղած հեռավորությունը 4 կմ-ից էլ պակաս է: Այստեղով է նաև անցնում [[ժամային գոտու սահմանագիծ]]ը և [[ամսաթվի փոփոխման միջազգային գիծը|ամսաթվի փոփոխման միջազգային գիծը:]]
Ռատմանովի կղզում՝ Ռուսաստանի ամենաարևելյան կետում է գտնվում ռուսական սահմանապահ զորքերը: Կրուզենշտերնի կղզում, միաժամանակ ամերիկյան սահմանապահների հետ կան բնիկներ, որտեղ մշտապես [[Նոմ]] քաղաքից իրականացնում են օդային հաղորդակցություն:
Տող 34.
== Ամերիկայի նախապատմական բնակեցումը ==
10 հազար և ավելի տարի առաջ Բերինգի նեղուցը [[Մարդաբանություն|մարդաբանության]] մեջ հիշատակվում է որպես Բերինգի [[պարանոց]], որով մարդիկ՝ [[պալեոհնդկացի
== Իրավական կարգավիճակը ==
ԱՄՆ-Ռուսաստան պայմանագրի համաձայն, Ալյասկայի թերակղզու օտարումը ԱՄՆ-ի օգտին էր,և ոչ մի կարգախոս չէր սահմանվել հարակից ջրերի և ափամերձ գոտու կարգավիճակի համար, քանի որ Ալյասկան և Ալեության կղզիները միացվելու էին Ռուսաստանի կայսրությանը: Մինչև 1991 թվականի հունիսի 12-ը ներառյալ, այսինքն պայմանագրերի նախքան ուժի մեջ մտնելը, 1990 թվականի հունիսի 1-ին ԽՍՀՄ արտաքին գործերի նախարար [[Էդուարդ Շևարդնաձե|Էդուարդ Շևարնաձեի]] և ԱՄՆ-ի պետքարտուղար [[Ջորջ Բեյքեր
Այնուամենայնիվ, խորհրդային տարիներին այդ հարցը չանցավ ոչ խորհրդայինի կողմը և ոչ էլ ամերիկյանի
[[Գորբաչով Միխայիլ|Գորբաչովի]] հրամանով, Շևարնաձեի ստորագրմամբ, «ԽՍՀՄ-ի և ԱՄՆ-ի միջև ծովային տարածքների սահմանագիծը» պայմանագիրը գաղտնի բնույթ կրեց, փաստորեն այն գաղտնի էր պահվում խորհրդային բնակչությունից, մի քանի տարի Խորհրդային Միության մամուլում այս հարցը չէր քննարկվում և տպագրվում, միևնույն ժամանակ արևմտյան մամուլը բացահայտ տեղեկացնում էր ամերիկյան դիվանագետների հերթական հաղթանակը: Ինչպես տեղեկացնում է ակադեմիկոս [[Ա.Ի. Ֆուրսով
== Ծանոթագրություններ ==
Տող 46.
{{ՎՊԵ|Bering Strait}}
{{Անավարտ}}▼
[[Կատեգորիա:Նեղուցներ այբբենական կարգով]]
Տող 55 ⟶ 54՝
[[Կատեգորիա:Բերինգի ծով]]
[[Կատեգորիա:Չուկոտյան ծով]]
▲{{Անավարտ}}
|