«Արևապաշտություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Արևապաշտությունը''' համաշխարհային կրոնադիցաբանական համակարգ է։ Հնագույն ժամանակներից Արևը եղել է երկրպագության առարկա և աստվածացվել է տարբեր ժողովուրդների կողմից։ Արևապաշտության մեջ առանձնանում են մեկ տասնյակից ավելի շատ հայտնի աստվածներ կամ աստվածություններ, որոնք դիցարանում կամ կրոնածիսական համակարգում ունեն առաջնային դեր և մինչև այժմ համարվում են պաշտամունքի կամ երկրպագման առարկա։ Արևապաշտությունը տարածված է եղել Ամերկյան Մայրցամաքում մասնավորապես Մեքսիակա, Հեռավոր Արևելքում՝ Ճապոնիա, արևելքում՝ Հնդկաստան։ Մերձավոր Արևելքում՝ Եգիպտոս և արաբական աշխարհ։ Փոքր Ասիայում՝ [[Խեթեր|խեթեր,]], հուրիներ, միտանիացիներ, հայեր, ֆարսիներ։ Արևմուտքում՝ հույներ, ֆրանգներ, գերմաններ, սկանդինավներ, շոտլանդացիներ։

Նոյը բարեպաշտ էր և կրում էր մեծ լույս լամ արև տիտղոսը <ref>Ա․ Մկրտչյան, «Արևապաշտական Տիեզերաշինություն» (Մաս 4-րդ) «Լուսանցք» թիվ 143, ապրիլի 2-8, 2010 թ.</ref>, ըստ Հին Կտակարանի մարդու կյանքը բաժանվում է երկու մասի, մինչև ջրհեղեղ և ջրհեղեղից հետո; Ջրհեղեղից հետո նոր մարդու համար աշխարհը բաժանվեց երկու մասի՝ այնտեղ որտեղ Արևն է և այնտեղ որտեղ արդյուքն է Արևի։ Բնապաշտության առարկան զգայական առումով միշտ ընկալելի է և շոշափելի է ֆիզիկապես որպես բնության արդյունք մարդու համար։ Բնապաշտության գլխավոր երևույնթներն են տարվա չորս եղանակները, արևի և մարդու փոխհարաբերությունն այդ չորս եղանակային գոտիներում։ Բնապաշտությունը ձևավորել է որոշակի սկզբունքներ և ծեսեր որոնք ուղեկցում են արևին ձմեռային, գարնանային, ամառային և աշնանային եղանակային անցումների ժամանակ։ Մինչև այժմ բնապաշտությունը հանդիսանում է մարդու կենցաղի մի մասը, իր սկզբնունքներով բնապաշտությունը մեկ աստիճան ցածր է Արևապաշտությունից<ref> М.Элиаде «Очерки сравнительного религиоведения» М., 1995.</ref>։

Վերջին 200 տարվա ընթացքում հայտնաբերված հնագիտական նյութերը հաստատում են, որ Արևապաշտությունը հայոց բարձրավանդակում նվազագույնը ունի 12 000 տարվա պատմություն։ Մեր տարածաշրջանում Արևապաշտության հետ կապված այսօր հայտնի է երեք վաղնջենական կենտրոններ՝ [[Պորտասար|Պորտասար,]], Զորաց Քարեր [http://www.magaghat.am/2016/10/%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%AB-%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D6%81-%D5%A5%D6%80%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%A8-%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%BD-%D5%B0%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82/] և Տաթև [http://www.magaghat.am/2017/03/%d5%bf%d5%a1%d5%a9%d5%a5%d6%82%d5%ab-%d5%b3%d5%b8%d5%b3%d5%be%d5%b8%d5%b2-%d5%bd%d5%b5%d5%a1%d5%b6-%d5%a3%d5%a1%d5%b2%d5%bf%d5%b6%d5%ab%d6%84%d5%a8-%d5%bf%d5%a5%d5%bd%d5%a1%d5%af%d5%a5%d5%bf/]։ Արիական աշխարհի իմաստասերները <ref>М.Элиаде, ИСТОРИЯ ВЕРЫ И РЕЛИГИОЗНЫХ ИДЕЙ, ТОМ ПЕРВЫЙ, ОТ КАМЕННОГО ВЕКА ДО ЭЛЕВСИНСКИХ МИСТЕРИЙ </ref> վստահ էին Արևը կենտրոնում է, իսկ մնացած մոլորակները պտտվում են Արևի շուրջ և բնության բոլոր փոխակերպումները հիմնականում կապված են Արևի ցիկլերի հետ։ Արիական մարդու իմաստասիրության բնական առանցքը կազմում է Արևապաշտությունը և Բնապաշտությունը <ref name="ReferenceA">Tom Harpur, «The Pagan Christ» 2004 ISBN 0-88762-145-7 </ref> ։ Սանասարը նայելով երկինք և ցույց տալով ԱՐԵՎԻՆ հարցնում է. «Բա էս վերին տեխինն ի՞նչ ա»; Բաղդասարը պատասխանում է. «Կա՛ չկա՛ սա (ԱՐԵՎԸ) աստված ա: Անպայման մենք պտի ավտանք աստված (ԱՐԵՎԻՆ)»:<ref>http://armenianhouse.org/sasuntsi-david/preface.html, Սասնա Ծռեր</ref>։

'''Չորրորդ դրույթ՝''' Արիականություն, պարտադրում է իրականացնել քաղաքակրթության զարգացման գործընթացները միայն այն դեպքում, երբ բանախոսներն այլևս չունեն հնարավորություն լուծելու առաջնթացի գերխնդիրը ։ <ref> Ա. Մկրտչյան, 14.03.2011թ. «Լուսանցք» թիվ 10 (186), 2011թ, </ref>։

Խորենացին նշում է, որ Վաղարշակ թագավորը «Արմավիրում մեհյան շինելով` արձաններ է կանգնեցնում իր նախնիների, ինչպես և արեգակի և լուսնի պատկերներով» այնուհետև նշում է, որ Արշակ թագավորի զինակից Վարդանը երդվում էր թագավորի արևով: <ref>Մ․ Խորենացի. Հայոց պատմություն, էջ 188:</ref>։ Միջնադարի մեծ մտածող [[Գրիգոր Մագիստրոս Պահլավունի|Գրիգոր Մագիստրոսը]] ԺԱ դարի կեսերին գրում էր, որ արևապաշտներն իրենց արևորդի անվանելով, թեև արտաքնապես քրիստոնյա էին ձևանում, բայց մնացել էին հին կրոնին: Արեգակի ֆետիշի տարածված լինելու մասին է խոսում հին հայկական մի շարք անձնանունների ու տեղանունների կապը Արեգակի հետ: Հայոց տոմարի 8-րդ ամիսը ևս կոչվել է Արեգ <ref>Ա․Շիրակացի. Մատենագրություն, Երևան, 1979, էջ 256–257</ref>, որը տևել է մարտի 9-ից ապրիլի 7-ը: Միջնադարի մեծ իմաստասեր [[Գրիգոր Տաթեւացի|Գրիգոր Տաթևացին]] իր «Գիրք հարցմանց» հանրագիտարանում գրում է, որ Արեգը Հայկի դուստրերից մեկի անունն էր: Նույն կարծիքին են նաև [[Անանիա Շիրակացի|Ա.Շիրակացին]] և Հ. Իմաստասերը: Արեգ ամսանունը Արև բառից են ծագեցնում նաև [[Ղևոնդ Ալիշան|Ղ. Ալիշանը,]] [[Հրաչյա Աճառյան|Հր. Աճառյանը]] և ուրիշներ: Արեգ է կոչվել նաև բոլոր ամիսների 1-ին օրը: Ա. Կ. Տրևերը գրում է, որ Գառնիի տաճարը «…նվիրված է եղել Արևի աստծու պաշտամունքին, հնարավոր է, որ այդ աստվածությունը ժողովրդի մեջ դեռևս կրում էր Արեգ անունը, իսկ Արշակունիների թագավորական առօրյա կենցաղում կոչվում էր Միհր, այսինքն՝ Միթրա» <ref>«Очерки по истории культуры древней Армении», Москва - Ленинград, Издательство АН СССР, 1953․ Նշվ. աշխ., էջ 67 </ref>։Հայոց Արևապաշտակն համակարգը ամբողջովին վերականգնված է և հոդվածաշարը հրապարակված է <ref>Ա.Մկրտչյան,

03.04.2016թ. «Լուսանցք» թիվ 11-18 (405), 2016թ.</ref>։ Թոմ Հարպուրը կարծում էր, որ Հիսուսը հանդիսանում է արևապաշտության շարունակողը<ref>Tom Harpur, «The Pagan Christ» 2004 ISBN 0-88762-145-7 <name="ReferenceA"/ref> ։