«Ալեքսանդր Պուշկին»–ի խմբագրումների տարբերություն

Առաջին անգամ պատանի բանաստեղծն այստեղ է եղել [[1817]] թվականի ամռանը, և, ինչպես ինքն է գրել իր ինքնակենսագրություններից մեկում, հիացել է «գյուղական կյանքով, ռուսական բաղնիքով, ելակով և այլնով, բայց այդ ամենն ինձ գրավեց կարճ ժամանակով»։<ref name="Бонди, 1978">{{ռուսերեն գիրք|автор=Бонди С. М.|часть=Рождение реализма в творчестве Пушкина|заглавие=О Пушкине: Статьи и исследования|ссылка=|место=М.|издательство=Художественная литература|год=1978|страницы=93|страниц=}}</ref>։ [[1824]] թվականին [[Մոսկվա]]յում ոստիկանության կողմից բացահայտվեց Պուշկինի նամակը, որում նա գրում էր «աթեիստական ուսմունքով» տարվելու մասին։ Դա 1824 թվականի [[հուլիսի 8]]-ին նրա աշխատանքից ազատման պատճառը դարձավ։{{sfn|Лотман|1995|page=95}} Նա աքսորվեց իր մորական կալվածք և այնտեղ անցկացրեց երկու տարի (մինչև [[1826]] թվականի սեպտեմբեր). դա Պուշկինի՝ Միխայլովսկոյեում գտնվելու ամենաերկար ընթացքն էր։

Աքսորի ավարտից մեկ ամիս անց նա վերադարձավ արդեն «ազատ՝ իր լքված բանտը» և մոտ մեկ ամիս անցկացրեց Միխայլովսկոյեում։ Հետագա տարիներին բանաստեղծը պարբերաբար գալիս էր այստեղ՝ քաղաքի կյանքից հանգստանալու և ազատության մեջ ստեղծագործելու։ [[1827]] թվականին Միխայլովսկոյեում Պուշկինն սկսեց գրել «Պետրոս Առաջինի արաբը» վեպը։վեպը<ref>Из воспоминаний Алексея Николаевича Вульфа</ref>։

Միխայլովսկոյեում բանաստեղծն սկսեց նաև բիլյարդ խաղալ և, չնայած հայտնի խաղացող չդարձավ, ընկերների հիշողություններից դատելով, կարողանում էր կին ասվի վրա բավականին հմտորեն աշխատեցնել։աշխատեցնել<ref>[http://newtimes.ru/articles/detail/8008/ От борта!]. // The New Times, 19.10.2009</ref>։

Տեղ հասնելուն պես, [[սեպտեմբերի 8]]-ին, Պուշկինը բերվեց կայսեր մոտ՝ անձնական ունկնդրության։ Նիկոլայի զրույցը Պուշկինի հետ տեղի ունեցավ դեմառդեմ։դեմառդեմ<ref name="Благой, 1967">{{ռուսերեն գիրք|автор=Благой Д.|заглавие=Творческий путь Пушкина (1826-1830)|ссылка=|место=М.|издательство=Советский писатель|год=1978|страницы=13-14|страниц=723}}</ref>։

Միևնույն ժամանակ, «Պոլտավա» պոեմից հետո նրա հանդեպ քննադատների և ընթերցող հասարակության վերաբերմունքն ավելի սառն ու քննադատական դարձավ։դարձավ<ref name=autogenerated1>Русский биографический словарь Половцова. Т. 15, стр. 282-283.</ref>։

Այդ ժամանակ Պուշկինն ակտիվ մասնակցություն է ունենում իր ընկերոջ՝ [[Անտոն Դելվիգ]]ի «Լիտերատուրնայա գազետայի» (լույս է տեսել [[1830]] թվականի [[հունվարի 1]]-ից մինչև [[1831]] թվականի [[հուլիսի 30]]-ը) հրատարակման գործում։ Դելվիգը, պատրաստելով առաջին երկու համարները, ժամանակավորապես մեկնեց [[Պետերբուրգ]]ից՝ թերթը հանձնելով Պուշկինին, ով էլ դարձավ առաջին 13 համարների փաստացի խմբագիրը։խմբագիրը<ref>[http://www.philolog.ru/filolog/litgas.htm Литературная газета] // Автор Н. Л. Шилова</ref>։ Երրորդ բաժանմունքի գործակալ, կիսապաշտոնական «Սեվերնայա պչելա» թերթի խմբագիր [[Ֆադեյ Բուլգարին]]ի հետ ընդհարումն այն բանից հետո, երբ «Լիտերատուրնայա գազետայում» տպագրվեց Հուլիսյան հեղափոխության զոհերի մասին [[Կազիմիր Դելավինյա]]յի քառատողը, հանգեցրեց թերթի փակմանը։

1831 թվականի [[փետրվարի 18]]-ին (մարտի 2-ին) [[Մոսկվա]]յի Նիկիտինյան դարպասների մոտ գտնվող Մեծ Համբարձման եկեղեցում տեղի ունեցավ Պուշկինի և [[Նատալյա Նիկոլայի Գոնչարովա|Նատալյա Գոնչարովայի]] պսակադրության արարողությունը։ Մատանիները փոխանակելիս Պուշկինի մատանին ընկավ գետնին։ Հետո մարեց նրա մոմը։ Նա գունատվեց և ասաց. «Վատ նախանշաններ են»։<ref name="Нина">{{ռուսերեն գիրք|автор=Пеньковский А.|заглавие=Нина: культурный миф золотого века русской литературы в лингвистическом освещении|ссылка=|место=|издательство=Индрик|год=2003|страницы=491|страниц=637|isbn=|тираж=}}</ref>։

Հարսանիքից անմիջապես հետո Պուշկինների ընտանիքը կարճ ժամանակով բնակություն հաստատեց Մոսկվայում, Արբատի վրա (ժամանակակից համարակալմամբ՝ տուն 53, այժմ թանգարան է)։ Այստեղ ամուսինները բնակվեցին մինչև 1831 թվականի մայիսը, որից հետո, չսպասելով վարձակալության ժամկետի ավարտին, մեկնեցին մայրաքաղաք, քանի որ Պուշկինը վիճեց զոքանչի հետ, ով միջամտում էր նրա ընտանեկան կյանքին։կյանքին<ref name="Ободовская, Дементьев, 1987">{{ռուսերեն գիրք|автор=Ободовская И., Дементьев М.|заглавие=Наталья Николаевна Пушкина|ссылка=|издание=2-е изд|место=М.|издательство=Советская Россия|год=1987|страница=}}</ref>։

Իրականության նոր ընկալումը, որ նրա ստեղծագործության մեջ ի հայտ եկավ 1820-ական թվականներին, պահանջում էր պատմության խոր ուսումնասիրություն. դրանում պետք է գտնվեին ներկայի արմատական հարցերի աղբյուրները։ 1831 թվականին նրան թույլատրվեց աշխատել արխիվներում։ Պուշկինը կրկին ծառայության անցավ՝ որպես «պատմագիր», «Պետրոս Առաջինի պատմությունը» գրելու բարձրագույն հանձնարարություն ստանալով։ Իրենց բնույթով սարսափելի խոլերային խռովությունները, լեհական իրադարձությունները, որոնք [[Ռուսաստան]]ին [[Եվրոպա]]յի հետ նոր պատերազմի շեմին կանգնեցրին, պոետին ներկայանում էին որպես վտանգ ռուսական պետականության համար։ Այսպիսի պայմաններում ուժեղ իշխանությունը թվում էր նրան Ռուսաստանի փրկության գրավական. այս գաղափարով են տոգորված նրա «Սուրբ գերեզմանի առաջ․․․», «Ռուսաստանի զրպարտիչներին», «Բորոդինյան տարեդարձ» բանաստեղծությունները։ Վերջին երկուսը, որ գրվել էին [[Վարշավա]]յի գրավման կապակցությամբ, Վ․ Ժուկովսկու «Հին երգը՝ նոր ձևով» բանաստեղծության հետ միասին, տպագրվեցին «Վարշավայի գրավումը» հատուկ գրքույկով՝ ոչ միանշանակ վերաբերմունք առաջացնելով։ Պուշկինը, երբևէ չլինելով որևէ ժողովրդի թշնամի, մտերիմ լինելով Միցկևիչի հետ, այնուամենայնիվ, չկարողացավ համակերպվել [[Լեհաստան]]ին միավորվելու համար ապստամբած լիտվական, ուկրաինական և բելառուսական հողերի պահանջներին։պահանջներին<ref name="Раевский, 1978">{{ռուսերեն գիրք|автор=Раевский Н. А.|часть=Портреты заговорили|заглавие=Избранное|ссылка=|издание=|место=М.|издательство=Художественная литература|год=1978|страницы=|страниц=492}}</ref>։ Լեհական իրադարձություններին Պուշկինի արձագանքին տարբեր կերպ վերաբերվեցին նրա ընկերները, բացասական՝ Վյազեմսկին և [[Ալեքսանդր Տուրգենև]]ը։ 1831 թվականի [[սեպտեմբերի 22]]-ին իր օրագրում Վյազեմսկին գրել է.

1830-ական թվականների սկզբին Պուշկինի ստեղծագործության մեջ սկսում է գերակշռել արձակը։ «Բելկինի վիպակները» (հրատարակված 1831 թվականին) հաջողություն չեն ունենում։ Պուշկինը մտահղանում է լայն էպիկական կտավ՝ պուգաչովյան ժամանակաշրջանի վեպ՝ խռովարարի կողմն անցած հերոս-ազնվականով։ Այդ մտահղացումը որոշ ժամանակ հետաձգում է՝ այդ դարաշրջանի մասին պակաս գիտելիքներ ունենալու պատճառով, և սկսում է աշխատել «Դուբրովսկի» վեպի վրա (1832–1833). վեպի հերոսը, վրեժ լուծելով հոր համար, որից անարդար կերպով խլել էին տոհմային կալվածքը, դառնում է ավազակ։ Վեհանձն ավազակ Դուբրովսկին պատկերված է ռոմանտիկ ելքով, իսկ մնացած գործող անձիք ներկայացված են բացարձակ ռեալիզմով։ռեալիզմով<ref name="Драмы2">Д. Благой. Драматургия. Проза // А. С. Пушкин. Драматургия. Проза., М.: Правда, 1981, с. 13.</ref>։ Չնայած ստեղծագործության սյուժետային հիմքը վերցված է ժամանակակից կյանքից, աշխատանքի ընթացքում վեպն ավելի ու ավելի էր նմանվում ավանդական արկածային պատմության՝ ռուսական իրականությանը ոչ բնորոշ բախումներով։ Ամենայն հավանականությամբ, կանխազգալով վեպի հրատարակման հետ կապված գրաքննության անհաղթահարելի դժվարությունները, Պուշկինը դադարեց դրա վրա աշխատելը, չնայած վեպը մոտ էր ավարտին։ Պուգաչովյան խռովության մասին ստեղծագործության մտահղացումը կրկին գլուխ է բարձրացնում, և, հավատարիմ մնալով պատմական ճշգրտությանը, նա ժամանակավորապես դադարեցնում է [[Պետրոս Առաջին]]ի դարաշրջանի ուսումնասիրությունը, խնամքով հետազոտում է Պուգաչովի մասին աղբյուրները, ծանոթանում է գյուղացիական ապստամբության ճնշման մասին փաստաթղթերին (պարզվում է, որ հենց «Պուգաչովի գործը» խիստ գաղտնիացված է և անմատչելի), իսկ [[1833]] թվականին նախաձեռնում է ուղևորություն դեպի [[Վոլգա]] և [[Ուրալ]], որպեսզի անձամբ տեսնի ահեղ իրադարձությունների վայրերը, լսի պուգաչովականների մասին կենդանի զրույցները։ Պուշկինը մեկնում է [[Նիժնի Նովգորոդ]]ով, [[Կազան]]ով և [[Սիմբիրսկ]]ով դեպի [[Օրենբուրգ]], իսկ այնտեղից էլ, հինավուրց Յայիկ գետի երկայնքով, դեպի [[Ուրալսկ]], որը գյուղացիական ապստամբությունից հետո վերանվանվել էր Ուրալ։

1836 թվականի ամռանը Պուշկինն ստեղծեց իր վերջին բանաստեղծական շարքը, որը գրելու վայրի (Կամեննայա կղզու ամառանոցի) անունով կոչվեց «կամեննոօստրովյան»։ Բանաստեղությունների շարքի ստույգ կազմը հայտնի չէ։ Հնարավոր է, որ դրանք նախատեսված էին «Սովրեմեննիկում» տպագրվելու համար, սակայն Պուշկինը հրաժարվեց դրանից՝ կանխատեսելով գրաքննության հետ հնարավոր խնդիրները։ Երեք ստեղծագործություն, որոնք անկասկած պատկանում են այդ շարքին, կապակցված են աստվածաշնչյան թեմայով։ «Отцы пустынники и жены непорочны», «Как с древа сорвался…» և «Мирской власти» բանաստեղծությունների միջանցիկ սյուժեն Մեծ պահքի շաբաթն է։է<ref name="Фомичев">''Фомичев С. А.'' Последний лирический цикл Пушкина // Вестник Пушкинской комиссии, 1981 / АН СССР. ОЛЯ. Пушкинс. комис. - Л.: Наука, Ленинградское отделение, 1985, с. 52-66.</ref>։ Շարքի ևս մեկ բանաստեղծություն՝ «Из Пиндемонти», զուրկ է քրիստոնեական սիմվոլիկայից, սակայն շարունակում է սեփական անձի և շրջապատի հետ ներդաշնակության մեջ գտնվող անհատի պարտավորությունների, դավաճանության, ֆիզիկական և հոգևոր ազատության մասին պոետի մտորումները։ [[Վադիմ Ստարկ]]ի կարծիքով.

* [[1842 թվականը թատրոնում|1842 թվական]]՝ «Ռուսլան և Լյուդմիլա», [[Միխայիլ Գլինկա|Միխայիլ Գլինկայի]]յի օպերա:

* 1892 թվական՝ «Ալեկո», [[Սերգեյ Ռախմանով|Սերգեյ Ռախմանովի]]ի օպերա

* 1896 թվական՝ «Դուբրովսկի», [[Էդուարդ Նապրավնիկ|Էդուարդ Նապրավնիկի]]ի օպերա

* 1897 թվական՝ «Մոցարտ և Սալիերի», [[Նիկոլայ Ռիմսկի-Կորսակով|Նիկոլայ Ռիմսկի-Կորսակովի]]ի օպերա

* 1934 թվական՝ «Մավրա», [[Իգոր Ստրավինսկի|Իգոր Ստրավինսկու]] կատակերգական օպերան մեկ գործողությամբ,  [[Բորիս Կոխնոյ|Բորիս Կոխնոյի]]ի լիբրետոն ըստ  «<nowiki/>[[Տնակ Կոլոմնայում]]<nowiki/>» պոեմի:

* 1937 թվական՝ «<nowiki/>[[Բախչիսարայի շատրվան]]<nowiki/>», [[Բորիս Ասաֆև|Բորիս Ասաֆևի]]ի բալետը [[Ռոստիսլավ Զախարով|Ռոստիսլավ Զախարովի]]ի բեմադրությամբ, Կիրովի անվան թատրոն, [[Լենինգրադ]]:

* 1940 թվական՝ «Հեքիաթ քահանայի և նրա Բալդե ծառայի մասին», [[Միխայիլ Չուլակի|Միխայիլ Չուլակիի]]ի բալետ<ref name="Красовская"/>:

* 1949 թվական՝ «Պղնձե հեծյալը», [[Ռեյնգոլդ Գլիեր|Ռեյնգոլդ Գլիերի]]ի բալետը Ռոստիսլավ Զախարովի բեմադրությամբ, Կիրովի անվան թատրոն, Լենինգրադ:

Ա. Ս. Պուշկինը դարձել է բազմաթիվ գեղարվեստական ստեղծագործությունների հերոս, որոշները ավելի կամ պակաս ճշգրտությամբ արտացոլում են նրա կենսագրությունը (օրինակ, [[Յուրի Տինյանով|Յուրի Տինյանովի]]ի «Պուշկին» վեպը), իսկ մնացածը իրենց առջև դնում են կենսագրական նպատակներ:

Մ. Յ. Լերմոնտովը Պուշկինի մահվան համար արտահայտվել է «<nowiki/>[[Բանաստեղծի մահը]]<nowiki/>» բանաստեղծությամբ, իսկ [[Միրզա Ախունդով|Միրզա Ախունդովը]]՝ը՝ «Պուշկինի մահվան արևելյան պոեմով»: Պուշկինի անձնական կերպարի ընկալմանը և ստեղծագործական կյանքին նվիրված է [[Մարինա Ցվետաևա|Մարինա Ցվետաևայի]]յի «Իմ Պուշկինը» ակնարկը:

Յուրօրինակ մեկնաբանություն ըստ բանաստեղծի նկարների և տեքստերի ստեղծել է ռեժիսոր-մուլտիպլիկատոր [[Անդրեյ Խրժանովսկի|Անդրեյ Խրժանովսկին]]ն, որը կոմպոզիտոր Ալֆրեդ Շնիտկեի համագործակցությամբ ստեղծել է եռերգություն.

** [[Ալեքսանդր Պուշկինի անվան պատմա-գրական պետական արգելոց|Ալեքսանդր Պուշկինի անվան պատմա-գրական պետական արգելոցը]]ը<ref>[http://www.museum-gol.ru/about/index.htm Государственный историко-литературный музей-заповедник А. С. Пушкина]</ref> Օդինցովսկի շրջանում (Բոլշիե Վյազյոմի՝ Զախարովո):