«Միտոքոնդրիումներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ ուղղումներ ԱՎԶ ծրագրով
No edit summary
Տող 8.
| ֆունկցիաներ = ԱԵՖ-ի սինթեզ, շնչառական ֆունկցիա
| տեսակներ = չունի
 
}}
(1) [[Կորիզակ]]<br />
'''[[Պատկեր:biological cell.svg|thumb|right|250px|<br/>
(2) [[Բջջակորիզ]
(1) [[Կորիզակ]]<br />
(23) [[ԲջջակորիզՌիբոսոմ]]<br />
(34) [[ՌիբոսոմՆերառուկ]] <br />
(5) Հատիկավոր [[էնդոպլազմային ցանց]]<br />
(4) [[Ներառուկ]]<br />
(6) [[Գոլջիի համալիր]]<br />
(5) Հատիկավոր [[էնդոպլազմային ցանց]]<br />
(7) [[Բջջակմախք]]<br />
(6) [[Գոլջիի համալիր]]<br />
(8) Հարթ [[էնդոպլազմային ցանց]]<br />
(7) [[Բջջակմախք]]<br />
(8) Հարթ [[էնդոպլազմային ցանց]]<br />
(9) '''Միտոքոնդրիումներ'''<br />
(10 ) [[Վակուոլ]]ներ<br />
(11) [[Ցիտոպլազմա]]<br />
(12) [[Լիզոսոմ]]<br />
(13) [[Ցետրիոլ]]]]
[[Պատկեր:Mitochondria, mammalian lung - TEM.jpg|thumb|250px|right|Երկու միտոքոնդրիումներ էլեկտրոնային մանրադիտակի տակ]]
 
'''Միտոքոնդրումները''' բջջի ընդհանուր նշանակության [[օրգանոիդ]]ներից են: Հայտնաբերվել են բոլոր բուսական և կենդանական [[բջիջ]]ներում, ունեն 1-5 մկմ տրամագծով հատիկների, ձողիկների, թելիկների տեսք: Ունի 5-7 մկմ երկարություն:<ref>Կենսաբանություն, հեղինակ Տիգրան Թանգամյան, էջ 48</ref><ref>Կենսաբանություն, հեղինակ Սիսակյան, էջ 22</ref>
Տող 29 ⟶ 27՝
==Հայտնագործումը==
 
Միտոքոնդրիումներն առաջին անգամ նկարագրել է Կելիկերը [[1850]] թվականին` [[միջատ]]ների մկաններում, իսկ նրանց հայտնաբերումը վերագրվում է Ալտմանին` [[1894]] թ.: «Միտոքոնդրիում» անվանումը սահմանվել է Բենդանի կողմից [[1898]] թ., այն առաջացել է [[հունարեն]] «միտոզ»-թել և «քոնդրոս»-հատիկ բառերից:<ref nameբառերիցname="ReferenceA">Ընդհանուր Կենսաբանություն, հեղինակ Նադեժդա Բեգլարյան, էջ 119-120</ref>
 
==Կառուցվածքը==
 
Միտոքոնդրիումները հարուստ են [[սպիտակուց]]ներով, պարունակում են [[լիպիդ]]ներ և ոչ մեծ քանակությամբ [[ՌՆԹ]]: Էլեկտրոնային մանրադիտակի տակ երևում է միտոքոնդրիումների երկու շերտից կազմված` 10-25 նմ թաղանթը: Արտաքին թաղանթը հարթ է, դրանում քիչ են [[սպիտակուց]]ները: Ներքին թաղանթն առաջացնում է բազմաթիվ ծալքեր կամ ներփքումներ` կատարներ (կրիստաներ), որոնք ուղղված են դեպի միտոքոնդրիումի ներքին խոռոչը: §Կրիստաներ¦ բառը առաջացել է [[լատիներեն]] §կրիստ¦-ելուստ, սանր բառից: Թաղանթներից յուրաքանչյուրը կազմված է երեք շերտից` երկու շերտ [[սպիտակուց]]ային [[մոլեկուլ]]ներից և մեկը` միջինը, [[ճարպ]]ային [[մոլեկուլ]]ներից: Որքան ակտիվ է տեղի ունենում այն նյութերի սինթեզը, որոնք պահանջում են մեծ էներգիա, այնքան ուժեղ են զարգացած և խիտ են կրիստաները միտոքոնդրիումներում: Այդ պատճառով էլ ենթադրվում է, որ նրանք սերտորեն կապված են մակրոէրգիկ նյութերի սինթեզի հետ: Կատարների մակերեսին կա [[ԱԵՖ]] սինթեզող [[ֆերմենտ]]ների շղթա, որտեղ և կատարվում է [[ԱԵՖ]]-ի սինթեզ, իսկ արտաքին մեմբրանում` ճեղքում:<ref name="ReferenceA"/>