«Ներսես Գ Տայեցի»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ներսես Գ Տայեցի''' (հայտնի է նաև որպես '''Ներսես Գ Իշխանցի''', '''Ներսես Գ Շինող''', ծ. թ. անհայտ – 661), [[Ամենայն հայոց կաթողիկոս]] [[641]] թվականից։ Հաջորդել է [[Եզր Ա Փառաժնակերտցի|Եզր Ա Փառաժնակերտցուն]]։ Ծնվել է [[Տայք]]ի [[Իշխան (Տայք)|Իշխան]] գյուղում։ Կրթվել է [[Բյուզանդիա]]յում, մտել այնտեղ զինվորական ծառայության։ Վերադառնալով հայրենիք՝ ձեռնադրվել է, ապա կարգվել Տայքի եպիսկոպոս։ Կաթողիկոս է դարձել Հայոց իշխան և սպարապետ [[Թեոդորոս Ռշտունի|Թեոդորոս Ռշտունու]] հավանությամբ, ծավալել եկեղեցաշինական բուռն գործունեություն, որի համար ստացել է Շինող մականունը։ Նորոգել է [[Դվին]]ի Ս. Սարգիս, [[Վաղարշապատ]]ի Ս. Աստվածածին եկեղեցիները, [[Վասպուրական]]ի Ձորո վանքը, կառուցել [[Խոր Վիրապ|Խոր վիրապի]] Ս. Գրիգոր մատուռը, [[Զվարթնոց]]ի Ս. Գրիգոր կաթողիկեն՝ հարակից հայրապետանոցով և պարիսպներով։ [[645]] թվականին գումարել է [[Դվինի չորրորդ եկեղեցական ժողով|Դվինի չորրորդ ժողովը]], որի ընթացքում ընդունվել է 12 կանոնները։ 648 թվականի [[Դվինի հինգերորդ եկեղեցական ժողով|Դվինի հինգերորդ ժողովում]] Ներսես Գ Տայեցին և [[Թեոդորոս Ռշտունի]]ն մերժել են բյուզանդական կայսր Կոստաս II-ի (Կոստանդին) և Կ. Պոլսի պատրիարք Պողոս II-ի՝ [[Քաղկեդոնի ժողով]]ն ընդունելու առաջարկը։ 652 թվականին Կոստաս II կայսրը ներխուժել է Հայաստան, հալածել ընդդիմադիր հայ նախարարներին ու հոգևորականներին և կրկին առաջ քաշել եկեղեցիների միության խնդիրը։ Այդ նպատակով, Դվինի Կաթողիկե եկեղեցում կայսրը հրամայել է հունական ծեսով մատուցել Պատարագ, որի ընթացքում կաթողիկոսի հետ միասին հաղորդվել են նաև հայ եպիսկոպոսները։ 652 թվականին, երբ Թեոդորոս Ռշտունին արաբական զորքերի օժանդակությամբ բյուզանդացիներից ազատագրել է Հայաստանը, Ներսես Գ Տայեցին, խույս տալով արաբական կողմնորոշում ունեցող նախարարների հետ բախումից, մեկնել է [[Կ. Պոլիս]]՝ ակնկալելով կայսրի պաշտպանությունը։

 

 

== Շինարարական գործունեությունը ==

Նորոգել է Դվին մայրաքաղաքի Սբ. Սարգիս, Վաղարշապատի Սբ. Աստվածածին եկեղեցիները, Վասպուրական նահանգի Ձորո վանքը, կառուցել Խոր վիրապի Սբ. Գրիգոր մատուռը, Զվարթնոցի Սբ. Գրիգոր կաթողիկեն (641 – 661) (հայտնի է եղել նաև որպես Վաղարշապատի Սբ. Գրիգոր, Առապարի Սբ. Գրիգոր անվանումներով, գտնվում է Արարատյան դաշտում, ՀՀ Արմավիրի մարզում, Վաղարշապատից 3 կմ հարավ։ Ըստ Մովսես Կաղանկատվացու, Զվարթնոցն օծվել է 652 թվականին)՝ հարակից հայրապետանոցով և պարիսպներով։ Զվարթնոցի պատին Ներսես Գ Տայեցին թողել է հունարեն արձանագրություն. «Ներսեսն է կառուցել, հիշեցեք»։ Այս առթիվ Սեբեոս պատմիչը նշում է. «Այն ժամանակ հայոց Ներսես կաթողիկոսը որոշեց իր համար նստավայր շինել այն սուրբ եկեղեցիների մոտ, որ Վաղարշապատ քաղաքում էին՝ այն ճանապարհի վրա, որտեղ, ասում են, Տրդատ թագավորն ([[Տրդատ Գ]] Մեծ (298 - 330) ընդառաջ ելավ սուրբ Գրիգորին։ Շինեց այնտեղ մի եկեղեցի հանուն երկնային Զվարթունների (հրեշտակների) երկնային զորքերի բազմության, որոնք երազում երևացին սուրբ Գրիգորին։ Կառուցեց այդ եկեղեցին՝ բարձրաշեն, զարմանալիորեն չքնաղ, աստվածային պատվին արժանի, ում նվիրեց։ Աղբյուր բերեց, ջուր անցկացրեց նաև գետից և ողջ քարքարոտ վայրերը մշակեց, տնկեց այգիներ ու ծառաստաններ և նստավայրը շուրջանակի պատվարեց գեղեցկաշար բարձր պարսպով՝ ի փառս Աստծո» (Սեբեոս, գլ. ԽԵ, էջ 226-227)։ Վերոհիշյալի մասին պատմում է նաև [[Հովհան Մամիկոնյան]] պատմիչը։

 

=== Արտաքին հղումներ ===