«Թուրքիայի պատմության միակուսակցական ժամանակաշրջան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Նոր էջ «Պատկեր:Anavatan 1927.jpg|thumb|286x286пкс|Թուրքիայի քարտեզը 1927 թվականին։ 1939 թվականին Թուրքիան բռնակցեց [[Հաթա...»: |
No edit summary |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:Anavatan 1927.jpg|thumb|286x286пкс|Թուրքիայի քարտեզը 1927 թվականին։ 1939 թվականին Թուրքիան բռնակցեց [[Հաթայ պետություն|Հաթայ պետությունը]]։]]
'''Однопартийный период в истории Турции''' ({{lang-tr|Türkiye'de tek partili dönem}}), [[Թուրքիայի Հանրապետություն|Թուրքիայի Հանրապետության]] պատմության մի մասը, որը սկիզբ է առել երկրում միակուսակցական ռեժիմի պաշտոնական հաստատումից 1923 թվականին։ 1923-1945 թվականներին
== Աթաթուրքի նախագահության շրջան (1925—1938) ==
Թուրքիայի Հանրապետության ստեղծմամբ երիտասարդ երկրի կառավարությունը սկսել է ջանքեր գործադրել նրա արդիականացման ուղղությամբ։ Արևմտյան երկրների պետական ինստիտուտները, օրենքներն ու սահմանադրությունները (ինչպիսիք են [[Ֆրանսիա|Ֆրանսիան]], [[Շվեդիա|Շվեդիան]], [[Իտալիա|Իտալիան]] և [[Շվեյցարիա|Շվեյցարիան]]) վերլուծվել և ադապտացվել են Թուրքիայի կարիքներին և թուրք ազգի առանձնահատկություններին համապատասխան:
Այդ ժամանակ երկրի հասարակությունը շատ աղոտ էր պատկերացնում
Նոր պետության տարրերից մեկը ենթադրում էր բազմակուսակցականություն։ Սակայն այդ ճանապարհին մի շարք խոչընդոտներ են առաջացել. մասնավորապես Լիբերալ հանրապետական կուսակցության հիմնադրումից հետո (նրա առաջնորդը Ալի Ֆեթհի Օքյարն էր) նրան միացել են բազմաթիվ կրոնական խմբեր, որից հետո երկրում, հատկապես նրա արևելյան տարածքներում, արյունալի անկարգություններ են սկսվել։ Արդյունքում, 1930 թվականի նոյեմբերի 17-ին Լիբերալ կուսակցությունը լուծարվեց և մինչև 1945 թվականը երկրում բազմակուսակցական ժողովրդավարության ստեղծման ոչ մի հետագա փորձ չի արվել։
== Ընդդիմություն (1924—1927) ==
1924 թվականին, երբ Մոսուլի խնդիրը հատկապես սրվեց (տես Օսմանյան կայսրության փլուզումը), Շեյխ Սաիդը ապստամբություն կազմակերպեց, որն ավելի ուշ ստացավ նրա անունը։ Քանի որ Շեյխ Սաիդը Դիջլից (Պիրան) հարուստ քուրդ ժառանգորդն էր (ցեղային առաջնորդ), տարածաշրջանում կրոնի և ազգության խնդիրը հատկապես սուր էր. ձգտելով վերականգնել իսլամական օրենքները (
Թուրքական կառավարության անդամների շրջանում տարածվել է այն գաղափարը, որ Շեյխ Սաիդի ապստամբությունը հակահեղափոխության փորձ է․ նրանք կոչ են արել անհապաղ ռազմական գործողություններ սկսել՝ վերջինիս տարածումը կանխելու համար։ 1925 թվականի մարտի 4-ին ապստամբության դեմ պայքարի համար երկրում ընդունվեց հասարակական կարգի պահպանման մասին օրենքը։ Նա կառավարությանն օժտել է բացառիկ լիազորություններով և չեղյալ է հայտարարվել միայն 1929 թվականի մարտին։
|