«Հյուսիսային Մակեդոնիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 97.
== Աշխարհագրական տվյալներ ==
[[Պատկեր:Corfu topographic map-en.svg|մինի]]
Մակեդոնիայի ամբողջ տարածքը կազմում է 25,713 կմ²։ 2։ԱյնԱյն գտնվում է աշխարհագրական լայնության [[40°– 43°]]–ի և աշխարհագրական երկարության [[20° – 23°]] սահմաններում։Հյուսիսումսահմաններում։ Հյուսիսում Մակեդոնիայի հետ [[Սերբիայի]] ունեցած սամհանի երկարությունը 748 կմ է, հյուսիսարևմտյան հատվածում [[Կոսովոյի]] հետ ունեցած սահմանի երկարությունը 159 կմ է, արևելյան հատվածում [[Բուլղարիայի]] հետ ունեցած սահմանը 148կմ148 կմ է, հարավում [[Հունստանի]] հետ ունեցած սահմանի երկարությունը 228 կմ և արևմուտքում [[Ալբանիայի]] հետ ոssւնեցածունեցած սահմանի երկարությունը 151։
 
Մակեդոնիան դեպի [[ծով ելք չունեցով երկիր]] է, այն ձևավորվել է հարթավայրում՝ Վարդար գետի հովտում, երկիրը շրջապատված է լեռնաշղթաններով։Այնլեռնաշղթաններով։ Այն գտնվում է [[Շար]] և [[Օսկոովոն լեռների]] միջև ՝միջև՝ [[Վարդար գետ|Վարդար գետի]]ի հովտին։ Հարավային կողմում Ալբանիայի և Հունաստանի սահմանին գտնվում են երեք խոշոր լճերը՝ [[Օհրի , Պեսպա և Դեժրանի]] լճերը։Օհրինըլճերը։ Օհրինը համարվում է ամենահին լիճը աշխարհում։Մակեդոնիանաշխարհում։ Մակեդոնիան ունի սեյսմիկ ակտիվ տարածք, այտեղ տեղի են ունեցել բազմաթիվ երկրաշարժներ, սիկ վերջերս 1963թ․1963 թ․ Սկոպեյում տեղի ունեցած երկրաշարժը մեծ ավերվածությունների պատճառ դարձավ սպանելով ավելի քան 1,000 մարդու։
 
Տարածքը ունի գեղատեսիլ լեռներ։Դրանքլեռներ։ Դրանք հիմնականում պատկանում են երկու տարբեր [[լեռնաշղթաների]]՝ առաջինը Շար լեռներն են, որոնք շարունակում են [[Արևմտյան Վարդար լեռնաշղթան]] և հայտնի են որպես [[Դինարիք լեռներ]]։Երկրորդ։ Երկրորդ լեռնաշղթան [[Օգոսովո–Բելսաիքա լեռներն]] են, հայտնի են նաև որպես [[Ռոդոֆ լեռներ]]։Այն։ Այն լեռները, որոնք պատկանում են [[Շար և Արևմտյան Վարդար լեռնաշղթային]] շատ ավելի երիտասարդ են և բարձր քան [[Օգոսովո–Բելսաիքա լեռները]]։Ալբանիայի։ Ալբանիայի սահմանին գտնվող Շար լեռնաշղթայի ամնեբարձր գագաթը [[Կորաբն]] է, այն համարվում է Մակեդոնիայի ամենաբարձր գագաթը 2,764 մ բարձրությամբ։
 
Մակեդոնիայի տարածքում կան ջրի 1,100–ից ավելի աղբյուրներ։Գետերըաղբյուրներ։ Գետերը ունեն երեք տարբեր ելակետներ՝ [[էգեյան, Ադիատիք]] և [[Սև]] ծովեր։Ամենամեծըծովեր։ Ամենամեծը հավարվում է էգեյանը, այն ծածկում է հանրապետության տարածքի 87%–ը, մակերեսը մոտավորապես 22.075 քառակուսի կիլոմետր է։Ամենաերկարէ։ Ամենաերկար գետը համարվում է [[Վարդարը]] 20,459 քառակուսի կիլոմետր մակերեսով։Այսմակերեսով։ Այս հարթավայրը կարևոր դեր է խաղում երկրի տնտեսության և կապի զարգացման համակարգում։ «Վարդարդի հովիտ» կոչված ծրագիրը վճռական դեր է խաղալու երկրի ռազմավարական զարգացման գործում:գործում։
 
Սև Դրինը, որը ձևավաևում է Ադրիատիքի ավազանը զբաղեցնում է է մոտավորապես 3,320 կմ² տարածք կամ տարածաշրջանի 13%–ը։Այն–ը։ Այն ջուր է ստանում Պրեսպա և Օհրիդ լճերից։
 
Սև ծովի ավազանը ամենափոքրն է՝ 37կմ²։Այն։ Այն զբաղեցնում է Սկոպսկա Քրնա Գորա լեռան հյուսիսային հատվածը։Այնհատվածը։ Այն Բինաչկա Մորավա գետի աղբյուրն է հանդիսանում, որն էլ իր հերթին ընդգրկում է Մորավա գետը, իսկ ավելի Դանուբը, որը հոսում է Սև ծով։
 
Մակեդոնիան ունի մոտ հիսուն ջրամբարներ և երեք լիճ՝<nowiki/> [[Օհրիդ, Պրեսպա]] և [[Դոջրան]]։
 
Մակեդոնիայում կան իննը առողջարանային քաղաքներքաղաքներ՝ ՝ԲանիշտեԲանիշտե, Բանյա Բանսկո, Իստիբանյա, Կաթլանովո, Կեզովիցա, Կոսովաստի, Բանյա Կոչանի, Կումանսկու Բանժի եւև Նեգորցին:Նեգորցին։
 
=== Կլիմա ===
Մակեդոնիան անցումային կլիմա ունիունի՝ ՝ՄիջերկրականիցՄիջերկրականից դեպի մայրացամաքային։Ամռանըմայրացամաքային։ Ամռանը շոգ է և չոր, իսկ ձմռանը ցուրտ։Կանցուրտ։ Կան կլիմայի երեք հիմնական զոննաներ՝բառեխառնզոննաներ՝ բառեխառն Միջերկրածովային, լեռնային և մայրցամաքային։Հովիտներիմայրցամաքային։ Հովիտների երկայնքով հոսում են Վարդար և Սթրամիքա գետերը , որոնք անցնում են Գեվգելիջա, Վալանդովո, Սթրամիքա և Ռադովիս տարածաշրջաններով, որտեղ և ձևավավորվում է Միջերկրածովյան կլիմա։Ամենատաքկլիմա։ Ամենատաք տարածաշրջանները Դեմիր Կապիջան և Գեվգելիջան են, որտեղ ջերմաստիճանը հուլիս–օգոստոս ամիսներին 40 ° է։Լեռնայինէ։ Լեռնային կլիման հիմնականում տարածված է լեռնային տարածաշրջաններում և այն բնորոշվում է երկար և ձյունառատ ձմեռներով և կարճ ու ցուրտ ամառներով։Գարունըամառներով։ Գարունը ավելի ցուրտ է քան աշունը։Մակեդոնիայիաշունը։ Մակեդոնիայի տարածքում գերակշռում է մայրցամաքային կլիման տաք և չոր ամառներով և ցուրտ ու խոնավ ձմեռներով։
 
=== Բուսականություն ===
Մակեդոնիայի հանրապետության բուսականությունը կազմված է բույսերի 920 դասից, 210 ընտանի և մոտ 3,700 բուսատեսակներից։Ամենիցբուսատեսակներից։ Ամենից տարածվածը ծաղկաբույսերն են ՝են՝ մոտ 3,200 տեսակ, դրանց հաջորդում են մամուռների 350 տեսակ ու փշատերևների 42տեսակ։42 տեսակ։
 
Աշխարհագրականորեն Մակեդոնիան պատկանել է Իլլյան տարարածաշրջանիին և գտնվել է Հյուսիսայնին թագավորության կազմում։Ըստկազմում։ Ըստ [[Բնության պահպանության համաշխարհային կազմակերպության]] և [[Շրջակա միջավայրի կազմակերպության|Շրջակա միջավայրի պահպանության կազմակերպության]] Մակեդոնիայի տարածքը կարող է բաժանվել չորս էկոտարածաշրջանների՝<nowiki/> [[Պիտդուս լեռներ|Պիտդուս լեռների]] անտառային տարածաշրջանները, [[Բալկանյան թերակղզի|Բալկանյան]] տարածաշրջանները, [[Ռոդոպներ|Ռոդոպների]] անտառային տարածաշրջանները և [[Էգեյան սցերոֆիլլոզը]] հարակից անտառներով։
 
Բիթոլայում գտնվող [[Փելիստերայի|Փելիսթեր ազգային պարկը]] հայտնի է Մակեդոնիայի էնդեմիկ բուսատեսակների առկայությամբ՝ 88 բուսատեսակներից մոտավորապես 30 տոկոսը էնդեմիկ բույսեր են։<nowiki/> [[Փելիստերայի]] մակեդոնական սոճիների անտառները հիմնականում բաժանվում են երկու տարածաշրջանների՝գիհուտարածաշրջանների՝ գիհու անտառներ և սոճիների անտառների։
 
Մակեդոնիայի սահմանափակ անտառները ներառում են նաև կաղնիների տեսակներ, թեղիներ․սիկամորըթեղիներ․ սիկամորը, ուռենիներ, բարդիներ, կեռասները :կեռասները։[[Շար լեռան]] շրջանում, [[Բիստրայում, Մավրովոյում]] գտնվող հարուստ արոտավայրերի հարևանությամբ տարածված են վայրի կակաչները։
 
Մակեդոնիայի անտառներում գերակշռում են արջեր, գայլեր, աղվես, սկյուռներ, ծղոտներ և եղնիկներ։Լուսաններեղնիկներ։ Լուսաններ շատ հազվադեպ են հանդիպում Մակեդոնիայի արևմտյան անտառներում, մինչդեռ եղնիկներ հանդիպում են [[Դիջիր Կամբիջայի]] տարածաշրջաններում, թռչուններից հանդիպում են [[կարմրափորիկ, արտույտ, արծիվ]] և [[բու]]։
[[Պատկեր:Lynx lynx poing.jpg|մինի|աջից|լուսան]]
 
Տարածաշրջանի երեք արհեստական լճերը ներկայացնում են ֆաունայի առանձին զոննաներ։Դեռևսզոննաներ։ Դեռևս հնագույն ժամանակաշրջաններից [[Օհրիդ]] լճի ֆաունան հայտնի են եղել [[իշխան, սիգ]] ձկնատեսակով, [[ուտիճներով]], ինչպես նաև 30 միլիոն տարվա սերունդ ունեցող խխունջների հատուկ տեսակներով․նմանատիպտեսակներով․ նմանատիպ խխունջներ հանդիպում են նաև Բայկալ լճում։<nowiki/> [[Օհրիդ]] լճի ֆաունան հայտնի է նաև օձաձկներով, որոնք զարմանալիորեն արագ են վերաարտադրվում։Դրանքվերաարտադրվում։ Դրանք հիմնականում [[Օհրիդ]] լիճ են լցվում [[Սարգասո]] ծովից և ապրում են լճի խորություններում ավելի քան տաս տարի։Աշնանըտարի։ Աշնանը բեղմնավորման ժամանակ օձաձկները բնազդաբար վերադառնում են իրենց ծննդավայրերը, որտեղ նրանք ձվադրում և մահանում են թողնելով իրենց սերունդը [[Օհրիդ]] լճում։
[[Պատկեր:Sardog.jpg|մինի|Գարավսլավիայի Հովվաշուն]]
Շար լեռները հայտնի [[Շարփլանինեք|Հարավսավիական Հովվաշուն (Շարփլանինեք)]] ցեղատեսակով։Շների հասակը մոտավորապես 60 սանտիմետր է ,դրանք համարձակ են և կատաղի ու կարող են կռվել արջերի կամ գայլերի հետ հոտը հսկելու և պաշտպանելու ժամանակ։<nowiki/>[[Շարփլանինեք|Շարփլանինեքը]] առաջացել է [[Շարփլանինեք|Հարավսավիական Հովվաշնից]] և համարվում է նրա միակ պահպանված ցեղատեսակը,որը 1939թ․–ից սկսած կոչվել է [[Իլյյան հովվաշուն]] մինչև 1956թ․,երբ դրանք հայտնի դարձան [[Շարփլանինեք|Շարփլանինեքը]] անունով։
 
[[Պատկեր:Sardog.jpg|մինի|Գարավսլավիայի Հովվաշուն]]
Շար լեռները հայտնի [[Շարփլանինեք|Հարավսավիական Հովվաշուն (Շարփլանինեք)]] ցեղատեսակով։Շներիցեղատեսակով։ Շների հասակը մոտավորապես 60 սանտիմետր է , դրանք համարձակ են և կատաղի ու կարող են կռվել արջերի կամ գայլերի հետ հոտը հսկելու և պաշտպանելու ժամանակ։<nowiki/> [[Շարփլանինեք|Շարփլանինեքը]] առաջացել է [[Շարփլանինեք|Հարավսավիական Հովվաշնից]] և համարվում է նրա միակ պահպանված ցեղատեսակը, որը 1939թ․–ից1939 թ․–ից սկսած կոչվել է [[Իլյյան հովվաշուն]] մինչև 1956թ․1956 թ․, երբ դրանք հայտնի դարձան [[Շարփլանինեք|Շարփլանինեքը]] անունով։
 
== Քաղաքականություն ==