«Երկբևեռ աֆեկտիվ խանգարում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Հիվանդության պատճառը և մեխանիզմները դեռ վերջնական պարզաբանված չեն<ref name="Nierenberg2013">{{cite journal |vauthors=Nierenberg AA, Kansky C, Brennan BP, Shelton RC, Perlis R, Iosifescu DV | title = Mitochondrial modulators for bipolar disorder: a pathophysiologically informed paradigm for new drug development | journal = Aust N Z J Psychiatry | volume = 47 | issue = 1 | pages = 26–42 | date = January 2013 | pmid = 22711881 | doi = 10.1177/0004867412449303 }}</ref>։ Հիվանդության առաջացման գործում մեծ նշանակություն է տրվում ժառանգական նախատրամադրվածությանը։ Գիտության ժամանակակից տվյալների համաձայն երկբևեռ պսիխոզի և մասնավորապես էնդոգեն դեպրեսիաների պատճառագիտության հարցում առաջ է քաշվել սերոտոնինային հիպոթեզը, ըստ որի հիվանդության հիմքում ընկած է կենտրոնական սերոտոնիներգիկ նեյրոտրանսմիսիայի դիսֆունկցիան<ref>{{Cite web|url=https://www.doctors.am/diseases/erkbever-afektiv-khangarum|title=Երկբևեռ աֆեկտիվ խանգարում|website=www.doctors.am|language=hy|accessdate=2019-04-24}}</ref>։ Չնայած այդ խանգարման բազմազանությանը էնդոգեն դեպրեսիաների ժամանակ հիմնականում դիտվում է կենտրոնական սերոտոնիներգիկ համակարգի թերֆունկցիա։ Հաստատված է, որ գենետիկակական ազդեցությունը հիվանդության զարգացման ռիսկի վրա 60-80% է, ինչը խոսում է ժառանգական գործոնի մեծ դերի մասին<ref name="Kerner2014" />: Ընդհանուր առմամբ [[Երբևեռ սպեկտր|երբևեռ սպեկտրի]] [[Ժառանգունակություն|ժառանգունակությունը]] գնահատվում է 0.71<ref name="Edvardsen2008">{{cite journal |vauthors=Edvardsen J, Torgersen S, Røysamb E, Lygren S, Skre I, Onstad S, Oien PA | title = Heritability of bipolar spectrum disorders. Unity or heterogeneity? | journal = Journal of Affective Disorders | volume = 106 | issue = 3 | pages = 229–240 | year = 2008 | pmid = 17692389 | pmc = | doi = 10.1016/j.jad.2007.07.001 }}</ref>:[[Երկվորյակային հետազոտություն|Երկվորյակային հետազոտությունների]] սահմնափակված էին ընտրաքանակի փոքր լինելու պատճառով, սակայն դրանք ապացուցուցում են ժառանգականության ներդրումը: Մոնոզիգոտային երկվորյակների ,երկբևեռ խանգարման առաջին տիպով հիվանդանալու հավանականությունը ` 40% է, մինչդեռ երկզիգոտայիններինը 5% է<ref name="Barnett2009">{{cite journal|date=November 2009|title=The genetics of bipolar disorder|journal=Neuroscience|volume=164|issue=1|pages=331–43|doi=10.1016/j.neuroscience.2009.03.080|pmc=3637882|pmid=19358880|vauthors=Barnett JH, Smoller JW}}</ref><ref name="Kieseppa_2004">{{cite journal |vauthors=Kieseppä T, Partonen T, Haukka J, Kaprio J, Lönnqvist J | title = High Concordance of Bipolar I Disorder in a Nationwide Sample of Twins | journal = American Journal of Psychiatry | volume = 161 | issue = 10 | pages = 1814–1821 | year = 2004 | pmid = 15465978 | pmc = | doi = 10.1176/appi.ajp.161.10.1814 }}</ref>: Առաջին, երկրորդ տիպերի և [[Ցիկլոթիմիա|ցիկլոթիմիայի]] զուգակցումը մոնոզիգոտ և երկզիգոտ երկվորյակների դեպքում համապատասխանաբար 42 և 11 տոկոս է կազմում, մասնավորապես երկրորդ տիպի դեպքում հարաբերակցությունն ավելի ցածր է, քանի որ դրսևորվում է [[հետերոգենություն]]։ Գոյություն ունի խոշոր (միաբևեռ) դեպրեսիայի հետ մասնակի համընկնում, և եթե այն առկա է միաձվանի երկվորյակների մոտ, ապա երկբևեռ խանգարման հավանականություն աճում է մինչև 67%, իսկ տարաձվանի երկվորյակների դեպքում`մինչև 19%<ref>{{cite journal |vauthors=McGuffin P, Rijsdijk F, Andrew M, Sham P, Katz R, Cardno A | title = The Heritability of Bipolar Affective Disorder and the Genetic Relationship to Unipolar Depression | journal = Archives of General Psychiatry | volume = 60 | issue = 5 | pages = 497–502 | year = 2003 | pmid = 12742871 | pmc = | doi = 10.1001/archpsyc.60.5.497 }}</ref>:Կանանց պարագայում երկբևեռ խանգարման զարգացման հիմքում իր ուրույն դերն ունեն [[Էստրոգեններ|էստրոգենները]] <ref>{{cite journal |last1=Rapkin |first1=AJ |last2=Mikacich |first2=JA |last3=Moatakef-Imani |first3=B |last4=Rasgon |first4=N |title=The clinical nature and formal diagnosis of premenstrual, postpartum, and perimenopausal affective disorders. |journal=Current Psychiatry Reports |date=December 2002 |volume=4 |issue=6 |pages=419–28 |pmid=12441021|doi=10.1007/s11920-002-0069-7 }}</ref><ref>{{cite journal |last1=Meinhard |first1=Ninja |last2=Kessing |first2=Lars Vedel |last3=Vinberg |first3=Maj |title=The role of estrogen in bipolar disorder, a review |journal=Nordic Journal of Psychiatry |date=19 March 2013 |volume=68 |issue=2 |pages=81–87 |doi=10.3109/08039488.2013.775341|pmid=23510130 }}</ref>[[Էստրոգեններ|:]]

 

Գենետիակական հետազոտությունները ցույց են տվել, որ շատ [[Քրոմոսոմ|քրոմոսամային]] հատվածներ և [[Գեն-թեկնածու|գեն-թեկնածուներ]] զգայուն են բիպոլյար խանգարման հանդեպ, ընդ որում յուրաքանչյուր գեն արտահայտում է մեղմ կամ միջին ազդեցություն<ref name="Kerner2014" />: Ընդհանուր հասարակության հետ համեմատած երկբևեռ խանագրման ի հայտ գալու ռիսկը տաս անգամ ավելի բարձր է առաջին աստիճանի ազգականների մոտ<ref name="Barnett2009" />:Եվ նմանապես խորը [[Դեպրեսիա|դեպրեսիայի]] առաջացման ռիսկը երեք անգամ ավելի բարձր է մոտ ազգականների մոտ:

 

 

=== Նյարդաբանական ===

 

== Մեխանիզմ ==