«Մոխրագույն ագռավ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
ուղղում
Տող 1.
{{Տաքսոտուփ2 |Վիքիդատա = այո}}
'''Գորշ ագռավ'''<ref>Бёме Р. Л., Флинт В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Птицы. Латинский, русский, английский, немецкий, французский / Под общ. ред. акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., «РУССО», 1994. — С. 469. — 2030 экз. — ISBN 5-200-00643-0.</ref> ({{lang-la|Corvus cornix}}),  թռչունների դասի [[ագռավներ|ագռավների]] ընտանիքի տեսակ։ Երբեմն սև և մոխրագույն ագռավները դիտում են որպես մեկ տեսակի ենթատեսակներ, այս դեպքում սև ագռավները կոչվում են Corvus corone corone, մոխրագույն ագռավները՝ Corvus corone cornix։ Տարածված են [[Կենտրոնական Եվրոպա|Կենտրոնական]], [[Հյուսիսային Եվրոպա|Հյուսիսային]] և [[Արևելյան Եվրոպա]]յում, Արևմտյան Սիբիրում, [[Առաջավոր Ասիա]]յում։ Հանդիպում է նաև [[Նեղոսի դելտա]]յում։
 
== ԱրեալԱրտաքին տեսք ==
Գլուխը, թևերը և պոչը սև են, մարմինը՝ մոխրագույն։ [[Ծիածանաթաղանթ|Ծիածանաթաղանթը]] մուգ է, կտուցն ու ոտքերը՝ սև։ Միջին երկարությունը 50 սմ է, մարմնի զանգվածը՝ 460-735 գրամ, թևերի բացվածքը հասնում է մինչև 1 մետրի։
<!--
Միջին հաշվով մի քիչ խոշոր են սերմնագռավներից[[սերմնաքաղ|սերմնաքաղներից]], ունիունեն ավելի բարձր, ամուր, ուժեղ կողքերից թեքված կտուց։ Թռիչքի ժամանակ սերմնաքաղից տարբերվում է նրանիցոչ բացիմիայն գունավորումիցգունավորումով, այլ նաև ավելի լայն և բութ թևերով, թեթևակի ներքև իջացթեքված կտուցով։ Մարմինը և գլուխը, մոխրագույն թևերը, պոչը սև, թույլ մետաղական քայլով։ Երիտասարդները տարբերվում են գորշ գունավորմամբ, կապույտ աչքերով, վարդագույն բերանային խոռոչով։ -->
 
Ագռավի ձայնը կռկռոցի տարբեր ձևեր են, առավել հաճախակի օգտագործվում է խռպոտ «Կըռռռ», վերջում փակ ձայնով ազդանշանը։ Գետնի վրա շարժվում են մեծ քայլերով, վտանգի դեպքում սկսում են ցատկել։ Ապրում են [[Կենտրոնական Եվրոպա|Կենտրոնական]], [[Հյուսիսային Եվրոպա|Հյուսիսային]] և [[Արևելյան Եվրոպա]]յում, Արևմտյան Սիբիրում, [[Առաջավոր Ասիա]]յում։ Հանդիպում է նաև [[Նեղոս|Նեղոսի]] դելտայում։
Տածված են արաելեան Եվրօպայում, սկանդինավիայում, փոքր Ասիայում, Ռուսաստանի տարածքում՝ Արևմուտքից մինչև Ենիսեյ։ Նստայկաց-քոչվոր տեսակ են ձմռան լիովին անետանում են միայն արեալի Հուսիսային հատվածից։ ագռավների ամենից սինամտրոփ տեսակներից մեկ են ,քաղաքների տիպիկ բնակիչ։ Գոյութուն ունեն լիովին նստայկաց տեսակներ քաղաքում ապրող ,լանդշաֆտներում բնադրող,ինչպես նայեվ անցումային տեսակներ։Բզմաթիվ արանձնյակների, որ բնակվում են անտարներում և գյուղական վարյերում, ձմեռ անցեն կացնում քաղաքում և նրա մերձայքում։ -->
Արիալի մեծ մասում գորշ ագռավը մեծաքանակ տեսակ է։ Առավել մեծ վտանգ է ներկայացնում արագ աճող թվաքանակի և դրա հետ կապված բնության էկոհամակարգերին հասցվող վտանգի պատճառով։ Վերջին տասնամյակներում մի շարք խոշոր քաղաքներում։ Գորշ ագռավների թվաքանակը կրճատվել է, սակայն այդ երևույթին միանշանակ մեկնաբանություն չկա։ ՀՆարավոր է, որ դրա հետևանք է պոպուլյացիայի թվաքանակի չափից շատ մեծանալու ներքին կարգավորման մեխանիզմների խախտման։ Կան հնարավոր պատճառների երեք վարկածներ՝․ կրակել սիրողների ակտիվացում, քաղաքում սննդի նվազող պոլեթիլենային փաթեթների պատճառով (դժվար է բացելը), ինչպես նաև թռչունների այլ տեսակների հետ մրցակցությունը, վայրիացած շների և այլ կենդանիների հետ մրցակցությունը, սննդի որակի և մարդկանց մոտ սննդային մնացորդների փոփոխությունը տարբեր տեսակի հավելումների (քիմիական տրանսգենային արտածովյան՝ ոչ սովոր մթերքները)։
 
== Բազմացում ==
Բները պատրաստում են չոր ճյուղերից կամ եղեգներից, որ ամրացվում են [[կավ|կավով]] կամ [[տորֆ|տորֆով]], դրանից բացի հաճախ օգտագործում են մետաղալար, բույնը պատում են [[փետուր|փետուրներով]], խոտերով, սինթետիկ նյութերով, խծուծով, բամբակով, լաթերով։ Բնի մոտ իրենց պահում են զգույշ և աննկատ։ Էգը դնում է 4-6 կապտականաչ, մուգ բծերով ձվեր մարտի վերջից մինչև մայիս ընկած ժամանակահատվածում։ Ձվերի չափերը՝ (38-42)x(28-32) մմ է։ Թխսում է միայն էգը՝ 18-19 օր, ամբողջ օրվա ընթացքում չհեռանալով բնից, արուն կերակրում է նրան թխսման ընթացքում։ 25 օրից դուրս են գալիս ճտերը, որոնց կերակրում են 2 ծնողները․ ճտերը ձվից դուրս են գալիս մոտավորապես հունիսի կեսերին, որոշ ժամանակ մնում են ծնողների հետ, որոնք նրանց կերակրում են։ Հուլիսին ընտանեկան խումբը ցրվում է։
<!-- Աշնանը խոշոր քանակությամբ ագռավները կենտրոնացած են աղբավայրերի և սննդի այլ աղբյուրների մոտ։ Բազմանում են կյանքի 2-5-րդ տարում։ Ճշգրտումների ապրում են 20 տարի։
 
== Կենսակերպ ==
Ագռավները հիանալի տարբերակում են և արձագանքում են քաելող մարդուն և հրացանով որսորդին։ Սովորաբար ագռավները խուսափում են մարդկանցից, հիշում են նրանց դեմքերը, ովքեր կերարում են իրենց և հետագաեում կարող են նրանց մոտ թռչել կամ հետևել նրանց։ Այդպիսի ագռավները կարող են ցուցաբերել արպկություն, օրինակ հիշել իրենց պահած սննդի տեղը, վերադառնալ նրա հետեվից անհրաժեշտության դեպքում, կամ ընկուեզները ցած գցել մեծ բարձրությունից։ -->
 
== Սննդառություն ==
Տող 22 ⟶ 18՝
Մոխրագույն ագռավները չոր հացն ուտելուց առաջ հաճախ թրջում են ջրափոսերում:
 
== ՁայնԲազմացում ==
{{Բազմապատիկ պատկերներ
Ագռավի ձայնը կռկռոցի տարբեր ձևեր են, առավել հաճախակի օգտագործվում է խռպոտ «Կըռռռ», վերջում փակ ձայնով ազդանշանը։ Գետնի վրա շարժվում են մեծ քայլերով, վտանգի դեպքում սկսում են ցատկել։ Ապրում են [[Կենտրոնական Եվրոպա|Կենտրոնական]], [[Հյուսիսային Եվրոպա|Հյուսիսային]] և [[Արևելյան Եվրոպա]]յում, Արևմտյան Սիբիրում, [[Առաջավոր Ասիա]]յում։ Հանդիպում է նաև [[Նեղոս|Նեղոսի]] դելտայում։
| գոտի = right
| ուղղություն = vertical
| վերնագիր =
| վերնագրի գոտի = left
| վերնագրի ֆոն =
| նկարագրություն =
| նկարագրության գոտի = left
| նկարագրության ֆոն =
| լայնություն =
 
| պատկեր1 = Crow Nest Moscow.jpg
<!-- Մոխրագույն ագռավը թռչունների տեսակ է ագռավների ցեղից։ Երբեմն սև և մոխրագույն ագռավները դիտում են որպես մեկ տեսակի ենթատեսակներ այս դեպքում սև ագրավներին անվանում են մոխրագույն։ Արտաքին տեսքը գլուխը թևերը և պոչը սև են, մարմինը՝ մոխրագույն։ Միջին երկարությունը 50սմ, մարմնի զանգվածը 460-735 գրամ է, թևերի բացվածքը հասնում է մինչև 1 մետրի։
| լայնություն1 =
Միջին հաշվով մի քիչ խոշոր են սերմնագռավներից, ունի ավելի բարձր, ամուր, ուժեղ կողքերից թեքված կտուց։ Թռիչքի ժամանակ տարբերվում է նրանից բացի գունավորումից ավելի լայն և բութ թևերով, թեթևակի ներքև իջաց կտուցով։ Մարմինը և գլուխը, մոխրագույն թևերը, պոչը սև, թույլ մետաղական քայլով։ Երիտասարդները տարբերվում են գորշ գունավորմամբ, կապույտ աչքերով, վարդագույն բերանային խոռոչով։ -->
| նկարագրություն1 = Գորշ ագռավի բույն
 
| պատկեր2 = Corvus cornix on nest3.JPG
| լայնություն2 =
| նկարագրություն2 = Գորշ ագռավը բնում
 
| պատկեր3 = Crow_babies_10_days_old.jpg
| լայնություն3 =
| նկարագրություն3 = Տասն օրական ճուտեր
 
| պատկեր4 = Corvus cornix20160523 4848.jpg
| լայնություն4 =
| նկարագրություն4 = Ագռավը կերակրում է ճուտերին
}}
Բները պատրաստում են չոր ճյուղերից կամ եղեգներից, որ ամրացվում են [[կավ|կավով]] կամ [[տորֆ|տորֆով]], դրանից բացի հաճախ օգտագործում են մետաղալար, բույնը պատում են [[փետուր|փետուրներով]], խոտերով, սինթետիկ նյութերով, խծուծով, բամբակով, լաթերով։ Բնի մոտ իրենց պահում են զգույշ և աննկատ։ Էգը դնում է 4-6 կապտականաչ, մուգ բծերով ձվեր մարտի վերջից մինչև մայիս ընկած ժամանակահատվածում։ Ձվերի չափերը՝ (38-42)x(28-32) մմ է։ Թխսում է միայն էգը՝ 18-19 օր, ամբողջ օրվա ընթացքում չհեռանալով բնից, արուն կերակրում է նրան թխսման ընթացքում։ 25 օրից դուրս են գալիս ճտերը, որոնց կերակրում են 2 ծնողները․ ճտերը ձվից դուրս են գալիս մոտավորապես հունիսի կեսերին, որոշ ժամանակ մնում են ծնողների հետ, որոնք նրանց կերակրում են։ Հուլիսին ընտանեկան խումբը ցրվում է։
 
<!--Աշնան Աշնանըմոտ ագռավները խոշոր քանակությամբ ագռավները կենտրոնացածկենտրոնանում են աղբավայրերի և սննդի այլ աղբյուրների մոտ։ Բազմանում են կյանքի 2-5-րդ տարում։ ՃշգրտումներիԸստ ապրումառավելագույնս ենճշգրիտ տվյալների՝ կյանքի տևողությունը կազմում է 20 տարի։
 
== Արեալ ==
Տածված են արաելեանԱրևելյան ԵվրօպայումԵվրոպայում, սկանդինավիայումՍկանդինավիայում, փոքրՓոքր Ասիայում, Ռուսաստանի տարածքում՝ Արևմուտքից մինչև Ենիսեյ։ Նստայկաց-քոչվոր տեսակ են ձմռան լիովին անետանում են միայն արեալի Հուսիսային հատվածից։ ագռավներիԱգռավների ամենից սինամտրոփսինանտրոպ տեսակներից մեկ են , քաղաքների տիպիկ բնակիչ։ Գոյութուն ունեն լիովին նստայկաց տեսակներ քաղաքում ապրող , լանդշաֆտներում բնադրող, ինչպես նայեվնաև անցումային տեսակներ։Բզմաթիվտեսակներ։ արանձնյակներիԲազմաթիվ առանձնյակների, որ բնակվում են անտարներումանտառներում և գյուղական վարյերումվայրերում, ձմեռձմեռն անցենանցկացնում կացնումեն քաղաքում և նրա մերձայքում։ -->
Արիալի մեծ մասում գորշ ագռավը մեծաքանակ տեսակ է։ Առավել մեծ վտանգ է ներկայացնում արագ աճող թվաքանակի և դրա հետ կապված բնության էկոհամակարգերին հասցվող վտանգի պատճառով։ Վերջին տասնամյակներում մի շարք խոշոր քաղաքներում։ Գորշ ագռավների թվաքանակը կրճատվել է, սակայն այդ երևույթին միանշանակ մեկնաբանություն չկա։ ՀՆարավոր է, որ դրա հետևանք է պոպուլյացիայի թվաքանակի չափից շատ մեծանալու ներքին կարգավորման մեխանիզմների խախտման։ Կան հնարավոր պատճառների երեք վարկածներ՝․ կրակել սիրողների ակտիվացում, քաղաքում սննդի նվազող պոլեթիլենային փաթեթների պատճառով (դժվար է բացելը), ինչպես նաև թռչունների այլ տեսակների հետ մրցակցությունը, վայրիացած շների և այլ կենդանիների հետ մրցակցությունը, սննդի որակի և մարդկանց մոտ սննդային մնացորդների փոփոխությունը տարբեր տեսակի հավելումների (քիմիական տրանսգենային արտածովյան՝ ոչ սովոր մթերքները)։
 
== Ծանոթագրություններ ==