«Օվկիանիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 320.
[[Պատկեր:Puncakjaya.jpg|մինի|200px|աջից|Ջայա լեռը Արևմտյան Նոր Գվինեայում(Ինդոնեզիա)՝Օվկիանիայի ամենաբարձր կետը]]
 
Երկրաբանության տեսանկյունից Օվկիանիան չիմայրցամաք հանդիսանում մայրցանաք․չէ․ միայն [[Ավստրալիա|Ավստրալիան]], [[Նոր Կալեդոնիա|Նոր Կալեդոնիան]], [[Նոր Զելանդիայի աշխարհագրություն|Նոր Զելանդիան]], [[Նոր Գվինեա|Նոր Գվինեան]] և [[Թասմանիա (կղզի)|Թասմանիան]] ունեն մայրցամաքային ծագում, որոնք ձևավորվել են հարավայինՀարավային կիսագնդի [[Գոնդվանա]] միասնականենթադրյալ մայրցամաքի տեղում։ Նախկինում այս կղզիները իրենցից ներկայացնում էին մեկ ընդհանուր ցամաք, սակայն Համաշխարհային օվկիանոսի մակարդակի բարձրացման հետևանքով դրանցմակերեսի զգալի մասը մնացել ենէ ջրի տակ։ Այս կղզիների ռելիեֆը լերնայինլեռնային է և խիստ կտրտված։Օրինակ,կտրտված։ Օրինակ՝ Օվկիանիայի ամենաբարձր լեռները, այդ թվումթվում՝ Ջայա լեռը (5029 մ), գտնվում են [[Նոր Գվինեա]] կղզում։
 
Օվկիանիայի կղզիների մեծամասնությունն ունեն հրաբխային ծագում․ դրանց մի մասըմասն իրենցից ներկայացնում են ստորջրյա խոշոր հրաբուխների գագաթներ, որոշները մինչ այսօր ցուցաբերում են բարձր հրաբխային ակտիվություն (օրինակ,օրինակ՝ [[Հավայան կղզիներ|Հավայան կղզիները]])։
 
Կղզիների մի մասն էլ ունեն կորալային ծագում, հանդիսանալով օղակակղզիներ, որոնք արաջացել են կորալային կարույցների ձևավորման արդյունքում՝ ջրի տակ անցած հրաբուխների շուրջը (օրինակ, Գիլբերտի կղզիները, Տուամոթուն)։Այս կղզիների տարբերիչ արանձնահատկությունը հանդիսանում են խոշոր լագունաները՝ ծովալճակները, որոնք շրջապատված են բազմաթիվ կղզյակներով, որոնց միջին բարձրությունը չի անցնում երեք մետրից։ Օվկիանիայում է գտնվում աշխարհում խոշորագույն ծովալճակով աթոլը՝ Կվաջալեյնը Մարշալյան կղզեխմբում<ref name="БритКвадж">{{cite web|url=https://edit.britannica.com/getEditableToc?tocId=9046545|title=Kwajalein Atoll.|last=Encyclopædia Britannica.|first=|authorlink=|work=|publisher=|format=|accessdate=18 июня 2008|coauthors=|datepublished=|lang=en|description=}}</ref>։ Չնայած նրան, որ ցամաքի մակերեսը կազմում է ընդամենը 16,32 կմ², խովալճակի մակերեսը կազմում է 2174 կմ² <ref name="ЦРУ">{{cite web|url=http://www.spc.int/prism/country/mh/stats/Geography/Geography.pdf|title=Geography of the Marshall Islands.|last=South Pacific Commission|first=|authorlink=|work=|publisher=|format=PDF|archiveurl=https://www.webcitation.org/60qN3Fqfi|archivedate=2011-08-11|accessdate=18 июня 2008|coauthors=|datepublished=|lang=en|description=}}</ref>։ Մակերևույթով խոշորագույն աթոլ է հանդիսանում Սուրբ Ծննդյան կղզին Լայն կղզեխմբում՝ 322 կմ²<ref name="Киритимати">{{cite web|url=http://www.britannica.com/eb/article-9045608/Kiritimati-Atoll|title=Kiritimati Atoll.|last=Encyclopædia Britannica.|first=|authorlink=|work=|publisher=|format=|archiveurl=https://www.webcitation.org/618xCmkaX|archivedate=2011-08-23|accessdate=18 июня 2008|coauthors=|datepublished=|lang=en|description=}}</ref>. Սակայն աթոների շարքում հանդիպում են և առանձնահատուկ տեսակի՝ բարձր կամ բարձրացված աթոլներ, որոնք իրենցից ներկայացնում են կրաքարային հարթություններ օվկիանոսի մակարդակից մինչև 50—60 մ բարձրությամբ։Այս տիպի կղզիներում ծովալճակները բացակայում են կամ էլ երևում են դրանց նախկին գոյության հետքերը։ Այդպիսի կղզիների օրինակներ կարող են ծառայել [[Նաուրու]]<nowiki/>ն, Նիուեն, Բանաբան։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Օվկիանիա» էջից