«Մասնակից:Արմինե Մարկոսյան/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 19.
===Ազգային շարժումներ ===
Արաբա-իսրայելական հակամարտության արմատները գտնվում են սիոնիզմի վերելքի ու արաբական հակադարձ ազգայնականության մեջ, որը բարձրացավ ի պատասխան սիոնիզմի 19-րդ դարի վերջին: Հրեաների կողմից իրենց պատմական հայրենիք համարվող տարածքը պանարաբական շարժումը համարում է պատմականորեն ու ներկայումս պաղեստինյան արաբներին պատկանող տարածք: Առաջին համաշխարհային պատերազմից առաջ Միջին Արևելքը՝ ներառյալ Պաղեստինը, գրեթե 400 տարի գտնվել էր Օսմանյան կայսրության ղեկավարության ներքո: Կայսրության վերջին տարիներին օսմանները սկսեցին պաշտպանել իրենց էթնիկ ինքնությունը՝ ընդգծելով թուրքերի գերակա դերը կայսրության մեջ, որը հանգեցրեց արաբների հանդեպ խտրականության<ref>Fraser, T.G. ''The Middle East: 1914–1979''. St. Martin's Press, New York. (1980) Pg. 2</ref>: Ազատագրման խոստումները հրեաներին ու արաբներին տարան Առաջին համաշխարհայինի ժամանակ դաշնակից տերությունների հետ միանալու ճանապարհով, որը հանգեցրեց արաբական ազգայնականության առաջացման: Եվ արաբական ազգայնականությունը, և սիոնիզմը Եվրոպայում են ձևավորվել: Սիոնիզմի կոնգրեսը հիմնվեց Բազելում 1897 թվականին, իսկ «Արաբական ակումբը»՝ 1906 թվականին Փարիզում:
19-րդ դարի վերջին եվրոպական ու միջինարևելյան հրեական համայնքները սկսեցին ակտիվորեն գաղթել դեպի Պաղեստին ու հողեր գնել տեսացի օսման սեփականատերերից: Ուշ 19-րդ դարի Պաղեստինի բնակչության թիվը հասավ 600,000-ի՝ հիմնականում մուսուլման արաբներ, բայց նշանակալից հրեա, քրիստոնյա, դրուզ և որոշ սամարի ու բահայի փոքրամասնություններ: Այդ ժամանակ Երուսաղեմը պատով սահմանափակված տարածքից այն կողմ չէր անցնում, իսկ բնակչությունը ընդամենը մի քանի տասնյակ հազար էր: Հիմնվեցին հավաքական տնտեսությունները՝ հայտնի որպես կիբբուցիմ, ինչպիսին էր առաջին՝ ամբողջովին հրեա բնակչությամբ քաղաքը՝ Թել Ավիվը:
1915–16 թվականներին, երբ պատերազմը ընթացքի մեջ էր, Եգիպտոսում Բրիտանիայի բարձրագույն հանձնակատարը՝ Սըր Հենրի ՄըքՄահոնը, գաղտնի կերպով նամակագրություն վարեց Հուսեյն իբն Ալիի հետ՝ Համիշիտների ընտանիքի հովվապետ ու Մեքքա և Մեդինա քաղաքների օսմանյան կառավարիչ: ՄըքՄահոնը համոզեց Հուսեյնին ապստամբություն բարձրացնել Օսմանյան կայսրության դեմ, որը միացել էր Գերմանիային ու պատերազմում էր Բրիտանիայի ու Ֆրանսիայի դեմ: ՄըքՄահոնը խոստացավ, որ եթե արաբները պատերազմում աջակցեն Բրիտանիային, բրիտանական կառավարությունը կաջակցի Համիշիտների ղեկավարման ներքո արաբական պետության ստեղծմանը Օսմանյան կայսրության արաբական նահանգներում՝ ներառյալ Պաղեստինը: Արաբների ապստամբությունը Թ.Ե. Լորենսի («Արաբիայի Լորենս») ու Հուսեյնի որդի Ֆայսալի ղեկավարությամբ հաջողությամբ պարտության մատնեց թուրքերին, ու Բրիտանիան իր ձեռքը վերցրեց դրա տարածքի մեծ մասի վերահսկողությունը:
===Աղանդավորական հակամարտություն մանդատավոր Պաղեստինում ===
|