«Նիդերլանդներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 6.
| խտություն = 397, 7
}}
'''ՆեդերլանդներՆիդերլանդներ''' ({{lang-nl|Nederland}} {{արտասանություն|Nl-Nederland.ogg|}}), երկիր [[Արևմտյան Եվրոպա]]յում, [[Հյուսիսային ծով]]ի ափին։ [[Արուբա]]յի և [[ՆեդերլանդյանՆիդերլանդյան Անտիլներ]]ի ([[Կենտրոնական Ամերիկա]]) հետ միասին մտնում է '''ՆեդերլանդիՆիդերլանդների Թագավորության''' կազմի մեջ։ Երկրի ոչ պաշտոնական անունն է '''Հոլանդիա''':
 
Հարավում սահմանակցում է [[Բելգիա]]յին, իսկ արևելքում [[Գերմանիա]]յին. արևմուտքում և հյուսիսում ամբողջովին եզերված է Հյուսիսային ծովով։ ՆեդերլանդիՆիդերլանդների կազմի մեջ են մտնում Մաասի և Շելդայի գետաբերանի մոտ գտնվող կղզիների խումբը ([[Զեյլանդ]] մարզում) և Վադենյան ծովում գտնվող արևմտա-ֆրիզյան կղզիները։
 
Տարածքի զգալի մասը գտնվում է ծովի մակարդակից ցածր (այստեղից էլ Նեդերլանդ՝Նիդերլանդներ՝ «ցածրադիր երկիրերկրներ» անունը)։ Հեղեղումներից պաշտպանվում է ծովափով ձգվող ավազաթմբերի, ամբարտակների ու պատնեշների համակարգով։ Ընդհանուր տարածությունը 41, 2 հզ. կմ² է, իսկ զուտ ցամաքային տարածքը՝ 36, 9 հզ. կմ² (մակերեսի 18%-ից ավելին կազմում են ներքին ջրերը)։ Ավելի քան 16, 5 միլիոն ազգաբնակչությամբ՝ աշխարհի ամենախիտ բնակեցված երկրներից մեկն է (397, 7մարդ/կմ²)։
 
ՆեդերլանդըՆիդերլանդները [[Սահմանափակ միապետություն|սահմանադրական-խորհրդարանական միապետություն]] է, որտեղ իշխանությունը բաժանված է նախարարների, խորհրդարանի և թագավորի միջև։ ՆեդերլանդըՆիդերլանդները [[Եվրամիություն|Եվրամիության]], [[ՆԱՏՕ]]-ի և [[Առևտրի Համաշխարհային Կազմակերպություն|Առևտրի Համաշխարհային Կազմակերպության]] համահիմնադիր-անդամներից է։ [[Բելգիա]]յի և [[Լյուքսեմբուրգ]]ի հետ, մաս է կազմում Բենիլյուքսի միությանը։
 
Մայրաքաղաքը և խոշորագույն քաղաքը [[Ամստերդամ]]ն է։ Թագավորական տան, պառլամենտի և կառավարության նստավայրերը գտնվում են [[ՀաագՀաագա]]ումյում: Վերջինս կարևոր դեր է խաղում նաև միջազգային իրավունքի ոլորտում՝ որպես չորս միջազգային տրիբունալների և Եվրոպոլի նստավայր։
 
== Պատմություն ==
Տող 169.
 
== Պետական կարգ ==
[[Պատկեր:Den Haag Binnenhof.jpg|մինի|250px|Գլխավոր Շտատների նստավայրը ՀաագումՀաագայում]]
 
====== Խորհրդարան ======
Տող 190.
Կառավարության ղեկավարն է վարչապետը (այս պահին՝ Մարկ Ռուտե)։ Վարչապետը, նախարարների և պետքարտուղարների հետ, կազմում է կաբինետը։ Երկրորդ պալատի ընտրություններից հետո սովորաբար երկու կամ երեք կուսակցություններ կազմում են կոալիցիա։
 
Ինչպես կառավարության, այնպես էլ թագուհու և խորհրդարանի նստավայրերը գտնվում են Հաագում։Հաագայում։
 
====== Քաղաքական կուսակցություններ ======
Տող 207.
2005 թ. տվյալներով ընդհանուր բնակչության 80, 9%-ը նիդերլանդացիներ են, 2, 4%-ը [[Ինդոնեզիա|ինդոնեզացիներ]], 2, 4%-ը [[Գերմանիա|գերմանացիներ]], 2, 2%-ը [[Թուրքիա|թուրքեր]], 2, 0%-ը [[սուրինամ]]ացիներ, 1, 9%-ը [[Մարոկկո|մարոկկացիներ]], 0, 8%-ը [[Նիդերլանդյան Անտիլներ|անտիլյանցիներ]] և [[արուբա]]ցիներ, իսկ մնացած 6, 0%-ը՝ այլ ազգություններ։
 
Ընդհանուր բնակչության 82%-ը քաղաքաբնակ է։ Նիդերլանդներին բնորոշ են համեմատաբար փոքր, իրար մոտ գտնվող բնակավայրերը։ Խոշոր, մեկ միլիոնից ավել բնակչություն ունեցող մետրոպոլներ չկան (ամենամեծ քաղաքը [[Ամստերդամ]]ն է, որ ունի 780 հզ բնակչությամբ)։ Երկրի կենտոնաարևմտյան հատվածում գտնվող չորս համեմատաբար խոշոր քաղաքները (Ամստերդամ, Ռոտերդամ, [[ՀաագՀաագա]], Ուտրեխտ), սերտաճելով իրենց մեջ գտնվող այլ բնակավայրերի հետ, կազմում են այսպես կոչված Ռանդստադի ագլոմերացինան։ Երկրի ընդհանուր բնակչության 40%-ը կենտրոնացած է Ռանդստադում։
 
====== Վարչական բաժանում ======
Տող 269.
 
====== Ճարտարապետություն ======
Միջնադարյան ճարտարապետական հուշարձաններից են Ամստերդամի, Կամպենի, Զվոլեի պարիսպները, աշտարակները և տները, ՀաագիՀաագայի թագավորական դղյակը, Ուտրեխտի, Հառլեմի, Լայդենի, Դելֆտի գոթական տաճարները։ Քարի սակավության պատճառով հոլանդական ճարտարապետությունում գերակշռում են աղյուսե փոքր շինությունները։ Ամստերդամ քաղաքի կենտրոնը գրեթե ամբողջությամբ արտացոլում է 17-րդ դարի հոլանդական ճարտարապետությունը։ 20-րդ դարի ճարտարապետությունը աչքի է ընկնում ավանգարդ ոճով և նոր ճարտարապետական ձևերի որոնումով։
 
====== Կինոն ======