Վիքիպեդիա

«Նեոօսմանիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
Տող 7.
== Պատմություն ==
Այս եզրույթն օգտագործվում է 2002 թվականից ԱԶԿ-ի կողմից իրականացվող թուրքական արտաքին քաղաքականությունը նկարագրելու համար, երբ նա իշխանության եկավ Էրդողանի գլխավորությամբ, որը զբաղեցնում էր վարչապետի պաշտոնը: Նեոօսմանիզմը արմատական շեղում է [[Քեմալիզմ|քեմալիզմի]] գաղափարներից, որը կողմնորոշում է դեպի արևմուտք, և որի նպատակն է խուսափել Մերձավոր Արևելքի անկայունությունից և կրոնական մոլեռանդությունից։  Քեմալիզմի հայեցակարգից հեռանալը, որը սկսվել է [[Տուրգուտ Օզալ|Տուրգուտ Օզալի]] իշխանության օրոք, այժմ անվանում են նեոօսմանիզմի առաջին քայլը<ref>{{Cite book|last= Murinson |first= Alexander | title= Turkey's Entente with Israel and Azerbaijan: State Identity and Security in the Middle East and Caucasus (Routledge Studies in Middle Eastern Politics) |publisher= [[Routledge]] |date=December 2009 |page=119 |isbn=0-415-77892-1}}</ref>։
[[Պատկեր:Munich Security Conference 2010 - KM027 Da Za.jpg|thumb|250x250px|Թուրքիայի արտգործնախարար [[Ահմեդ Դավութօղլու|Ահմեթ Դավութօղլուն]] և Եգիպտոսի ԱԳ նախարարի առաջին տեղակալ Հոսսամ Զակին 2010 թվականի Մյունխենի անվտանգության համաժողովում]]
Օսմանյան կայսրությունը հզոր տերություն էր, որն իր ծաղկման գագաթնակետին վերահսկում էր [[Բալկաններ|Բալկանները]], [[Մերձավոր Արևելք|Մերձավոր Արևելքի]], [[Հյուսիսային Աֆրիկա|Հյուսիսային Աֆրիկայի]] և [[Կովկաս|Կովկասի]] մեծ մասը։  Արտաքին քաղաքականության նեոօսմանական կուրսն իր նպատակն ունի ամրապնդել Թուրքիայի ազդեցությունն այդ տարածաշրջաններում, ընդ որում, այն մեղմ ուժ է օգտագործում այդ նպատակներին հասնելու համար<ref>{{Cite web| url= http://www.carnegieendowment.org/publications/index.cfm?fa=view&id=22209| title= Turkey’s Middle East Policies: Between Neo-Ottomanism and Kemalism| last= Taspinar | first= Omer | accessdate = 2010-06-05| date =September 2008| publisher= Carnegie Endowment for International Peace}}</ref>։ Նման արտաքին քաղաքականությունը նպաստել է Թուրքիայի հարաբերությունների բարելավմանը հարևանների, մասնավորապես [[Իրաք|Իրաքի]], [[Իրան|Իրանի]] և [[Սիրիա|Սիրիայի]] հետ։ Սակայն Իսրայելի՝[[Իսրայել|Իսրայելի]]՝ նրա ավանդական դաշնակցի հետ Թուրքիայի հարաբերությունները վատացել են, հատկապես 2008-2009 թվականներին<ref>{{Cite news |title=Turkey rallies to Gaza's plight |author=Sarah Rainsford |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/7831496.stm |newspaper=BBC News |date=2009-01-16 |accessdate=2012-01-09}}</ref> և 2010 թվականին [[Թափվող արճիճ|Գազայի ափերի մոտ տեղի ունեցած հակամարտությունից]] հետո<ref><cite class="citation news" contenteditable="false">[http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/palestinianauthority/7789077/Turkey-condemns-Israel-over-deadly-attack-on-Gaza-aid-flotilla.html «Turkey condemns Israel over deadly attack on Gaza aid flotilla»]. </cite></ref>։
 
Ահմեդ Դավութօղլուն 2009 թվականից մինչև 2014 թվականը եղել է Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար և արտաքին քաղաքականության նոր կուրսի «գլխավոր ճարտարապետը», սակայն, ինքն է դատապարտել նեոօսմանիզմ տերմինի օգտագործումը Թուրքիայի նոր արտաքին քաղաքականությունը անվանելու նպատակով<ref><cite class="citation news" contenteditable="false">[http://www.todayszaman.com/tz-web/news-193944-i-am-not-a-neo-ottoman-davutoglu-says.html «I am not a neo-Ottoman, Davutoğlu says»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131025025036/http://www.todayszaman.com/tz-web/news-193944-i-am-not-a-neo-ottoman-davutoglu-says.html |date=2013-10-25 }}. </cite></ref>։ Իր ելույթում նա հայտարարել է, որ  Թուրքիայի Հանրապետությունը ժամանակակից ազգային պետություն է  և այն նույն կարգավիճակն ունի, ինչ տարածաշրջանի մյուս երկրները։  Մենք կարող ենք դիվանագիտական հարաբերություններ կառուցել հավասար հիմունքներով Ցանկացած մեծ կամ փոքր երկրի հետ, որը նախկինում եղել է Օսմանյան կայսրության կազմում։  Սա այն է, ինչ պահանջում են ժամանակակից դիվանագիտության նորմերը։ <div>Դավոսի [[Համաշխարհային տնտեսական ֆորում|համաշխարհային տնտեսական համաժողովումֆորում]] [[Իսրայելի նախագահ]] [[Շիմոն Պերես|Շիմոն Պերեսի]] հետ վիճելուց հետո Էրդողանը ցուցադրաբար լքել է խորհրդաժողովը։  Այս միջադեպը նշանավորեց Իսրայելի հետ բարեկամական հարաբերությունների վերջը, որը հակամարտության մեջ է Մերձավոր Արևելքի գրեթե բոլոր մահմեդական երկրների հետ<ref><cite class="citation news" contenteditable="false">[http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/davos/7859417.stm «Turkish PM storms off in Gaza row»]. </cite></ref>։</div>
 
Թուրքիայի արտաքին քաղաքականության նոր կուրսի վերաբերյալ արևմտյան ԶԼՄ-ներում բանավեճեր են ծավալվել այն մասին, թե արդյոք տեղի է ունենում երկրի արտաքին քաղաքական առանցքի տեղաշարժը, թե, այլ կերպ ասած, հեռանում է արդյոք Թուրքիան արևմուտքից դեպի Մերձավոր Արևելք և Ասիա<ref name="Interpreting">{{Cite news |author=Adem Palabıyık |title=Interpreting foreign policy correctly in the East-West perspective |url=http://www.todayszaman.com/tz-web/news-214522-comments-on-discussions-regarding-a-shift-of-axisinterpreting-foreign-policy-correctly-in-the-east-west-perspective-by-adem-palabiyik.html |newspaper=Today's Zaman |date=2010-06-29 |accessdate=2010-09-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100703003210/http://www.todayszaman.com/tz-web/news-214522-comments-on-discussions-regarding-a-shift-of-axisinterpreting-foreign-policy-correctly-in-the-east-west-perspective-by-adem-palabiyik.html |archivedate=2010-07-03 }}</ref>։ Նման մտավախություններն ավելի ու ավելի հաճախ են հայտնվում արևմտյան լրատվամիջոցներում, հատկապես այն պահերին, երբ ի հայտ են գալիս թուրք-իսրայելական նորանոր հակասություններ<ref name="Interpreting" />։ Սակայն ինքը՝ նախկին նախագահ Աբդուլլահ Գյուլը, հերքել է այն պնդումները, թե Թուրքիան փոխել է իր արտաքին քաղաքական կողմնորոշումը<ref><cite class="citation news" contenteditable="false">[http://www.todayszaman.com/tz-web/news-213148-claims-of-axis-shift-stem-from-ignorance-bad-intentions-says-gul.html «Claims of axis shift stem from ignorance, bad intentions, says Gül»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121006054307/http://www.todayszaman.com/tz-web/news-213148-claims-of-axis-shift-stem-from-ignorance-bad-intentions-says-gul.html |date=2012-10-06 }}. </cite></ref>։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Նեոօսմանիզմ» էջից