598
edits
«Մասնակից:AniSargsyan04/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն
→top
(→top) |
|||
|
{{Տեղեկաքարտ Հիվանդություն}}
'''Մաշկի քաղցկեղ''', քաղցկեղի տեսակ, որն առաջանում է մաշկից: Դրանք պայմանավորված են ոչ նորմալ բջիջների զարգացմամբ, որոնք կարող են մետաստազներ առաջացնել մարմնի այլ մասերում<ref>{{cite web|title=Defining Cancer|url=http://www.cancer.gov/cancertopics/cancerlibrary/what-is-cancer|website=National Cancer Institute|accessdate=10 June 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140625220940/http://www.cancer.gov/cancertopics/cancerlibrary/what-is-cancer|archivedate=25 June 2014|df=dmy-all}}</ref>: Մաշկի քաղցկեղը լինում է երեք տեսակ՝ մաշկի հիմային բջջային քաղցկեղ, մաշկի տափակ բջջային քաղցկեղ և մելանոմա<ref name=NCI2013TxPro>{{cite web|title=Skin Cancer Treatment (PDQ®)|url=http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/treatment/skin/HealthProfessional/page1/AllPages|website=NCI|accessdate=30 June 2014|date=2013-10-25|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140705234200/http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/treatment/skin/HealthProfessional/page1/AllPages|archivedate=5 July 2014|df=dmy-all}}</ref>: Առաջին երկու տեսակը, ինչպես նաև մի շարք քիչ տարածված քաղցկեղներ,
Մաշկի տափակ բջջային քաղցկեղը տարածվելու ավելի մեծ հավանականութոուն ունի<ref name="Cak2012" />: Դրա հետևանքով սովորաբար առաջանում է գունդ՝ եղջերացող գագաթով, ինչի հետևանքով կարող է առաջնալ նաև խոց<ref name="Lyn2011">{{cite book|author1=Lynne M Dunphy|title=Primary Care: The Art and Science of Advanced Practice Nursing|date=2011|publisher=F.A. Davis|isbn=9780803626478|page=242|url=https://books.google.com/books?id=RR1hAQAAQBAJ&pg=PA242|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160520044442/https://books.google.com/books?id=RR1hAQAAQBAJ&pg=PA242|archivedate=20 May 2016|df=dmy-all}}</ref>: Մելանոմաները առավել ագրեսիվ են: Նշանները ներառում են մելանոցիտների առկայութոուն, որոնք ունեն փոփոխված չափ, ձև, գույն, անկանոն եզրեր, բազմագույն են, քոր են առաջաննում և արյունահոոող են<ref name="Mel2014">{{cite web|title=General Information About Melanoma|url=http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/treatment/melanoma/Patient/page1/AllPages|website=NCI|accessdate=30 June 2014|date=2014-04-17|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140705115020/http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/treatment/melanoma/Patient/page1/AllPages|archivedate=5 July 2014|df=dmy-all}}</ref>:▼
Առաջաման դեպքերի առնվազն 90%-ը արևի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցութան հետևանքով են<ref name="UV2010">{{cite journal|last1=Gallagher|first1=RP|last2=Lee|first2=TK|last3=Bajdik|first3=CD|last4=Borugian|first4=M|title=Ultraviolet radiation.|journal=Chronic diseases in Canada|date=2010|volume=29 Suppl 1|pages=51–68|pmid=21199599}}</ref>: Այս ազդեցության հետևանքով երեք հիմնական տեսակների վտանգն էլ մեծանում է<ref name="UV2010" />: Օզոնի շերտի բարակեցման պատճառով լույսի ազդեցությունը հետզհետե մեծանում է<ref name="Cak2012" /><ref>{{cite journal |vauthors=Maverakis E, Miyamura Y, Bowen MP, Correa G, Ono Y, Goodarzi H | title = Light, including ultraviolet | journal = J Autoimmun | volume = 34 | issue = 3 | pages = J247-57 | year = 2010 | pmid = 20018479 | doi = 10.1016/j.jaut.2009.11.011 | pmc=2835849}}</ref>: Սոլյարիումները հանդիաանում են ուլտրամանուշակագունն ճառագայթման մեկ
▲Մաշկի տափակ բջջային քաղցկեղը տարածվելու ավելի մեծ հավանականութոուն ունի<ref name=Cak2012/>: Դրա հետևանքով սովորաբար առաջանում է գունդ՝ եղջերացող գագաթով, ինչի հետևանքով կարող է առաջնալ նաև խոց<ref name=Lyn2011>{{cite book|author1=Lynne M Dunphy|title=Primary Care: The Art and Science of Advanced Practice Nursing|date=2011|publisher=F.A. Davis|isbn=9780803626478|page=242|url=https://books.google.com/books?id=RR1hAQAAQBAJ&pg=PA242|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160520044442/https://books.google.com/books?id=RR1hAQAAQBAJ&pg=PA242|archivedate=20 May 2016|df=dmy-all}}</ref>:
Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների
▲Առաջաման դեպքերի առնվազն 90%-ը արևի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցութան հետևանքով են<ref name=UV2010>{{cite journal|last1=Gallagher|first1=RP|last2=Lee|first2=TK|last3=Bajdik|first3=CD|last4=Borugian|first4=M|title=Ultraviolet radiation.|journal=Chronic diseases in Canada|date=2010|volume=29 Suppl 1|pages=51–68|pmid=21199599}}</ref>: Այս ազդեցության հետևանքով երեք հիմնական տեսակների վտանգն էլ մեծանում է<ref name=UV2010/>: Օզոնի շերտի բարակեցման պատճառով լույսի ազդեցությունը հետզհետե մեծանում է<ref name=Cak2012/><ref>{{cite journal |vauthors=Maverakis E, Miyamura Y, Bowen MP, Correa G, Ono Y, Goodarzi H | title = Light, including ultraviolet | journal = J Autoimmun | volume = 34 | issue = 3 | pages = J247-57 | year = 2010 | pmid = 20018479 | doi = 10.1016/j.jaut.2009.11.011 | pmc=2835849}}</ref>: Սոլյարիումները հանդիաանում են ուլտրամանուշակագունն ճառագայթման մեկ ալլ պատճառ: Հատկապես վնաաակար է երեխաների շրջանում մաշկի հիմային բջջային քաղցկեղի և մելանոմաների հատտնաբերումը<ref name=WCR2014/>: Մաշկի տափակ բջջային քաղցկեղի հայտնաբերումը, անկախ այն բանից թե երբ է դա տեղի ունենում, կարևոր է<ref name=UV2010/>: Մելանոմաների 20-30%-ը զարգանում են մելանոցիտներից<ref name=WCR2014/>:
▲Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցությունը փոքրացումը և արևապաշտպան միջոցների օգտագործումը համարվում են կանխարգելիչ միջոցներ մելանոմայի և տափակ բջջային քաղցկեղի առաջացման համար<ref name=WCR2014/><ref name=Jou2012>{{cite journal|last1=Jou|first1=PC|last2=Feldman|first2=RJ|last3=Tomecki|first3=KJ|title=UV protection and sunscreens: what to tell patients.|journal=Cleveland Clinic journal of medicine|date=June 2012|volume=79|issue=6|pages=427–36|pmid=22660875|doi=10.3949/ccjm.79a.11110}}</ref>: Արևապաշտպան միջոցների ազդեցությունը հիմային բջջային քաղցկեղի ռիսկի գործոնի վրա պարզաբանված չէ<ref name=Jou2012/>: Մաշկի ոչ մելանոմային քաղցկեղները սովորաբար բուժելի են<ref name=Cak2012/>: Բուժումը գլխավորապես կատարվում է վիրահատական հեռացումով, բայց կարող է ներառել նաև ճառագայթային թերապիա կամ հրատապ օգտագործվող դեղամիջոցներ, օրինակ՝ ֆտորուրացիլ: Մելանոմայի բուժումը կարող է կատարվել վիրահատության, քիմիաթերապիայի, ճառագայթային թերապիայի և targeted(նպատակային?) թերապիայի համատեղությամբ<ref name=NCI2013TxPro/><ref name=Mel2014/>: Այն հիվանդների մոտ, որոնց հիվանդությունը տարածվել է մարմնի այլ մասեր, պալիատիվ օգնությունը կարող է բարելավել կյանքի որակը<ref name=Mel2014/>: Քաղցկեղի տեսակներից՝ մելանոման ունի ապրելու ամենաբարձր ցուցանիշը. Միացյալ Թագավորությունում բնակվողների ավելի քան 86%-ը և Միացյալ Նահանգներում բնակվողների ավելի քան 90%-ը գոյատևում են ավելի քան հինգ տարի<ref>{{cite web|title=SEER Stat Fact Sheets: Melanoma of the Skin|url=http://seer.cancer.gov/statfacts/html/melan.html|website=NCI|accessdate=18 June 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140706134347/http://seer.cancer.gov/statfacts/html/melan.html|archivedate=6 July 2014|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|title=Release: Cancer Survival Rates, Cancer Survival in England, Patients Diagnosed 2005–2009 and Followed up to 2010|url=http://www.ons.gov.uk/ons/publications/re-reference-tables.html?edition=tcm%3A77-239726|website=Office for National Statistics|accessdate=30 June 2014|date=15 November 2011|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141017061743/http://www.ons.gov.uk/ons/publications/re-reference-tables.html?edition=tcm%3A77-239726|archivedate=17 October 2014|df=dmy-all}}</ref>:
Մաշկի քաղցկեղը՝ քաղցկեղների ամենատարածված տեսակն է, ընդհանուր հաշվարկով՝ դեպքերի առնվազն 40%-ը<ref name=Cak2012>{{cite journal|last1=Cakir|first1=BÖ|last2=Adamson|first2=P|last3=Cingi|first3=C|title=Epidemiology and economic burden of nonmelanoma skin cancer.|journal=Facial plastic surgery clinics of North America|date=November 2012|volume=20|issue=4|pages=419–22|pmid=23084294|doi=10.1016/j.fsc.2012.07.004}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Dubas|first1=LE|last2=Ingraffea|first2=A|title=Nonmelanoma skin cancer.|journal=Facial plastic surgery clinics of North America|date=February 2013|volume=21|issue=1|pages=43–53|pmid=23369588|doi=10.1016/j.fsc.2012.10.003}}</ref>: Ամենատարածված տեսակն է ոչ մելանոմային մաշկի քաղցկեղը, որը հանդիպում է տարեկան առնվազն երկուսից երեք միլիոն մարդու մոտ<ref name=NCI2013TxPro/><ref name=WCR2014/><ref>{{cite web|title=How common is skin cancer?|url=http://www.who.int/uv/faq/skincancer/en/index1.html|website=World Health Organization|accessdate=30 June 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100927065836/http://www.who.int/uv/faq/skincancer/en/index1.html|archivedate=27 September 2010|df=dmy-all}}</ref>: Ոչ մելնանոմայի մաշկի քաղցկեղների մոտ 80%-ը հիմային բջջային քաղցկեղն է, 20%-ը՝ տափակ բջջային քաղցկեղը<ref name=ABC2008/> : Հիմային բջջային և տափակ բջջային մաշկի քաղցկեղները հազվադեպ են հանգեցնում մահվան<ref name=WCR2014/>: Միացյալ Նահանգներում դրանք քաղցկեղի բոլոր մահացությունների 0.1%-ից պակաս են պատճառ հանդիսանում<ref name=NCI2013TxPro/> : 2012 թվականին մելանոման աշխարհում հայտնվել է 232.000 մարդու մոտ և հանգեցրել է 55.000 մարդու մահվան<ref name=WCR2014/> : Եվրոպոիդ ռասան Ավստրալիայում, Նոր Զելանդիայում և Հարավային Աֆրիկայում ունեն աշխարհում մելանոմայի ամենաբարձր ցուցանիշները<ref name=WCR2014/><ref>{{cite book |last1=Harris |first1=Randall E. |title=Epidemiology of Chronic Disease |date=2013 |publisher=Jones & Bartlett Publishers |isbn=9780763780470 |page=271 |url=https://books.google.ca/books?id=KJLEIvX4wzoC&pg=PA271 |language=en}}</ref>: Մաշկի քաղցկեղի երեք հիմնական տեսակները վերջին քսանից քառասուն տարիների ընթացքում առավել տարածված են դարձել հատկապես կովկասյան երկրներում<ref name=Cak2012/><ref name=WCR2014>{{cite book|title=World Cancer Report 2014.|date=2014|publisher=World Health Organization|isbn=9283204298|pages=Chapter 5.14}}</ref>:
| |||