«Անգիտակցական»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 9.
 
== Անգիտակցականի մի քանի դրսևորումներ ==
# ԱնգիտակցականըԱնգիտակցականն այնպիսի գործընթաց է, որը կատարվում է ավտոմատ/ինքնավար կերպով, [[ռեֆլեքս]]ային ձևով, երբ նրա պատճառը դեռ չի հասել գիտակցությանը (օր. պաշտոնական ռեակցիան և նման այլ երևույթներ), ինչպես նաև գիտակցության բանական կամ արհեստական անջատման ժամանակ ([[Քուն|քնի]] մեջ, [[հիպնոս]]ի, [[Լուսնոտություն|լուսնոտության]] դեպքում, ուժեղ հարբած վիճակում և այլն)։
# ԱնգիտակցականըԱնգիտակցականն ակտիվ հոգեկան պրոցես է, որըորն անմիջականորեն չի մասնակցում իրականության նկատմամբ [[սուբյեկտ]]ի գիտակցական վերաբերմունքին և այդ իսկ պատճառով տվյալ պահին չի գիտակցվում սուբյեկտի կողմից ([[Ենթագիտակցություն|ենթագիտակցական]])։
# ԱնգիտակցականըԱնգիտակցականն այնպիսի հոգեկան բնագավառ է, որտեղ կենտրոնանում են հավերժական և անփոփոխ հակումներ, շարժառիթներ, ձգտումներ, որոնց իմաստը որոշվում է [[բնազդ]]ներով և անհասանելի է գիտակցությանը։ Անգիտակցականի մասին իդեալիստական ուսմունքն առավել ամբողջական զարգացում է ստացել [[Ֆրոյդ Զիգմունդ|Ֆրոյդիզմիֆրոյդիզմի]] մեջ։ ԱյդԸստ կոնցեպցիայիայդ համաձայնկոնցեպցիայի, անգիտակցականը կազմված է երեք շերտից՝
 
:* անգիտակցական
:* ենթագիտակցական
:* [[գիտակցություն|գիտակցական]]։
Անգիտակցականը կազմում է հոգեկանի խոր հիմքը, որը որոշում է մարդու ամբողջ գիտակցական կյանքը և նույնիսկ անհատների ու ամբողջ ժողովուրդների ճակատագրերը։ Անգիտակցական մղումը դեպի հաճույք և [[մահ]] ([[ագրեսիա]]յի բնազդը) բոլոր [[զգացմունք]]ների և ապրումների իմաստային առանցքն է։
 
Ենթագիտակցականը կամ նախագիտակցականը կազմում է հատուկ սահմանային ոլորտ գիտակցության և անգիտակցության միջև։ Այդ բնագավառը ներխուժումբնագավառ են ներխուժում անգիտակցական հակումներ, և հենց այստեղ էլ մարդու հասարակական կյանքից ծնված մի հատուկ հոգեկան «ինստանցիանինստանցիա»,` նրա «գեր-եսը» կամ խիղճը ենթարկում է դրանք խիստ ցենզուրայի։
 
Գիտակցությունը հոգեկանի մակերեսային դրսևորումն է արտաքին աշխարհի հետ նրա շփման կետում և կախված է ամենից առաջ միստիկական անգիտակցական ուժերից։ Անգիտակցականը որպես գիտակցական ակտերի միստիկական անճանաչելի հիմք, հանդես է գալիս [[Հերբարտ]]ի, [[Շոպենհաուեր]]ի և մի քանի ուրիշ իդեալիստների կոնցեպցիաներում։
 
== Պատմական ակնարկ ==
[[Պլատոն]]ը (''անտիկ շրջան'') անգիտակցականը մեկնաբանել է որպես ''վերհուշի տեսություն'', երբ մարդը ծնված օրվանից իր անգիտակցականում ունենում է որոշակի գաղափարներ, որոնք կյանքի ընթացքում վերհիշում է։ Այս տեսակետը գոյատևեց մինչև նոր շրջանի ժամանակները։
 
''Նոր շրջանում'' առաջինը գիտակցության խնդրին անդրադարձել է [[Դեկարտ]]ը, ըստ որի հոգու էությունը [[մտածողություն]]ն է։ Դեկարտի գաղափարները պատկերացում տվեցին այն մասին, որ ''գիտակցականն ու հոգեկանը նույնական են։'' Ըստ Դեկարտի՝ գիտակցությունից դուրս կարող է լինել միայն ուղեղի զուտ ֆիզիոլոգիական գործունեությունը, իսկ հոգեկանը գիտակցության մեջ է։
 
Անգիտակցականի առաջին խիստ [[Մատերիալիզմ|մատերիալիստական]] բացատրությունը փորձել է տալ անգլիացի փիլիսոփա [[Հարթլի]]ն, անգիտակցականը կապելով ''[[նյարդային համակարգ]]ի գործունեության'' հետ։
 
[[Գերմանական փիլիսոփայություն|''Գերմանական դասական փիլիսոփայությունը'']] անգիտակցականին հիմնականում մոտենում էր գնեոսոլոգիական/[[իմացաբանություն|իմացաբանանական]] տեսանկյունից։ [[Ի. Կանտ]]ը անգիտակցականը կապում էր [[ինտուիցիա]]յի խնդրի հետ ''(անգիտակցական [[ապրիորի]] սինթեզ)։''
 
[[Ռոմանտիզմ|''Ռոմանտիզմի'']]ի տեսաբանները հակադրվելով [[ռացիոնալիզմ]]ին՝ ''[[ստեղծագործության հոգեբանություն|ստեղծագործության հոգեբանության]]'' հիմքում տեսնում էին անգիտակցականը։
 
Անգիտակցականի ''[[Իռացիոնալիզմ|իռացիոնալիստական]] ուսմունքն'' առաջ քաշեց [[Արթուր Շոպենհաուեր|Ա. Շոպենհաուերը]], իսկ [[Էդուարդ ֆոն Հարտման|Հարթմանը]] հետագայում զարգացնելով այդ ուսմունքը անգիտակցականը բարձրացրեց ներկայացնելով որպես ունիվերսալ սկզբունք, [[Կեցություն|''կեցության]] հիմք և համաշխարհային գործընթացների պատճառ։''[[Պատկեր:Элементы психической организации по З. Фрейду.svg|thumb|Հոգեկերտվածքի տարրերի դիագրամ–[[այսբերգ]], ըստ [[Զիգմունդ Ֆրեյդ]]ի]]
[[Պատկեր:Элементы психической организации по З. Фрейду.svg|thumb|Հոգեկերտվածքի տարրերի դիագրամ–[[այսբերգ]], ըստ [[Զիգմունդ Ֆրեյդ]]ի]]
19-րդ դարում սկսվեց անգիտակցականի հոգեբանական ուսումնասիրությունը։ [[1824]] թվականին [[Հերբարտ]]ը տալիս է անգիտակցականի ''դինամիկ բնութագիրը'', ըստ որի անհամատեղելի գաղափարները հնարավոր է, որ իրար հետ կոնֆլիկտ ունենան, հակադրվեն իրար, ընդ որում ավելի թույլերը ճնշվելով հանդերձ չեն դադարում ազդել գիտակցության վրա, չկոցնելով իրենց դինամիկ ընդունակությունները։
 
''Հոգեպաթոլոգիայի'' բնագավառում անգիտակցականի ուսումնասիրությունը նոր թափ ստացավ, որտեղ թերապևտիկ նկատառումներով սկսեցին օգտագործել ''հիպնոսը՝ որպես անգիտակցականի վրա ազդելու միջոց։''
 
== Անգիտակցականը ըստ Զիգմունդ Ֆրոյդի ==
''Անգիտակցականի մեջ մտնում են մարդու գաղտնի ցանկություններն ու ֆանտազիաները, որոնք հակասության մեջ են հասարակական կարծիքի և վարքի հասարակական չափանիշների հետ''։ Այդ իսկ պատճառով ճնշվել են և մղվել անգիտակցականի մեջ, բայց շարունակում են անհանգստացնել։ Լինելով բուժող բժիշկ, նաՖրոյդն իր պրակտիկայում հաճախ բախվել է նման դեպքերի, երբ չգիտակցված ապրումները կարող են լուրջ բարդություններ առաջացնել մարդու կյանքում և կարող են նյարդա-հոգեկան հիվանդությունների պատճառ դառնալ։ Նա իր աշխատանքի նպատակն էր դարձրել գտնել և չեզոքացնել խորքային հակասությունը գիտակցության և կույր անգիտակցականի միջև։ Այդպես ծնվեց ֆրոյդիզմը՝ հոգին բուժելու [[Զիգմունդ Ֆրոյդ|Ֆրոյդի]] մեթոդը, որը անվանվեց ''[[հոգեվերլուծություն]]։''
 
== Անգիտակցականը ըստ Կարլ Գուստավ Յունգի ==
Հետագայում [[Կարլ Գուստավ Յունգ|Յունգը]] լայնորեն ընդարձակեց անգիտակցականի հասկացությունը՝ ստեղծելով [[վերլուծական հոգեբանություն]]ը, ներմուծեց ''«[[կոլեկտիվ անգիտակցական]]»'' տերմինը և էականորեն փոխեց անգիտակցականի իմաստը հոգեվերլուծության համեմատ։ Ըստ Յունգի, ոչ միայն գոյություն ունի սուբյեկտի անգիտակցականը, այլ նաև կա ընտանեկան, սեռային, ազգային, ռասայական, կրոնական և կոլեկտիվ անգիտակցական, որն ''իր մեջ կրում է հասարակության հոգեկան աշխարհի ինֆորմացիան''<ref>Лекция О. Телемского «Структура психики по Юнгу»</ref>:
Ըստ Յունգի ոչ միայն գոյություն ունի սուբյեկտի անգիտակցականը, այլ նաև կա ընտանեկան, սեռային, ազգային, ռասայական, կրոնական և կոլեկտիվ անգիտակցական, որը ''կրում է իր մեջ հասարակության հոգեկան աշխարհի ինֆորմացիան''<ref>Лекция О. Телемского «Структура психики по Юнгу»</ref>:
 
== Տես նաև ==