«Աբորտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

|պատկեր = Human fetus 10 weeks - therapeutic abortion.jpg

}}

 

=== Արհեստական ընդհատում ===

Արհեստական աբորտը պտղաձվի հեռացումն է պտղաձվի կամ հղի կնոջ օրգանիզմի վրա անմիջաբար ներգործելու միջոցով, և, աբորտները մեծ մասամբ անցանկալի հղիության հետևանք են: Տարբերում են օրինական (բժշկական) և ապօրինի (կրիմինալ) արհեստական աբորտներ։ Իրավիճակներով պայմանավորված՝ աբորտը կարելի է համարել թերապևտիկ, եթե այն կատարվում է հղի կնոջ կամ պտղի առողջական վիճակներից ելնելով, և էլեկտիվ, եթե կան այլ պատճառներ<ref name=":0">{{Cite web|url=https://medlineplus.gov/ency/article/007382.htm|title=Abortion - medical|last=|first=|date=9 July 2018|website=US National Library of Medicine (Medline Plus)|access-date=}}</ref>:

 

 

== Մեթոդներ ==

=== Դեղորայքային ===

Դեղորայքային աբորտը դարձավ ալտերնատիվ մեթոդ, երբ սկսեցին կիրառել պրոստագլանդինի անալոգները 1970-ականներին և հակապրոգեստագեն միֆեպրիստոնը 1980-ականներին<ref name=1st_Methods>{{cite journal |last1=Kulier |first1=R |last2=Kapp |first2=N |last3=Gülmezoglu |first3=AM |last4=Hofmeyr |first4=GJ |last5=Cheng |first5=L |last6=Campana |first6=A |title=Medical methods for first trimester abortion. |journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews |date=9 November 2011 |issue=11 |pages=CD002855 |pmid=22071804 |doi=10.1002/14651858.CD002855.pub4}}</ref><ref name=Kapp2013>{{cite journal|last1=Kapp |first1=N |last2=Whyte |first2=P |last3=Tang |first3=J |last4=Jackson |first4=E |last5=Brahmi |first5=D |title=A review of evidence for safe abortion care |journal=Contraception |date=September 2013 |volume=88 |issue=3 |pages=350–63 |pmid=23261233 |doi=10.1016/j.contraception.2012.10.027}}</ref><ref name="Kulier 2011">{{cite journal|year=2011|title=Medical methods for first trimester abortion|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=11|issue=11|page=CD002855|doi=10.1002/14651858.CD002855.pub4|pmid=22071804|vauthors=Kulier R, Kapp N, Gülmezoglu AM, Hofmeyr GJ, Cheng L, Campana A}}</ref><ref name="Creinin 2009">{{cite book|title=Management of unintended and abnormal pregnancy: comprehensive abortion care|vauthors=Creinin MD, Gemzell-Danielsson K|publisher=Wiley-Blackwell|year=2009|isbn=1-4051-7696-2|veditors=Paul M, Lichtenberg ES, Borgatta L, Grimes DA, Stubblefield PG, Creinin MD|location=Oxford|pages=111–134|chapter=Medical abortion in early pregnancy}}</ref><ref name="Kapp 2009">{{cite book|title=Management of unintended and abnormal pregnancy: comprehensive abortion care|vauthors=Kapp N, von Hertzen H|publisher=Wiley-Blackwell|year=2009|isbn=1-4051-7696-2|veditors=Paul M, Lichtenberg ES, Borgatta L, Grimes DA, Stubblefield PG, Creinin MD|location=Oxford|pages=178–192|chapter=Medical methods to induce abortion in the second trimester}}</ref>:

Առաջին եռամսյակի ընթացքում պրոցեդուրան մեծ մասամբ կատարվում է տեղային անզգայացմամբ, այնինչ, երկրորդ եռամսյակում խորը սեդացիայի և ընդհանուր անզգայացման պահանջ կարող է առաջանալ<ref name="NEJMDec2011">{{Cite journal|last1=Templeton|first1=A.|last2=Grimes|first2=D. A.|year=2011|title=A Request for Abortion|url=http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMcp1103639|deadurl=no|journal=New England Journal of Medicine|volume=365|issue=23|pages=2198–2204|doi=10.1056/NEJMcp1103639|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120108100041/http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMcp1103639|archivedate=8 January 2012|doi-access=free|df=dmy-all}}</ref>:

 

=== Այլ մեթոդներ ===

Հին ժամանակներում ավանդական բժշկության մեջ մեծ կիրառում ունեին մի շարք խոտաբույսեր, որոնք կիրառվում էին հղիության արհեստական ընդհատման համար: Դրանցին են մեղվամուշկը, անանուխը, սև ագռավագին և այլևս գոյություն չունեցող սիլֆիումը<ref name="riddle2">{{Cite book|title=Eve's herbs: a history of contraception and abortion in the West|last=Riddle|first=John M.|publisher=Harvard University Press|year=1997|isbn=978-0-674-27024-4|location=[[Cambridge, Massachusetts]]|oclc=36126503}}</ref>:

 

=== Մտավոր առողջություն ===

Ներկայիս հետազոտությունները ոչ մի կապ չեն գտել մտավոր առողջության և մակածված աբորտների միջև: Ամերիկյան Հոգեբանական Ասոցիացիայի տվյալներով եզրակացվել է, որ կանանց առաջին աբորտը սպառնալիք չի հանդիսանում մտավոր առողջության համար: Այնինչ, ավելի հին տվյալները վկայում են, որ աբորտը հանդիսանում է ռիսկի գործոն հոգեբանական խնդիրների համար, սակայն, նրանք կոնկտրետ ստուգիչ խմբեր չեն օգտագործել հետազոտությունների ժամանակ<ref name="Hor2017">{{cite journal|last1=Horvath|first1=S|last2=Schreiber|first2=CA|date=14 September 2017|title=Unintended Pregnancy, Induced Abortion, and Mental Health.|journal=Current Psychiatry Reports|volume=19|issue=11|pages=77|doi=10.1007/s11920-017-0832-4|pmid=28905259}}</ref>:

 

 

=== Վտանգավոր աբորտ ===

[[Պատկեր:RussianAbortionPoster.jpg|մինի|Պաստառ 1925թ., զգուշացում հղիության արհեստական ընդհատում կատարող մանկաբարձուհիներին: Գրվածքի թարգմանությունը. «Հղիության արհեստական ընդհատումը, որը կատարվում է վերապատրաստված կամ ինքնուսուց մանկաբարձուհիների կողմից, կարող է ոչ միայն վնասել կնոջը, այլ նաև մահվան պատճառ դառնալ:»]]

Կանայք, ովքեր ցանկանում են ընդհատել իրենց հղիությունը, երբեմն դիմում են վտանգավոր մեթոդների, մասնավորապես, երբ օրինական ճանապարհով աբորտին հասնելը դանռում է անհնար: Նրանք դա կարող են կատարել ինքնուրույն, կամ դիմել մեկին, ով չունի պատշաճ բժշկական հմտություններ: Հենց այս քայլերն էլ ծանր բարդությունների առաջացման միտում ունեն, ինչպիսիք են՝ թերի աբորտը, սեպսիսը, արյունահոսությունները կամ ներքին օրգանների վնասվածքները<ref>{{Cite journal|last1=Okonofua|first1=F.|year=2006|title=Abortion and maternal mortality in the developing world|url=http://www.jogc.org/abstracts/full/200611_WomensHealth_1.pdf|deadurl=yes|format=PDF|journal=Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada|volume=28|issue=11|pages=974–979|pmid=17169222|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120111121431/http://www.jogc.org/abstracts/full/200611_WomensHealth_1.pdf|archivedate=11 January 2012|df=dmy}}</ref>:

 

=== Կենդանածին ===

== Պատահար ==

Գոյություն ունի պատահարների գնահատման երկու մեթոդ

 

== Նպատակ ==

=== Անձնական ===

Ամբողջ աշխարհում պատճառները, թե ինչու են կանայք դիմում աբորտի, տարբեր են ու բազմազան<ref name="guttmacher">{{cite web |publisher=The Guttmacher Institute |title=The limitations of U.S. statistics on abortion |work=Issues in Brief |location=New York |year=1997 |url=http://www.guttmacher.org/pubs/ib14.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120404080239/http://www.guttmacher.org/pubs/ib14.html |archivedate=4 April 2012 |deadurl=yes}}</ref><ref name="bankole982">{{Cite journal|last1=Bankole|first1=Akinrinola|last2=Singh|first2=Susheela|last3=Haas|first3=Taylor|year=1998|title=Reasons Why Women Have Induced Abortions: Evidence from 27 Countries|url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/2411798.html|deadurl=no|journal=International Family Planning Perspectives|volume=24|issue=3|pages=117–127; 152|doi=10.2307/3038208|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060117191716/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/2411798.html|archivedate=17 January 2006|df=dmy-all}}</ref>:

 

=== Մոր և պտղի առողջություն ===

==== Ուռուցք ====

Հղիության ընթացքում քաղցկեղի առաջացման ցուցանիշը 0.02-1% է, և շատ դեպքերում, մոր ուռուցքը պատճառ է հանդիսանում աբորտի՝ մոր կյանքը պաշտպանելու համար, կամ, երբ հենց բուժումը կարող է պտղին անմիջական վնաս հասցնել: Սա մասամբ ճշմարիտ է արգանդի պարանոցի քաղցկեղի համար. ամենահաճախ հանդիպող տեսակը, որն առաջանում է ամեն 2.000-13.000 հղիություններից 1-ի ժամանակ, և որի բուժման նախաձեռնությունը համատեղելի չէ պտղի կյանքի պահպանման հետ: Պարանոցի քաղցկեղը շատ վաղ փուլում կարող է բուժվել ռադիկալ հիստերեկտոմիայի և կոնքային ավշային հանգույցների հեռացման միջոցով, ճառագայթային թերապիայով, կամ երկուսի համակցմամբ, մինչդեռ քաղցկեղի ուշ փուլերում բուժումը ճառագայթային մեթոդով է: Զուգահեռ կարող է կատարվել նաև քիմիաթերապիա: Միայն քիմիաթերապիայի իրառումը բարձրացնում է տերատոգեն էֆեկտների ռիկսը 7.5-17%-ով: Ավելի քան 40 Gy ճառագայթումով բուժումը սոբորաբար հանգեցնում է ինքնաբեր վիժման: Առաջին եռամսյակում օգտագործվող ավելի ցածր դոզաները, մասնավորապես զարգացման 8-15 շաբաթների ընթացքում, կարող են հանգեցնել մտավոր հետամնացության կամ միկրոցեֆալիայի, իսկ ավելի ուշ՝ ներարգանդային աճի դանդաղեցման և պտղի քաշի նվազման:

 

 

== Ծանոթագրություններ ==

{{Մահ}}

{{Արտաքին հղումներ}}