«Սեռական հարաբերություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 18.
*{{cite book|title=The Person With HIV/AIDS: Nursing Perspectives|edition=3rd|isbn = 8122300049|publisher=[[Springer Publishing|Springer Publishing Company]]|year=2000|page=103|accessdate=January 29, 2012|url=https://books.google.com/?id=WSCQ4L8kSXsC&pg=PA103|author1=Jerry D. Durham |author2=Felissa R. Lashley }}</ref><ref name=health.discovery.com/><ref name="Kahn, Fawcett">{{cite book|title = The Encyclopedia of Mental Health | publisher = [[Infobase Publishing]] | year = 2008 | page = 111| accessdate = September 5, 2012 |isbn = 0816064547| url = https://books.google.com/?id=tTFYIh-HcYYC&pg=PA111&lpg=PA111|author1=Ada P. Kahn |author2=Jan Fawcett }}</ref>։ «Սեքս» կարող է անվանվել սեռական գործողության ցանկացած ձև<ref name="WHO, Sex"/><ref name="Randall">{{cite journal|title=What is sex? Students' definitions of having sex, sexual partner, and unfaithful sexual behaviour|journal=[[The Canadian Journal of Human Sexuality]]|volume=12|issue=|pages=87–96|year=2003|pmid=|doi=|url=https://www.questia.com/googleScholar.qst?docId=5002088390|quote=Recently, researchers in the United States, the United Kingdom, and Australia have investigated university students' definitions of having sex. These studies found that students differ in their opinions of what sexual behaviours constitute having sex (Pitts & Rahman, 2001; Richters & Song, 1999; Sanders & Reinisch, 1999). While the vast majority of respondents (more than 97%) in these three studies included penile–vaginal intercourse in their definition of sex, fewer (between 70% and 90%) respondents considered penile–anal intercourse to constitute having sex. Oral-genital behaviours were defined as sex by between 32% and 58% of respondents.|author=Randall, H. E.|author2=Byers, S. E.|last-author-amp=yes}}</ref>։ Քանի որ սեռական գործողությունների ընթացքում մարդիկ կարող են ձեռք բերել [[սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակներ]]<ref name="Who">{{cite web| title = Global strategy for the prevention and control of sexually transmitted infections: 2006–2015. Breaking the chain of transmission| publisher = [[World Health Organization]]|year = 2007| accessdate=November 26, 2011|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2007/9789241563475_eng.pdf}}</ref><ref name="CDC">{{cite web|title = Sexually Transmitted Disease Surveillance| publisher = [[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC)| year = 2008|accessdate = December 6, 2011|url =https://www.cdc.gov/std/stats08/surv2008-Complete.pdf}} Also see [https://www.cdc.gov/std/stats08/2008survFactSheet.PDF Fact Sheet]</ref>, խորհուրդ է տրվում հետևել անվտանգ սեքսի կանոններին<ref name="Who"/>։ Ոչ պենետրատիվ սեռական հարաբերության ժամանակ սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակի փոխանցման ռիսկը նվազում է<ref name="Hales">{{Cite book|author=Dianne Hales|title=An Invitation to Health Brief 2010–2011| publisher = [[Cengage Learning]]|year = 2008|accessdate=August 29, 2013|pages =269–271| isbn = 0495391921|url=https://books.google.com/books?id=oP91HVIMPRIC&pg=PA269}}</ref><ref name="Kumar">{{Cite book|author=Bhushan Kumar|author2=Somesh Gupta|title=Sexually Transmitted Infections| publisher = [[Elsevier Health Sciences]]|year = 2014|accessdate=December 6, 2014|page=237| isbn = 8131229785|url=https://books.google.com/books?id=kQ9tAwAAQBAJ&pg=PT237}}</ref>։
 
Արդարադատական տարբեր համակարգերում այս կամ այն սեռական գործողություն իրականացնելու համար սահմանված են խստագույն օրենքներ։ Այդպիսի սեռական գործողություններից են՝ [[Ինցեստ|ինցեստը]], երեխաների, [[Մարմնավաճառ|մարմնավաճառների]], կենդանիների հետ սեռական հարաբերությունը, [[Զոոֆիլիա|զոոֆիլիան]], [[Սոդոմիա|սոդոմիան]], [[Նախաամուսնական սեռական հարաբերություն|նախաամուսնական սեռական հարաբերությունը]], [[Պոռնկությունանառակություն|պոռնկությունըանառակությունը]] կամ ամուսնության ժամանակ այլ անձանց հետ սեռական հարաբերության մեջ մտնելը և այլն։ Սեռական հարաբերության վերաբերյալ ունեցած անձնական կարծիքների վրա մեծ ազդեցություն կարող են ունենալ նաև կրոնական հայացքները, օրինակ՝ [[Կուսություն|կուսության]] նկատմամբ վերաբերմունքը կարող է պայմանավորված լինել մարդու կրոնական հայացքներով<ref name="Carpenter"/><ref name="Intimate">{{Cite book|author1=Bryan Strong |author2=Christine DeVault |author3=Theodore F. Cohen |title=The Marriage and Family Experience: Intimate Relationship in a Changing Society| publisher = [[Cengage Learning]]|year = 2010|accessdate=October 8, 2011 |page = 186| isbn = 0-534-62425-1|url=https://books.google.com/?id=qjvoSOMB5JMC&pg=PA186|quote=Most people agree that we maintain virginity as long as we refrain from sexual (vaginal) intercourse. But occasionally we hear people speak of 'technical virginity' [...] Data indicate that 'a very significant proportion of teens ha[ve] had experience with oral sex, even if they haven't had sexual intercourse, and may think of themselves as virgins' [...] Other research, especially research looking into virginity loss, reports that 35% of virgins, defined as people who have never engaged in vaginal intercourse, have nonetheless engaged in one or more other forms of heterosexual sexual activity (e.g., oral sex, anal sex, or mutual masturbation).}}</ref>։ Սեռական հարաբերության վերաբերյալ ունեցած կրոնական պատկերացումները նշանակալիորեն առանձնանում են տարբեր կրոններում և կրոնական ուսմունքներում, բայց կան նաև ընդհանուր մոտեցումներ, օրինակ՝ [[Արտաամուսնական սեռական հարաբերություն|արտաամուսնական սեռական հարաբերության]] հանդեպ արգելքը։
 
Կենդանիների միջև վերարտադրողական սեռական հարաբերությունը ավելի հաճախ անվանում են կոպուլյացիա կամ խաչասերում։ Կենդանիների մոտ [[Սերմնահեղուկ|սերմնահեղուկը]] իգական սեռական ուղի կարող է թափանցել նաև ոչ հեշտոցային ճանապարհով, օրինակ՝ [[Կոյանցք|կոյանոցի]] միջոցով կոպուլյացիայի ժամանակ։ [[Կաթնասուններ|Կաթնասունների]] մեծամասնության մոտ խաչասերումը տեղի է ունենում բազմացման շրջանում։ Բազմացման շրջանը ներառում է իգական սեռական ցիկլի ամենաբեղուն շրջանը, որը մեծացնում է բեղմնավորման հավանականությունը<ref name="Kent">{{Cite book| author =Michael Kent| title = Advanced biology| isbn = 0199141959| publisher = [[Oxford University Press]] | year = 2000 |pages =250–253|url=https://books.google.com/books?id=8aw4ZWLABQkC&pg=PA250|accessdate=October 21, 2015}}</ref><ref name="Thorpe">{{Cite book| author = Showick Thorpe| author2 = Edgar Thorpe | title = The Pearson General Studies Manual 2009, 1/e | publisher = [[Pearson Education|Pearson Education India]]| year = 2009 |page = 1.79 | isbn =8131721337 |url=https://books.google.com/books?id=oAo1X2eagywC&pg=RA1-PR17|accessdate=October 21, 2015}}</ref>։ Սակայն [[Բոնոբոներ|բոնոբոները]], [[Դելֆիններ|դելֆինները]] և [[Շիմպանզե|շիմպանզեները]] սեռական հարաբերության մեջ են ներգրավվում նաև անկախ բազմացման շրջանի<ref name="Non-human">
Տող 202.
 
 
Ամուսնական անհավատարմությունը կամ [[Պոռնկությունանառակություն|պոռնկությունըանառակությունը]] շատ երկրներում համարվում է հանցագործություն<ref name="Brundage">{{cite book| author =James A. Brundage|title =Law, Sex, and Christian Society in Medieval Europe|publisher = [[University of Chicago Press]] | year = 2009 | pages = 609–611 | accessdate = August 31, 2015 |isbn = 0226077896| url =https://books.google.com/books?id=SiGe-Zf0nTIC&pg=PA609}}</ref><ref name="Carlan">{{cite book| author =Philip Carlan| author2 =Lisa S. Nored| author3 =Ragan A. Downey|title =An Introduction to Criminal Law|publisher = [[Jones & Bartlett Publishers]] | year = 2011 | page = 139 | accessdate = August 31, 2015 |isbn = 1449647219| url =https://books.google.com/books?id=8-tPwZyNWzkC&pg=PA139}}</ref>։ Շատ երկրներում ամուսնացած զույգերի սեռական կապն ու համատեղ բնակությունը նույնպես անօրինական է<ref name="BBC News">{{Cite news|title = Can Iran 'control' its cohabiting couples?|date = December 10, 2014|accessdate=August 31, 2015|publisher = BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-30391593}}</ref><ref name="amnesty.org">{{cite web|title =Amnesty International Report 2014/15|date = 2014|accessdate=August 31, 2015|publisher = [[amnesty.org]] |url=https://www.amnesty.org/en/countries/middle-east-and-north-africa/morocco/report-morocco/}}</ref>։ Ի հակառակ դրան՝ շատ երկրներում սեռական հարաբերություն ունենալու համար ամուսնությունը սոցիալապես կամ իրավաբանորեն պարտադիր չէ, նույնիսկ վերարտադրողական նպատակներով (օրինակ՝ Իսլանդիայի, Նորվեգիայի, Շվեդիայի, Դանիայի, Բուլղարիայի, Էստոնիայի, Ֆրանսիայի, Բելգիայի ծնունդների մեծ մասը)<ref name="europa.eu">{{cite web|title =Share of live births outside marriage|date = March 2, 2015|accessdate=August 31, 2015|publisher = [[europa.eu]] |url=http://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&plugin=1&language=en&pcode=tps00018}}</ref>։
 
Հայաստանի Հանրապետությունում պոռնկությունըանառակությունը վարչականորեն պատժելի արարք է։ Մինչ 2011 թվականը, պոռնկությունըանառակությունը կարգավորվել է ՀՀ քրեական օրենսգրքով։ Ներկայումս [[ՀՀ Վարչական իրավունքի սուբյեկտ|Հայաստանի Հանրապետության վարչական օրենսգրքի]] հոդված 179-ի առաջին մասը՝ «Պոռնկությամբ զբաղվելը» վերտառությամբ, նախատեսում է իրավական դրույթները և պատասխանատվության ձևերը<ref>{{Cite web|url=https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=87705|title=այաստանի Հանրապետության վարչական օրենսգիրք, հոդված 179․1|last=|first=|date=|website=www.arlis.am|publisher=|accessdate=2019-01-31|quote=Պոռնկությամբ զբաղվելը` առաջացնում է տուգանքի նշանակում սահմանված նվազագույն աշխատավարձի քսանապատիկի չափով: Նույն գործողությունները, որոնք կրկին անգամ կատարվել են վարչական տույժ նշանակելուց հետո մեկ տարվա ընթացքում`առաջացնում են տուգանքի նշանակում սահմանված նվազագույն աշխատավարձի քառասնապատիկի չափով:}}</ref>։
 
Զուգընկերներից մեկի՝ սեռական հարաբերություն չունենալու ցանկությունը կարող է դառնալ ամուսնալուծության պատճառ<ref name=Choudhri>{{cite book| author =Choudhri, Nihara K|title =The complete guide to divorce law|publisher = New York: Citadel Press | year = 2004 | pages = 8–9 | accessdate = August 30, 2015 |isbn = 0-8065-2528-2| url =https://books.google.com/books?id=5cLIO2yUA4gC&pg=PA8}}</ref>։
Տող 219.
*[[Հիսուս Քրիստոսի վերջին օրերի եկեղեցի|Հիսուս Քրիստոսի վերջին օրերի եկեղեցին]] կամ [[Մորմոններ|մորմոնականությունը]] ամուսնական սեռական հարաբերությունը համարում է սուրբ։ Մորմոնները համարում են, որ սեռական հարաբերությունը աստծու կարգադրությունն է՝ երեխաներ ստեղծելու և զույգի սիրո արտահայտման համար։ Մորմոններին չի խրախուսվում սեռական հարաբերություն ունենալ մինչ ամուսնությունը կամ ամուսնության ընթացքում անհավատարիմ լինել զուգընկերոջը<ref name="Swatos">{{cite book| author =William H. Swatos| author2 =Peter Kivisto|title=Encyclopedia of Religion and Society|publisher =[[Rowman & Littlefield|Rowman Altamira]]| year = 1998 | page = 464 | accessdate = December 9, 2014 |isbn = 0761989560| url =https://books.google.com/books?id=6TMFoMFe-D8C&pg=PA464}}</ref>։
*[[Հուդդայականություն|Հուդդայականության]] մեջ ամուսնացած հրեա տղամարդը պետք է կնոջն ապահովի սեռական բավարարվածությամբ (օնա, բառացի՝ «նրա ժամանակը»)։ Սա հրեական ամուսնական հարաբերության՝ քետուբայի պարատականություններից մեկն է։ Հրեական պատկերացումներով՝ սեռական ցանկությունը չար չէ և պետք է ինչպես հարկն է բավարարվի<ref name="Zilney">{{cite book| author =Laura J. Zilney| author2 =Lisa Anne Zilney|title=Perverts and Predators: The Making of Sexual Offending Laws|publisher =[[Rowman & Littlefield]]| year = 2009 | pages = 7–8| accessdate = December 9, 2014 |isbn = 0742566242| url =https://books.google.com/books?id=Zo-h9D1gqOsC&pg=PA8}}</ref>։
*[[Իսլամ|Իսլամը]] ամուսնական սեռական կապը համարում է հաճելի, հոգեկան գործողություն և պարտականություն<ref name=columbia/><ref name=islam>Abdul Rahman bin Abdul Karim al-Sheha. Islamic Perspective of Sex (2003) Saudi Arabia. {{ISBN|9960-43-140-1}}</ref><ref name=islam2>Fatima M. D'Oyen. The Miracle of Life. (2007) Islamic Foundation (UK). {{ISBN|0-86037-355-X}}</ref>։ Շիա կամ սունի մուսուլման տղամարդը կարող է մինչև չորս մշտական ամուսնական կապ հաստատել։ Շիա տղամարդիկ կարող են անսահմանափակ թվով ժամանակավոր ամուսնական կապեր հաստատել։ Սունի կանանց թույլատրվում է միայն մեկ մշտական, իսկ շիա կանանց՝ մշտական և ժամանակավոր ամուսնական հարաբերություն հաստատել։ Արտաամուսնական սեռական հարաբերությունը, պոռնկությունըանառակությունը, դավաճանությունը, անհավատարմությունը, անալ սեռական հարաբերությունը և նույնասեռականությունը իսլամում արգելված են<ref>{{cite book |last1=Joseph |first1=Suad |last2=Naǧmābādī |first2=Afsāna |title=Encyclopedia of Women and Islamic Cultures: Family, Law and Politics |date=2003|publisher=[[Brill Publishers|BRILL]]|page=454 |isbn=9789004128187|url=https://books.google.com.bd/books?id=4Uyypm6T7ZsC&pg=PA454|language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=al-Qaradawi |first1=Yusuf |title=The Lawful and the Prohibited in Islam: الحلال والحرام في الإسلام |date=2013|page=20|publisher=[[The Other Press]] |isbn=9789670526003 |url=https://books.google.com.bd/books?id=iXCNAQAAQBAJ&pg=PA20|language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Simon |first1=Rita James |last2=Brooks |first2=Alison |title=Gay and Lesbian Communities the World Over |date=2009|page=17|publisher=[[Rowman & Littlefield]] |isbn=9780739143643 |url=https://books.google.com.bd/books?id=AGlGTAXlAcsC&pg=PA17|language=en}}</ref>։
*[[Հինդուիզմ|Հինդուիզմի]] վերաբերմունքը սեռականության հանդեպ միանշանակ չէ։ Բայց հինդու հասարակությունը, հատկապես արտաամուսնական սեռական հարաբերությունը համարվում է անբարոյական և ամոթալի<ref name=columbia>Don S. Browning, Martha Christian Green, John Witte. Sex, marriage, and family in world religions. (2006) Columbia University Press. {{ISBN|0-231-13116-X}} [https://books.google.com/books?id=qkNE8pRQoboC&pg=PA227]</ref>։
* Բուդդայականության էթիկայի ընդհանուր ձևակերպման համաձայն՝ ոչ ոք չպետք է կապվի կամ զգա որևէ հաճույք, քանի որ հաճույքը կապված է ծննդի և մահվան ցիկլի հետ և խանգարում է հասնել [[Նիրվանա|նիրվանային]]։ Բուդդայական հոգևորականները՝ բհիքշուները և բհիքշունիները հետևում են այս պահանջներին և սեռական հարաբերության հանդեպ ժուժկալ են։ Հետևելով Կարգապահության կանոնագրքին (Պատիմոքշա կամ Պրատիմոքսասուտրա) և կանոնական Վինայա ձեռագրերին՝ հոգևորականները զերծ են մնում [[Ձեռնաշարժություն|ձեռնաշարժությունից]], սեռական հպումներից կամ սեռական բնույթի թեմաներից զրուցելիս<ref>Harvey, Peter. ''An Introduction to Buddhist Ethics: Foundations, Values and Issues''. Cambridge, 2000: 71-72.</ref>։ Բուդդայական կանոնական ձեռագրերը այլ կերպ չեն կարգավորում սեռական գործողությունները, օրինակ՝ ձեռնաշարժությունը, նույնասեռականությունը, սեռական գործընթացները և հակաբեղմնավորման միջոցները<ref>Harvey, Peter. ''An Introduction to Buddhist Ethics: Foundations, Values and Issues''. Cambridge, 2000: 71-74.</ref>։