«Մասնակից:Մարինե123/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:Bertillon - Criminal profiles.jpg|thumb|'''
'''Հանցագործի ինքնությունը-''' սոցիալ-հոգեբանական և մարդկային հատկությունների ամբողջություն է, որը հանդիսանում է [[Հանցագործության դետերմինանտ|հանցագործություն կատարելու պատճառ և պայման]]։
Տող 65.
<br />
==== Տալստոյի
"[[Հարության]]" մեջ Տոլստոյը պնդում է, որ հանցավորության գլխավոր պատճառը պատիժը ինստիտուցիոնալացնելու փորձերն են, որոշ մարդկանց դատը մյուսների նկատմամբ (դրանում քննադատվում են նաև կոնկրետ հոգեբանական ուսմունքները և տեսությունները); որ պետք է " ներել միշտ, բոլորին, անսահման թվով անգամ ներել, քանի որ չկան այնպիսի մարդիկ, որոնք իրենք մեղավոր չեն եղել եւ այդ պատճառով կարող էին պատժել կամ շտկել» (Տես վերջին գլուխը):
<br />
=== Հանցագործի ինքնությունը փիլիսոփաների աշխատություններում ===
==== Անտիկ աշխարհ ====
[[Անտիկ դարաշրջան|Անտիկ]] փիլիսոփաների (հանցագործի անձի առումով) աշխատանքների շարքում առավել հետաքրքիր և նշանակալի են [[Պլատոն|Պլատոնի]] և [[Արիստոտել|Արիստոտելի]] աշխատանքները:
[[Պատկեր:Platon-2.jpg|thumb|75px|left|Платон]]▼
[[Պատկեր:Democritus2.jpg|thumb|75px|Демокрит]]▼
[[Պատկեր:Platon-2.jpg|thumb|75px|left|Պլատոն]]Պլատոնը մատնանշել է մարդկային բնության անկատարությունը, որը պետք է հաշվի առնել օրենքները կազմելիս[[Պատկեր:Democritus2.jpg|thumb|75px|Դեմոկրիտես]]
Պլատոնը մատնանշել է մարդկային բնության անկատարությունը, որը պետք է հաշվի առնել օրենքները կազմելիս<ref>Криминология: Учебник для вузов / Под общ. ред. А. И. Долговой. М.: Издательство НОРМА, 2001. С. 7.</ref>: Նա կարծում էր, որ մարդու օրինապահ վարքագիծը որոշվում է ոչ թե նրա ժառանգականությամբ, այլ նրա դաստիարակությամբ:"...առաքինությունը կարելի է սովորեցնել ... ոչ մի զարմանալի բան չկա, երբ լավ ծնողները նիհար են լինում, իսկ նիհար երեխաները լավ են»<ref>Сочинения Платона. Ч. 1. СПб., 1841. С. 103. Цит. по кн.: Криминология: Учебник для вузов / Под общ. ред. А. И. Долговой. М.: Издательство НОРМА, 2001. С. 8.</ref>:
Նման դրույթները ձևակերպել է [[Դեմոկրիտես|Դեմոկրիտեսը]], որը կարծում էր, որ հանցագործությունների պատճառը բարոյական և մտավոր արատներն են, որ մարդու սխալ վարքագիծը ավելի ճիշտ գիտելիքների բացակայության հետևանք է, որ հանցագործությունների կանխարգելման համար անհրաժեշտ է նախ և առաջ դաստիարակություն, քանի որ պատիժը գաղտնի չի պահում անբարեհաճ արարքներ կատարելու գայթակղությունից:<ref>Криминология: Учебник / Под ред. Н. Ф. Кузнецовой, В. В. Лунеева. М., 2004. С. 15.</ref> Կրթության արատների և դրանց հետևանքով առաջացած խեղաթյուրված կարիքների ([[Ագահությույն|ագահություն]], [[անբարոյականություն]] եւ այլն) հետ կապված էին հանցավոր վարքագծով Հակասֆեն, Դիոգեն եւ այլոք:<ref name="kuzn16">Криминология: Учебник / Под ред. Н. Ф. Кузнецовой, В. В. Лунеева. М., 2004. С. 16.</ref>
[[Արիստոտել|Արիստոտելը]] ելնելով նրանից, որ վատ եւ ազնիվ արարքների միջեւ մարդու ընտրությունը որոշվում է, առաջին հերթին, պատժի վախից, նախընտրելով իր շահերն ու հաճույքները ընդհանուր բարիքի համար; "մարդն իրեն ավելի շատ բարիք եւ ավելի քիչ չարիք է տալիս»<ref>Аристотель. Сочинения. Том 4. Никомахова этика. М., 1984. С. 159.</ref>. Սակայն, չնայած որ Արիստոտելը համարում էր, որ հանցագործության կատարման մեջ որոշիչ դերը պատկանում է մարդու ազատ կամքին, Նա նաև նշում է, որ դրա վրա ազդում են արտաքին պայմանները; սոցիալական անհավասարությունը, անօրինականությունը և այլն, որ հանցագործությունները կարող են տեղի ունենալ կրքերի պոռթկման մեջ, և նման արարքները պետք է պատժվեն ավելի քիչ խիստ, քան նախապես մտածվածները<ref>Криминология: Учебник для вузов / Под общ. ред. А. И. Долговой. М.: Издательство НОРМА, 2001. С. 7-8.</ref>:
==== Միջնադար ====
[[Միջնադար|Միջնադարում]] (ընդհուպ մինչև XV դարը) Քրեաիրավական ուսմունքները լիովին կախված էին Եկեղեցուց։ Այս ժամանակահատվածում գերակշռում էին հանցագործության ծագման վերաբերյալ վերը նշված տեսակետները- հանցագործությունների կատարումը որպես աստվածային կանխորոշման կամ չար հոգիների մոլուցքի արդյունք: Մեծ է եղել [[Հռոմեական իրավունք|Հռոմեական իրավունքի]] և հնագիտության փիլիսոփայական ուսմունքների ազդեցությունը, սակայն նշվում է, որ այդ ժամանակաշրջանի գիտնականները չեն ձգտել նոր տեսություններ ստեղծել ՝ իրենց առջև դնելով միայն նեղ գործնական նպատակներ:<ref>Криминология: Учебник для вузов / Под общ. ред. А. И. Долговой. М.: Издательство НОРМА, 2001. С. 11.</ref>
Այնուամենայնիվ, միջնադարի մտածողների առանձին գաղափարներ, միևնույն է հասնում էին հնության մեջ արդեն ձեռք բերված մակարդակի վրա: Այսպես, Ֆոմա Աքվինսկին բոլոր մարդկանց դասակարգել է առաքինի, ովքեր հանցագործություններ չեն կատարում ոչ այն պատճառով, որ վախենում են պատժից, այլ այն պատճառով, որ այդպիսին է նրանց վարքագծի բնական օրենքը, և արատավոր, որոնք չեն հավատում և արձագանքում են միայն հարկադրանքի միջոցներին<ref name="kuzn16" />:
==== Վերածննդի Դարաշրջան ====
[[Պատկեր:Hans Holbein d. J. 065.jpg|thumb|75px|left|Томас Мор]]▼
[[Պատկեր:Thomas Hobbes (portrait).jpg|thumb|75px|left|Томас Гоббс]]▼
Վերածննդի դարաշրջանում փիլիսոփայական միտքը կրկին անդրադառնում է իրավունքի և հանցավորության խնդիրներին:
[[Թոմաս Մորան|Թոմաս Մորայի]] "ուտոպիայում" արտահայտվում են հանցագործությունների կատարման սոցիալական պայմանվածության մասին գաղափարները: Քանի դեռ գոյություն կունենան հանցագործություններ ծնող պատճառները՝ առաջին հերթին տնտեսական, հանցագործություններ կկատարվեն, ընդ որում պատիժների դաժանության ավելացումն անկարող կլինի լուծել հանցավորության խնդիրները: <ref>Криминология: Учебник для вузов / Под общ. ред. А. И. Долговой. М.: Издательство НОРМА, 2001. С. 11-12.</ref> Այն մասին, որ մարդու վարքագիծը հիմնականում որոշվում է այն միջավայրով, որտեղ նա գտնվում է, գրել է նաեւ [[Ջոն Լոք|Ջոն Լոքը]]:<ref name="kuzn17">Криминология: Учебник / Под ред. Н. Ф. Кузнецовой, В. В. Лунеева. М., 2004. С. 17.</ref>
[[Քրեական իրավունք|Քրեական իրավունքի]] արդիականացման ուղիներ են որոնվել, հիմնված այն պատկերացման վրա, որ հանցագործություն կատարած անձը, հնարովոր է ուղղվի, վերադարձնելով նորմալ հասարակության մեջ: Թոմաս Մորն առաջարկել է գույքային հանցագործությունների համար պատժի նոր տեսակ սահմանել ՝ [[Ուղղիչ աշխատանքներ|ուղղիչ աշխատանքներ]], իսկ բնական իրավունքի դպրոցի հիմնադիր [[Վիկտոր Հյուգո|Վիկտոր Հյուգոն]] խոսել է հանցագործին որպես պատժի հիմնական նպատակներից մեկի՝ ուղղելու մասին:<ref>Криминология: Учебник для вузов / Под общ. ред. А. И. Долговой. М.: Издательство НОРМА, 2001. С. 12.</ref>
Կային նաեւ հակադիր գաղափարներ. այսպես, [[Թոմաս Հոբս|Թոմաս Հոբսը]] մարդկության համար առավել բնական վիճակ էր համարում "բոլորի դեմ պատերազմը" (Այս բնութագիրը հետագայում օգտագործվում էր [[Ֆրիդրիխ Էնգելս|Էնգելսի]] կողմից իր հանցագործության տեսության մեջ): Համաձայն Հոբսի՝ միայն պատժի նկատմամբ վախը՝ պետության կողմից , կարող է հաղթահարել այնպիսի հիմնական մարդկային որակների հետ կապված ձգտումները, ինչպիսիք են՝ ցակցությունը, անվստահությունը, փառքի հանդեպ սերը:<ref name="kuzn17" />.
==== Լուսավորության Դարաշրջանը ====
[[Պատկեր:Charles Montesquieu.jpg|thumb|75px|Шарль Монтескьё]]
[[Պատկեր:Jean-Jacques Rousseau (painted portrait).jpg|thumb|75px|Жан Жак Руссо]]
[[18-րդ դար|XVIII դարում]] հանցագործության և պատժի մասին ուսմունքները սկսում են բավականին ակտիվ զարգանալ, հենց այդ շրջանում են դրվում դասական քրեաիրավական տեսության հիմքերը ։
О личности преступника и причинах преступности в этот период писали многие мыслители. [[Шарль Монтескьё]] исходил из представлений о социальной природе преступности, считая главной причиной преступлений «злонравие» и рекомендуя [[государство|государству]] заботиться о «благонравии» в целях уменьшения преступности<ref>Криминология: Учебник для вузов / Под общ. ред. А. И. Долговой. — {{М.}}: Издательство НОРМА, 2001. — С. 12—13.</ref>.
|