«Ֆրանսիայի անդրծովյան տարածքներ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 7.
Ֆրանսիայի անդրծովյան տարածքները համարվում են [[Ֆրանսիայի գաղութատիրական կայսրություն|Ֆրանսիայի գաղութատիրական կայսրության]] (XVI-XVIII-րդ դարեր) հետևանքը, այս տարածքները գտնվում են [[Ամերիկա]]յում, [[Օվկիանիա]]յում, [[Հնդկական օվկիանոս]]ում և [[Անտարկտիդա]]յում և տարբերվում են իրենց վարչական և իրավական համակարգերով:
Ֆրանսիայի անդրծովյան տարածքների ընդհանուր մակերեսը կազմում է 120 369 կմ<sup>2</sup> (կամ 552528 կմ<sup>2</sup> նեռարյալ Ադելի երկիրը)<ref>http://www.larousse.fr/encyclopedie/autre-region/France_d_outre-mer/136636</ref> իսկ բնակչությունը 2016 թվականին կազմում էր 2,7 միլիոն մարդ<ref>[[Institut national de la statistique et des études économiques|Insee]], « [http://www.insee.fr/fr/themes/document.asp?reg_id=0&ref_id=IP1581 Insee Première n° 1581 - Bilan démographique 2015, janvier 2016]</ref>, այս տարածքները կազմում են ընդհանուր Ֆրանսիայի տարածքի 17,9 % -ը և բնակչության 4 %-ը:
== Կարգավիճակներ ==▼
=== Անդրծովյան դեպարտամենտ և տարածաշրջան ===▼
Անդրծովյան դեպարտամենտները և տարածաշրջանները կառավարվում են [[Ֆրանսիայի հինգերորդ Հանրապետություն|Ֆրանսիայի Հինգերորոդ Հանրապետության]] Սահմանադրության 73-րդ հոդվածով։ Այս կարգավիճակը վերաբերում է [[Գվադելուպա]]յին, [[Մարտինիկա]]յին, [[Ֆրանսիական Գվինեա]]յին, [[Ռեյունյոն|Ռեունիոնին]] եւ [[Մայոտ]]ին: Մայրցամաքային Ֆրանսիայում կիրառվող օրենքներն ու կանոնները կիրառվում են օրինական հիմունքներով (այս տարածքներում գործում է նույնական օրենսդրական համակարգ):▼
Անդրծովյան դեպարտամենտների և տարածաշրջանների իրավական օրգանները նունն են ինչ Մայրցամաքային Ֆրանսիայի դեպարտամենտների և տարածաշրջանների իրավական օրգանները, սակայն 2008 թվականին տեղի ունեցած Սահմանադրական բարեփոխումներից հետո նրանք կարող են իրավասու լինել օրենքով կամ կանոնակարգով, իրենց տարածքներում կիրառվող կանոնները սահմանելուսահմանափակ թվով հարցերում (որոնք բացառվում են քաղաքացիություն, քաղաքացիական իրավունքներ, հանրային ազատությունների երաշխիքներ, պետություն եւ արդարադատության կազմակերպումը, քրեական օրենքը, քրեական դատավարությունը, արտաքին քաղաքականությունը, պաշտպանությունը, հասարակական անվտանգությունը եւ կարգը, փողը, վարկային եւ արտարժութային փոխանակումը կամ ընտրական իրավունքը):▼
Սահմանադրության 73-րդ հոդվածով նախատեսվում է, որ մեկ տարածքային ստորաբաժանումը կարող է փոխարինել մեկ այլ Անդրծովյան դեպարտամենտի կամ տարածաշրջանի: Այս դրույթը վերաբերում է երեք անդրծովյան դեպարտամենտի և տարածաշրջանի.▼
Մայոտան, որի շրջանային խորհուրդն իրականացնում է նաեւ տարածաշրջանային խորհրդի լիազորությունները.▼
Ֆրանսիական Գվինեա, որի Ազգային Ժողովը 2015 թվականի դեկտեմբերից ի վեր ունի վարչաշրջանի եւ տարածաշրջանային խորհրդի լիազորությունները.▼
Մարտինիկա, որի Ազգային ժողովը դեկտեմբերից ի վեր կիրականացնի գերատեսչական խորհրդի եւ տարածաշրջանային խորհրդի իրավասությունները գործադիր իշխանության գործադիր խորհուրդը:▼
=== Անդրծովյան համայնք ===▼
Անդրծովյան համայնքները կառավարվում են Ֆրանսիայի Հինգերորդ Հանրապետության Սահմանադրության 74-րդ հոդվածով: Այս կարգավիճակը վերաբերում է [[Սենթ Մարտեն (Ֆրանսիա)|Սենթ Մարտենին]], [[Սեն Պիեռ և Միքելոն]]ին, [[Սուրբ Բարդուղիմեոսի կղզի|Սուրբ Բարդուղիմեոսի կղզում]], [[Ուոլիս և Ֆուտունա|Ուոլիս և Ֆոտունային]], [[Ֆրանսիական Պոլինեզիա]]յին։▼
Անդրծովյան համայնքներից յուրաքանչյուրի կոնկրետ կարգավիճակը սահմանվում է օրգանական օրենքով, որը սահմանում է նրանց լիազորությունները եւ այն պայմանները, որոնցով Ֆրանսիայում կիրառվող օրենքներն ու կանոնները կիրառվում են նրանց նկատմամբ (այս տարածքներում գործում է առանձնահատուկ օրենսդրական ռեժիմ):▼
=== Նոր Կալեդոնիա ===▼
[[Նոր Կալեդոնիա]]յի ինստիտուցիոնալ ռեժիմը սահմանվում է Սահմանադրության XIII-րդ անվանումով և 1999 թվականի մարտի 19-ին Նոր Կալեդոնիայի օրգանական օրենքով: Այս դրույթները անցումային են, մինչև Նոր Կալեդոնիայի հնարավոր անկախության վերաբերյալ ինքնորոշման հանրաքվեն, որը տեղի կունենա 2018 թվականի նոյեմբերիի 4-ին: Վերջիններս թույլ են տալիս Ֆրանսիայի քաղաքացիություն ուենելու հետ մեկ տեղ ունենեալ նաև նորկալեդոնյան քաղաքացիություն և ունենեալ ինքնությունը հաստատող նորկալեդոնյան քարտեր:▼
Նոր Կալեդոնիան կառավարվում է Նոր Կալեդոնիայի Կոնգրեսի կողմից, որը կարող է ընդունվել երկրի օրենքները կիսա-օրեսդրական արժեքով և որը ընտրում է Նոր Կալեդոնիայի կառավարությունը: Կառավարությունը կոլեգիալ մարմին է, որը ընտրվում է համամասնական ընտրակարգով, ինչը ապահովում է հիմնական քաղաքական համակարգերիի ներկայացուցչությունը:▼
Նոր Կալեդոնիան բաժանված է երեք մարզերի: Տարածքային համայնքները, մարզերը յուրաքանչյուրն ունի գավառական ժողով, որը ընտրում է մարզային նախագահ: Մարզերը ունեն կարեւոր լիազորություններ, քանի որ նրանք իրականացնում են բոլոր լիազորությունները, որոնք չեն պատկանում Նոր Կալեդոնիա կամ վերապահված չեն պետությանը:▼
Գոյություն ունի նաև սովորական Սենատ, որը Կանաքսի մաքսային եւ անձնական կարգավիճակի հարցերով իրավասություն ունի:▼
Պետությունը Նոր Կալեդոնայում ներկայացված է Հանրապետության բարձրագույն հանձնակատարի կողմից:▼
=== Այլ տարածքներ ===▼
Մշտական բնակճություն չունեցող [[Ֆրանսիական հարավային և անտարկտիկական տարածքներ]]ը և [[Քլիփերթոն]]ի կարգավիճակը ամրագրված է 1955 թվականի օգոստոսի 6-ի օրենքով, որ սահմանում է<ref>{{Cite web|url=https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=LEGITEXT000006068137&dateTexte=20151203|title=Loi n° 55-1052 du 6 août 1955 portant statut des Terres australes et antarctiques françaises et de l'île de Clipperton. {{!}} Legifrance|website=www.legifrance.gouv.fr|accessdate=2018-06-23}}</ref>․ ▼
* Ֆրանսիական հարավային և անտարկտիկական տարածքները , որը սահմանվում է որպես անդրծովյան տարածք գտնվում են ավագ կառավարչի՝ պետության ներկայացուցիչի և տարածքի ղեկավարի լիազորությունների ներքո: Նրա նստավայրը Սեն Պիեռում (Ռեյունիոն):▼
* Քլիփերթոնը գտնվում է կառավարության անմիջական լիազորության ներքո: Անդրծովյան տարածքների նախարարին է լիազորված այս կղզու կառավարումը▼
== Պատմություն ==
Տող 69 ⟶ 45՝
Ֆրանսիայի անդրծովյան տարածքների բնակչությունը ըստ 2017 թվականին իրականացված մարդահամարի 2,7 միլիոն է ինչը կազմում է Ֆրանսիայի Հանրապետության ընդհանուր բնակչության մոտավորապես 4 %-ը։
[[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ|Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմի]] ավարտից հետո Ֆրանիայի անդրծովյան տարածքներից դեպի Մայրցամաքային Ֆրանսիա մեծ արտագաղթ սկսկվեց, սակայն միևնույն ժամանակահատվածում անդրվովյան որոշ տարածքներում ինչպիսիքն Գվինենան և Ռեունյոնն են սկսվեց ներգաղթ ինչ կարևոր նշանակություն ունեցավ այն անդրծովյան տարածքների <ref name="française"/>։
▲== Կարգավիճակներ ==
▲=== Անդրծովյան դեպարտամենտ և տարածաշրջան ===
▲Անդրծովյան դեպարտամենտները և տարածաշրջանները կառավարվում են [[Ֆրանսիայի հինգերորդ Հանրապետություն|Ֆրանսիայի Հինգերորոդ Հանրապետության]] Սահմանադրության 73-րդ հոդվածով։ Այս կարգավիճակը վերաբերում է [[Գվադելուպա]]յին, [[Մարտինիկա]]յին, [[Ֆրանսիական Գվինեա]]յին, [[Ռեյունյոն|Ռեունիոնին]] եւ [[Մայոտ]]ին: Մայրցամաքային Ֆրանսիայում կիրառվող օրենքներն ու կանոնները կիրառվում են օրինական հիմունքներով (այս տարածքներում գործում է նույնական օրենսդրական համակարգ):
▲Անդրծովյան դեպարտամենտների և տարածաշրջանների իրավական օրգանները նունն են ինչ Մայրցամաքային Ֆրանսիայի դեպարտամենտների և տարածաշրջանների իրավական օրգանները, սակայն 2008 թվականին տեղի ունեցած Սահմանադրական բարեփոխումներից հետո նրանք կարող են իրավասու լինել օրենքով կամ կանոնակարգով, իրենց տարածքներում կիրառվող կանոնները սահմանելուսահմանափակ թվով հարցերում (որոնք բացառվում են քաղաքացիություն, քաղաքացիական իրավունքներ, հանրային ազատությունների երաշխիքներ, պետություն եւ արդարադատության կազմակերպումը, քրեական օրենքը, քրեական դատավարությունը, արտաքին քաղաքականությունը, պաշտպանությունը, հասարակական անվտանգությունը եւ կարգը, փողը, վարկային եւ արտարժութային փոխանակումը կամ ընտրական իրավունքը):
▲Սահմանադրության 73-րդ հոդվածով նախատեսվում է, որ մեկ տարածքային ստորաբաժանումը կարող է փոխարինել մեկ այլ Անդրծովյան դեպարտամենտի կամ տարածաշրջանի: Այս դրույթը վերաբերում է երեք անդրծովյան դեպարտամենտի և տարածաշրջանի.
▲Մայոտան, որի շրջանային խորհուրդն իրականացնում է նաեւ տարածաշրջանային խորհրդի լիազորությունները.
▲Ֆրանսիական Գվինեա, որի Ազգային Ժողովը 2015 թվականի դեկտեմբերից ի վեր ունի վարչաշրջանի եւ տարածաշրջանային խորհրդի լիազորությունները.
▲Մարտինիկա, որի Ազգային ժողովը դեկտեմբերից ի վեր կիրականացնի գերատեսչական խորհրդի եւ տարածաշրջանային խորհրդի իրավասությունները գործադիր իշխանության գործադիր խորհուրդը:
▲=== Անդրծովյան համայնք ===
▲Անդրծովյան համայնքները կառավարվում են Ֆրանսիայի Հինգերորդ Հանրապետության Սահմանադրության 74-րդ հոդվածով: Այս կարգավիճակը վերաբերում է [[Սենթ Մարտեն (Ֆրանսիա)|Սենթ Մարտենին]], [[Սեն Պիեռ և Միքելոն]]ին, [[Սուրբ Բարդուղիմեոսի կղզի|Սուրբ Բարդուղիմեոսի կղզում]], [[Ուոլիս և Ֆուտունա|Ուոլիս և Ֆոտունային]], [[Ֆրանսիական Պոլինեզիա]]յին։
▲Անդրծովյան համայնքներից յուրաքանչյուրի կոնկրետ կարգավիճակը սահմանվում է օրգանական օրենքով, որը սահմանում է նրանց լիազորությունները եւ այն պայմանները, որոնցով Ֆրանսիայում կիրառվող օրենքներն ու կանոնները կիրառվում են նրանց նկատմամբ (այս տարածքներում գործում է առանձնահատուկ օրենսդրական ռեժիմ):
▲=== Նոր Կալեդոնիա ===
▲[[Նոր Կալեդոնիա]]յի ինստիտուցիոնալ ռեժիմը սահմանվում է Սահմանադրության XIII-րդ անվանումով և 1999 թվականի մարտի 19-ին Նոր Կալեդոնիայի օրգանական օրենքով: Այս դրույթները անցումային են, մինչև Նոր Կալեդոնիայի հնարավոր անկախության վերաբերյալ ինքնորոշման հանրաքվեն, որը տեղի կունենա 2018 թվականի նոյեմբերիի 4-ին: Վերջիններս թույլ են տալիս Ֆրանսիայի քաղաքացիություն ուենելու հետ մեկ տեղ ունենեալ նաև նորկալեդոնյան քաղաքացիություն և ունենեալ ինքնությունը հաստատող նորկալեդոնյան քարտեր:
▲Նոր Կալեդոնիան կառավարվում է Նոր Կալեդոնիայի Կոնգրեսի կողմից, որը կարող է ընդունվել երկրի օրենքները կիսա-օրեսդրական արժեքով և որը ընտրում է Նոր Կալեդոնիայի կառավարությունը: Կառավարությունը կոլեգիալ մարմին է, որը ընտրվում է համամասնական ընտրակարգով, ինչը ապահովում է հիմնական քաղաքական համակարգերիի ներկայացուցչությունը:
▲Նոր Կալեդոնիան բաժանված է երեք մարզերի: Տարածքային համայնքները, մարզերը յուրաքանչյուրն ունի գավառական ժողով, որը ընտրում է մարզային նախագահ: Մարզերը ունեն կարեւոր լիազորություններ, քանի որ նրանք իրականացնում են բոլոր լիազորությունները, որոնք չեն պատկանում Նոր Կալեդոնիա կամ վերապահված չեն պետությանը:
▲Գոյություն ունի նաև սովորական Սենատ, որը Կանաքսի մաքսային եւ անձնական կարգավիճակի հարցերով իրավասություն ունի:
▲Պետությունը Նոր Կալեդոնայում ներկայացված է Հանրապետության բարձրագույն հանձնակատարի կողմից:
▲=== Այլ տարածքներ ===
▲Մշտական բնակճություն չունեցող [[Ֆրանսիական հարավային և անտարկտիկական տարածքներ]]ը և [[Քլիփերթոն]]ի կարգավիճակը ամրագրված է 1955 թվականի օգոստոսի 6-ի օրենքով, որ սահմանում է<ref>{{Cite web|url=https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=LEGITEXT000006068137&dateTexte=20151203|title=Loi n° 55-1052 du 6 août 1955 portant statut des Terres australes et antarctiques françaises et de l'île de Clipperton. {{!}} Legifrance|website=www.legifrance.gouv.fr|accessdate=2018-06-23}}</ref>․
▲* Ֆրանսիական հարավային և անտարկտիկական տարածքները , որը սահմանվում է որպես անդրծովյան տարածք գտնվում են ավագ կառավարչի՝ պետության ներկայացուցիչի և տարածքի ղեկավարի լիազորությունների ներքո: Նրա նստավայրը Սեն Պիեռում (Ռեյունիոն):
▲* Քլիփերթոնը գտնվում է կառավարության անմիջական լիազորության ներքո: Անդրծովյան տարածքների նախարարին է լիազորված այս կղզու կառավարումը
== Տնտեսություն և զարգացում ==
| |||