«Եվրոպական միություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 648.
==== Ծովից այն կողմ գտնվող շրջաններ ====
[[File:EU special territories (en).svg|մինի|450px|Եվրոպական Միություն.{{legend|#000a9f|Անդամ երկրների գլխավոր տարածքներ}}{{legend|#000eff|Ծովից այն կողմ գտնվող շրջաններ}}{{legend|Países y territorios de ultramar}}]]
Կան անդամ պետությունների՝ ծովից այն կողմ գտնվող մի շարք տարածքներ, որոնք օրինականորեն Եվրամիության մաս են կազմում, սակայն ունեն որոշակի բացառություններ՝ կապված Եվրոպայից հեռու գտնվելու փաստի հետ: Այս շրջանները մասնակի են կիրառում ԵՄ օրենքը և որոշ դեպքերում շենգենյան գոտուց դուրս են գտնվում<ref name=RUP>{{
* Ֆրանսիական տարածքներ՝ [[Գվադալուպե (Կասերես)|Գվադալուպե]], [[Մարտինիկա]], [[Ֆրանսիական Գվիանա]], Համախմբության կղզի և [[Մայոտտե]]:
Տող 655.
* Իսպանական ինքնավար համայնք Կանարյան կղզիները:
Ծովից այն կողմ գտնվող շրջանները կազմված են կղզային տարբեր շրջաններից ու հարավամերիկյան մայրցամաքի արևելյան հատվածում գտնվող մի շրջանից՝ Եվրոպայից հազարավոր կիլոմետր հեռավորության վրա, սակայն որոնք իրավունքի տեսանկյունից ինտեգրվում են Եվրամիությանը և կազմում են դրա ներսում գտնվող մի հատուկ և հստակ սահմանված խումբ: Նման իրավիճակը ծովից այն կողմ գտնվող շրջաններին հանգեցրել է միության հետ կապերի ուղղակիացման և դրա ներսում համագործակցության պատրաստակամության արտահայտման, որպեսզի Միությունը չմոռանա այս շրջանների յուրահատկությունները, երկարաժամկետ կայուն զարգացման հասնի և իրենց հավասարի կարգավիճակ շնորհի Միության մնացած տարածքների պես<ref name="Las RUP">{{
Այս շրջանների ներկայացուցիչները իրագործում են ժողովներ շրջանների նախագահների մասնակցությամբ, որոնց նպատակն է համագործակցության համատեղ ծրագիր ներկայացնելը<ref name="RUP"/>:
Տող 666.
Հատկու դեպք է Կիպրոսի Հյուսիսը, որտեղ Եվրամիության օրենսդրությունը չի կիրառվում, թեև այն Միության իրավական մաս է կազմում, քանի որ դրա քաղաքացիները, որ կողմ են քվեարկել Եվրամիությանը միանալու և միավորվելու Կիպրոսի որոշմանը, նաև ընտրում են Եվրոպական խորհրդարանում Կիպրոսի ներկայացուցիչներին: Այս դեպքը բացառություն է Կիպրոսի միացման պայմանագրից, քանի որ սպասվում է կիպրոսյան երկու հանրապետությունների միջև բանակցությունների զարգացում: Կղզու բաժանման արդյունքում ստեղծվել է ՄԱԿ-ի միջազգային հովանավորության տակ գտնվող մի սահման հյուսիսում ու հարավում, բրիտանական ինքնավար երկու գոտի, որոնք ազատված են համայնքային իրավունքի կիրառումից, քանի որ Ակրոտրիր և Դհեկելիայի բրիտանական ինքնավար տարածքներում ԵՄ օրենսդրությունը վերաբերում է միայն Միացյալ Թագավորության և Կիպրոսի քաղաքացիներին<ref name="i">Artículo 355 párrafo 5 del TFUE</ref>:
[[Բալթիկ ծով|Բալթիկ ծովում]] [[Ֆինլանդիա|Ֆինլանդիայի]] Ալանդ կղզիները նույնպես հատուկ կարգավիճակ ունեն<ref>Artículo 355 párrafo 4 del TFUE</ref>: Այս կղզիները, որոնք լայն ինքնավարություն են վայելում, Ֆինլանդիայից հարաբերականորեն բաժանվելու և ԵՄ-ին միանալու հանրաքվե են անցկացրել, որն ընդունել է Միությանը միանալու որոշումը, թեև որոշակի բացառություններով<ref name="h">{{
Այլ դեպք են քաղաքապետարանները, որոնք աշխարհագրական կամ պատնական հատկություններից ելնելով հատուկ կարգավիճակ ունեն: Այդ կարգավիճակը վերաբերում է եվրոյի օգտագործմանը և [[Ավելացված արժեքի հարկ|ԱԱՀ-ին]]: Նախ և առաջ առանձնացվում են գերմանական և իտալական անկլավները Büsingen am Hochrhein-ում<ref name="g">{{
[[Հյուսիսային ծով|Հյուսիսային ծովում]] գերմանական Հելիգոլանդ կղզին, որև թեև Եվրամիության մաս է կազմում, դուրս է գտնվում մաքսային միությունից և չի ենթարկվում գերմանական հարկային համակարգին:<ref name="g" /> Նույն կերպ նաև ինքնավար քաղաքներ Սեուտան ու Մելիլյան և Աֆրիկայում գտնվող իսպանական մնացած տարածքները, որոնք հատուկ կարգավիճակ ունեն ԱԱՀ, ԵՄ միացյալ գյուղատնտեսական և ձկնաբուծական քաղաքականության հարցում<ref name="h" />:
Տող 674.
Աթոս լեռը կամ Սուրբ լեռան ինքնավար պետությունը նույնպես հատուկ կարգավիճակ ունի Հունաստանի ներսում, քանի որ Աթոս լեռը Շենգենյան գոտու և Եվրամիության մաս է կազմում, թեև դրա տարածք կարող են մուտք գործել միայն այն տղամարդիկ, որոնք հեղինակություն ունեն, բացի այդ՝ ցանկացած տեսակի կին արարածի մուտքն արգելված է (բացի հավերից և կատուներից):
Վերջապես, Կլիպերտոն կղզին, որը գտնվում է ֆրանսիական կառավարության ղեկավարման ներքո, Միության տարածք է համարվում<ref>{{
==== Ծովային տարածքներ ու երկրներ ====
Տող 680.
Ծովային տարածքներն ու երկրները պետություններ են, որոնք համայնքային տարածքի մաս չեն կազմում (ի տարբերություն ծովից այն կողմ գտնվող տարածքների): Դրանց բնակիչները ունեն այն երկրի քաղաքացիությունը, որից որ կախման մեջ են (թեև որոշ դեպքերում դրանց քաղաքացիները չունեն լիիրավ քաղաքացիություն):
Գոյություն ունեն ծովային 25 տարածքներ ու երկրներ<ref>{{
* Ֆրանսիական տարածքներ. [[Նոր Կալեդոնիա]], [[Ֆրանսիական Պոլինեզիա]], [[Սան Բարտոլոմեո]], [[Սեն Պիեռ և Միքելոն]], Ֆրանսիական Հարավային և Անտարկտիկյան տարածքներ, [[Ուոլիս և Ֆուտունա|Ուոլիս և Ֆուտունա կղզիներ]]:
Տող 688.
=== Նոր երկրների միացում ===
Որպեսզի եվրոպական երկիրը միանա Եվրամիությանը, պիտի բավարարի որոշակի տնտեսական և քաղաքական պայմանների, որոնք հայտնի են որպես [[Կոպենհագեն|Կոպենհագենի]] չափանիշներ<ref name=adhesion>{{
|url = http://europa.eu/scadplus/glossary/accession_criteria_copenhague_es.htm
|title = Criterios de adhesión (criterios de Copenhague)
Տող 711.
{{legend|#48cc3f|[[#Países fuera de agenda|Հավանական պոտենցիալ երկրներ]] (6)}}]]
Կան ԵՄ-ին միանալու պաշտոնապես թեկնածու հինգ երկրներ, որոնք են [[Թուրքիա|Թուրքիան]] (2004 թվականից)<ref>{{
|language=inglés }}</ref> [[Չեռնոգորիա|Մոնտենեգրոն]] (2010 թվականից)<ref name=solicitud_mont>{{
|url=http://www.elmundo.es/elmundo/2010/12/17/union_europea/1292589115.html |title=Montenegro, candidato oficial a entrar en la UE
|date=18 de diciembre de 2010 |date=2010 |obra=elmundo.es }}</ref>, [[Սերբիա|Սերբիան]] (2012 թվականից)<ref name=serbia_candidato>{{cita noticia |author=EFE |title=La UE acuerda que Serbia sea candidato oficial a la adhesión |url=http://www.lavanguardia.com/internacional/20120302/54262537175/ue-acuerda-serbia-candidata-oficial-adhesion.html |obra=www.lavanguardia.com |editorial=La Vanguardia Ediciones S.L. |date=2 de marzo de 2012 |date=2 de marzo de 2012 }}</ref> և [[Ալբանիա|Ալբանիան]] (2014 թվականից)<ref>{{
|url=http://internacional.elpais.com/internacional/2014/06/24/actualidad/1403624949_287594.html
|title=Los Veintiocho otorgan a Albania el estatus de país candidato a la adhesión
Տող 721.
|date=24 JUN 2014
|obra=www.elpais.com
}}</ref>: Եվրոպական հանձնաժողովի 2009 թվականի զեկույցը դրական է գնահատել Մակեդոնիայի միավորման հարցը, սակայն պնդել է, որպեսզի հետաձգվի Թուրքիայի միացման գործընթացը<ref name=opinion_ue>{{
|url= http://www.elpais.com/articulo/internacional/UE/abre/puerta/Croacia/Macedonia/pone/trabas/Turquia/elpepuint/20091014elpepuint_6/Tes
|title= La UE abre la puerta a Croacia y Macedonia pero pone trabas a Turquía
Տող 729.
}}</ref>:
Ներկայումս պոտենցիալ թեկնածուներ են [[Բոսնիա և Հերցեգովինա|Բոսնիա և Հերցեգովինան]] ու [[Կոսովո|Կոսովոյի]] տարածքը (ՄԱԿ-ի ներքին հսկողության տակ գտնվող)<ref name=pais_candi/>՝ ըստ Միավորված Ազգերի Անվտանգության խորհրդի 1244-րդ որոշման<ref name=ONU_1244>{{
|url = http://www.un.org/spanish/docs/comitesanciones/1160/sres1244.pdf
|title = Resolución 1244 (1999)
Տող 737.
|urlarchivo = https://web.archive.org/web/20110813095322/http://www.un.org/spanish/docs/comitesanciones/1160/sres1244.pdf
|datearchivo = 13 de agosto de 2011
}}</ref>: Թեև Բոսնիա և Հերցեգովինան արտահայտել է եվրոպական խմբին միանալու իր հետաքրքրությունը, դրա միացումը բախվում է տնտեսական և քաղաքական բազմաթիվ խնդիրների, որի արդյունքում երկիրը պիտի բարեփոխումներ անի իր տնտեսական, քաղաքական և իրավական համակարգերում<ref>{{
|url=http://www.laverdad.es/agencias/20100406/mas-actualidad/mundo/eeuu-piden-bosnia-avance-reformas_201004062039.html
|title= La UE y EEUU piden a Bosnia un avance en sus reformas
Տող 744.
|author=EFE
|publicación=www.laverdad.es
}}</ref><ref>{{
|url=http://www.laverdad.es/agencias/20100406/mas-actualidad/mundo/moratinos-visita-sarajevo-para-desbloquear_201004061017.html
|title= Moratinos visita Sarajevo para desbloquear camino de Bosnia a la UE y a la OTAN
Տող 751.
|author=EFE
|publicación=www.laverdad.es
}}</ref>: Կոսովոյի դեպքն այլ է, քանի որ այս տարածաշրջանը հատուկ կարգավիճակ պիտի ստանա Եվրամիությանը միանալով, քանզի Եվրոպական հանձնաժողովը այն համարում է պոտենցիալ թեկնածու, սակայն ոչ որպես անկախ երկիր, այն կոչում է ''Կոսովո՝ 1244-րդ որոշմամբ''<ref name=ONU_1244/>, քանի որ անդամ երկրները բաժանված են Կոսովոն անկախ պետություն համարողների ու դրա անկախության հռչակագիրը ընդունող և այն Սերբիայի անբաժան մաս համարողների<ref>{{
|url=http://www.elpais.com/articulo/internacional/UE/busca/respuesta/independencia/Kosovo/elpepuint/20080218elpepuint_10/Tes
|title=La UE califica a Kosovo de "''caso único''" y deja a cada miembro su reconocimiento
Տող 759.
|author= agencias}}</ref><ref name=serbia_candidato />:
Թեև [[Նորվեգիա|Նորվեգիան]] գտնվում է Եվրոպական տնտեսական տարածքում<ref name="EEEParlamento" />, Շնեգենյան գոտու մաս է և մասնակցում է ԵՄ շատ ծրագրերի ու գործունեությունների<ref>{{
=== Որևէ անդամի հեռացումը ===
Լիսաբոնի պայմանագրին նախորդած պայմանագրերում իրավական որևէ կետ չկար, որը կկարգավորեր երկրների հեռացման հարցը: Այսպես, օրինակ, Վիեննայի համաժողովում չէր նախատեսվում անդամ երկրների ո՛չ հրաժարում, ո՛չ էլ հեռացում<ref>{{
2016 թվականի հունիսի 23-ին հանրաքվե անցկացվեց Միացյալ Թագավորության՝ Եվրամիությունում մնալու հարցի համար, որում «Դուրս գալ ԵՄ-ից» տարբերակը 51,9 % ձայներով հաղթեց, մինչդեռ «Շարունակել ԵՄ-ում» տարբերակը ստացավ 48,1 %, թեև [[Շոտլանդիա|Շոտլանդիայում]], [[Հյուսիսային Իռլանդիա|Հյուսիսային Իռլանդիայում]] և [[Ջիբրալթար|Ջիբրալթարում]], բացի Լոնդոնում մեծամասնություն կազմելուց, գերակշռեց մնալու տարբերակը<ref>{{
== Ինստիտուցիոնալ շրջանակ ==
Տող 770.
[[File:Location of European Union institutions.svg|մինի|Քաղաքներ, որտեղ գտնվում են Միության տարբեր կառույցները:]]
Եվրամիության կառույցները քաղաքական այն օրգանիզմներն ու հաստատություններն են, որոնց անդամ երկրները տալիս են իրենց իշխանության ու ինքնավարության մի մասը: Դրանով նպատակ է դրվում, որոշակի որոշումներ ու միջազգային գործողություններ ունենան վերազգային բնույթ, որն էլ պիտի կիրառվի անդամ երկրների կամքի հետ՝ այսպիսով ուժից զրկելով ամեն երկրի ազգային մարմիններին<ref name=instituciones>{{
Կանոններն ու ընթացակարգերը, որոնց պիտի հետևեն կառույցները, հաստավում են համաձայնագրերում, բանակցվում են Եվրոպական խորհրդի կողմից ու միջկառավարական համաժողովներում ու վավերացվում են ամեն երկրի ազգային խորհրդարանում: Լիսաբոնի պայմանագիրը նորովի փոխակերպում է Եվրամիության համաձայնագիրը, սակայն նաև ԵԳՀ-ն (Եվրամիության գործունեության համաձայնագիրը)<ref>{{
Միության կանոնակարգային գործունեության օրինականությունը կրկնակի աղբյուր ունի. մի կողմից՝ Խորհրդի ու Եվրոպական խորհրդի գործունեության մեջ միջազգային օրինականությունը այնքանով, որ Միությունը Միջազգային իրավունքի նորմերով ղեկավարվող միջազգային կազմակերպություն է, մյուս կողմից՝ ժողովրդավարությունը, քանի որ Եվրոպական խորհրդարանը ներառում է Իրավունքի ժողովրդավարական ձևավորման սկզբունքը՝ լինելով մի հաստատություն, որի անդամները ընտրվում են անմիջապես քաղաքացիների կողմից:
Տող 781.
[[File:EP_Strasbourg_hemicycle_l-gal.jpg|մինի|Եվրոպական խորհրդարանի նստավայրը [[Ստրասբուրգ]]<nowiki/>[[Ստրասբուրգ|ում]]:]]
Եվրոպական խորհրդարանը Եվրամիության խորհրդարանն է: 1979 թվականից սկսած՝ ամեն հինգ տարին մեկ ուղղակի կերպով ընտրվում է եվրոպական ընտրություններում: Հետևաբար, այն աշխարհի՝ ուղղակիորեն ընտրվող առաջին վերազգային և մոտ 490 մլն մարդու ներկայացնող կառույցն է. դա կազմում է աշխարհի երկրորդ ամենամեծ ժողովրդավարական ընտրողներ ունեցող մարմինը (Հնդկաստանից հետո)<ref>{{
Եվրոպական խորհրդարանի ներկայիս նախագահը իտալացի Անտոնիո Տախանին է, որն ընտրվել է 2017 թվականի հունվարին<ref>{{cita noticia |nombre=Javier|apellidos=G. Gallego |title=Schulz, nuevo presidente del Parlamento Europeo |url=http://www.elmundo.es/elmundo/2012/01/16/union_europea/1326747191.html |editorial=El Mundo |date=17 de enero de 2012 |date=5 de septiembre de 2012}}</ref> և նախագահում է տարբեր համագործակցող խմբերից կազմված կուսակցությունների մի բարդ պալատի: Եվրոպական խորհրդարանի երկու գլխավոր խմբերն են (միասին ունեն տեղերի 61%-ը) Եվրոպական ժողովրդական կուսակցությունը և Սոցիալ-դեմոկրատների առաջադեմ դաշինքը<ref name=DIPUTADOS>{{
==== Եվրամիության խորհուրդը ====
Տող 792.
Խորհուրդը համաօրենսդրական պալատ է, որտեղ գտնվում են Միության անդամ երկրների ներկայացուցիչները իրենց ազգային կառավարությունների միջոցով, հաստատում են պայմանների հավասարության ամբողջական մասնակցությունը՝ որպես երաշխիք ստանալով այսպես կոչված ազգային սկզբունքները ներկայացնելու իրավունքը: Օրենսդրական որևէ ակտ ընդունելու ժամանակ Խորհրդի նստաշրջանները հանրային են:
Խորհրդի նախագահությունը փոխվում է անդամ երկրների միջև վեց ամիսը մեկ. հունվարից հունիս և հուլիսից դեկտեմբեր<ref>{{
==== Եվրոպական խորհուրդը ====
[[File:Europa building May 2013.jpg|մինի|Եվրոպա շինությունների համալիրը Բրյուսելի եվրոպական թաղամասում<ref name="Europa">{{enlace roto|1={{
Եվրոպական խորհուրդը, որը չպետք է խառնել Եվրոպայի խորհրդի կամ Եվրամիության խորհրդի հետ, միջկառավարական բնույթի քաղաքական մարմին է՝ ձևավորված երկրների ղեկավարների կամ Եվրամիության անդամ երկրների կառավարությունների, Խորհրդի մշտական նախագահի ու Եվրոպական հանձնաժողովի կողմից: Դրա գործառույթները քաղաքական և խորհրդանշական կոլեկտիվ ղեկավարման ուղղվածություն ունեն՝ ամրագրելով Եվրամիության գլխավոր ուղիներն ու նպատակները ամենաէական ոլորտներում. օրենսդրական իշխանությունը դրան տրվում է պայմանագրերից: Եվրոպական խորհրդի անդամները պարբերաբար հանդիպում են ''եվրոպական գագաթաժողովներ'' կոչվող հավաքներում: Նրանց գրասենյակները գտնվում են Եվրամիության խորհրդի նստավայր Բրյուսելի Justus Lipsus կառույցում<ref>{{
Եվրոպական խորհրդի նախագահը կամ ոչ պաշտոնապես Միության նախագահը Եվրամիության ամենաբարձր ինստիտուցիոնալ պաշտոններից է և, անշուշտ, ամենախորհրդանշականը: Նրա արտաքին պրոյեկցիան համապատասխանում է ԵՄ բարձրագույն ներկայացուցչությանը արտաքին քաղաքականության և ընդհանուր անվտանգության ոլորտում՝ երկրների ղեկավարների մակարդակով: Դրա մանդատը 2.5 տարի ժամկետ ունի և կարող է վերականգվել միայն մեկ անգամ՝ այդպիսով փոխարինելով Լիսաբոնի պայմանագրին նախորդած ռոտացիայի հին համակարգին:
Տող 803.
==== Եվրոպական հանձնաժողովը ====
[[File:European Commission flags.jpg|մինի|Եվրամիության դրոշները Եվրոպական հանձնաժողովի նստավայր [[Բրյուսել|Բրյուսելում]]:]]
Եվրոպական հանձնաժողովը Եվրամիության գործադիր ճյուղն է: Այս մարմինը պատասխանատու է օրենսդրական նախաձեռնությունների առաջարկության, որոշումների իրագործման, հիմնադիր պայմանագրերի պահպանման և ընդհանրապես զբաղվում է ԵՄ առօրյա գործունեությամբ: Նրան է վստահված Միության բարձրագույն շահի իրագործմանը հետևելու գործառույթը՝ առանձնացնելով յուրաքանչյուր անդամ երկրի անհատական շահը<ref name="Europa Institutions">{{
Նշանակումից հետո Եվրոպական հանձնաժողովը կարող է կազմալուծվել միայն Եվրոպական խորհրդարանի մեծամասնական 2/3-ի կողմից ընդունված բողոքի միջնորդության պարագայում, որը դրան տալիս է ինքնավարության բարձրագույն աստիճան՝ համեմատած խորհրդարանական այլ համակարգերի գործադիրների<ref>Diego Varela Pedreira (2007) ''Gobierno de la Unión Europea''. La Coruña: Netbiblo, pp. 75-76. http://dx.doi.org/10.4272/978-84-9745-225-0</ref>:
Տող 816.
Վերոնշյալ կառույցներից բացի Եվրամիության ինստիտուցիոնալ շրջանակում առկա են նաև երեք ոչ քաղաքական կառույցներ՝ Եվրամիության Արդարադատության դատարանը, Հաշիվների դատարանը և Եվրոպական կենտրոնական բանկը<ref name=instituciones /><ref name=tratadoUE />:
* '''Եվրամիության Արդարադատության դատարանը''' (ԵՄԱԴ) Եվրամիության կառույց է, որը կատարում է եվրոպական համայնական իրավունքի վերահսկման գործառույթ, և որն ունի դատական ու վերազգային բնույթ: ԵՄԱԴ-ի դատավճիռները պարտադիր բնույթ ունեն անդամ երկրների շրջանում: Եվրամիության Արդարադատության դատարանը Միության իրավական կարգավորումների երաշխավորն է, որին մասնակցում են նաև ազգային մյուս դատական համակարգերը<ref>{{
* '''Հաշիվների դատարանը''' Եվրամիության աուդիտոր մարմինն է: Վերահսկում է եվրոպական ֆոնդերի ճիշտ բաշխումը ինչպես կառույցների, մարմինների ու համակարգերի, այնպես էլ անդամ երկրների միջև<ref>{{
* '''Եվրոպական կենտրոնական բանկը''' (ԵԿԲ) եվրոպական միասնական դրամի՝ եվրոյի կենտրոնական բանկն և Եվրոհամակարգի գլխավոր առանցքը: ԵԿԲ-ն Կենտրոնական բանկերի եվրոպական համակարգի անբաժան մասն է<ref>{{
=== Օրգաններ և օրգանիզմներ ===
Օրգանները համարժեք են ավելի փոքր շրջանակ ունեցող կառույցների (թեև նման կարգավիճակ չունեն): Թեև դրանց գործառույթները հստակ են, ունեն պարտականություններ, որոնք սովորական կառավարումից ավելի հեռուն են գնում, դրանք իրենց գործառույթներում անկախություն ունեն<ref>{{
* '''Եվրոպական տնտեսական ու սոցիալական կոմիտեն''' (ԵՏՍԿ) ստեղծվել է Եվրոպական տնտեսական համայնքի (ներկայիս Եվրամիության նախատիպի) կողմից 1957 թվականին՝ Եվրոպայի տնտեսական ու սոցիալական տարբեր խմբերի շահերը ներկայացնելու նպատակով<ref>{{
* '''Շրջանների կոմիտեն''' (ՇԿ) Եվրամիության տեղական ու շրջանային ներկայացուցիչների հավաքն է, որի միջոցով դրանք կարող են ներկայացվել Միության օջախում: Կրթության, երիտասարդության, մշակույթի, առողջապահության և այլ հարցերով այն խորհրդակցում է Եվրամիության խորհրդի, Եվրոպական խորհրդարանի ու Եվրոպական հանձնաժողովի հետ<ref>{{
* '''Ներդրումների եվրոպական բանկը''' (ՆԵԲ) Եվրամիության համայնական ֆինանսավորման օրգանն է: Ստեղծվել է 1958 թվականին Հռոմի համաձայնագրի շրջանակներում և գտնվում է Լյուքսեմբուրգում: Առաջադրանք ունի նպաստելու համայնական տարածքի հավասար զարգացմանը տնտեսական ինտեգրման ու սոցիալական համախմբվածության միջոցով<ref>{{
* '''Եվրոպական ժողովրդի պաշտպանը''' (ԵԺՊ) կարող է ընդունել Եվրամիության քաղաքացիներին կամ ֆիզիկական ու իրավաբանական անձանց՝ կառույցների կամ համայնական օրգանների գործունեության հետ կապված բողոքները (բացառությամբ Արդատադատության դատարանի կամ Առաջին ատյանի դատարանի): Պաշտպանը առաջադրվում է Եվրոպական խորհրդարանի կողմից ամեն ընտրությունից հետո և օրենսդիր մարմնի ղեկավարման ամբողջ ընթացքի համար: Նստավայրը Ստրասբուրգում է<ref>{{
=== Գործակալություններ ===
[[File:Axencia Comunitaria de Control da Pesca, Vigo.JPG|մինի|աջից|Ձկնորսության վերահսկման գործակալության նստավայրը Վիգոյում: ]]
Եվրոպական գործակալությունները մասնագիտացված օրգաններ են, որոնք զբաղվում են Եվրամիության կառուցվածքի որևէ հատուկ ոլորտով (գիտական, տեխնիկական, իրավական կամ սոցիալական): Գտնվում են ԵՄ անդամ երկրներում: Դրանց գործառույթը անդամ երկրների միջև համագործակցության ապահովումն ու իրենց գործունեության շրջանակներում քաղաքացիներին օգնություն տրամադրելն է<ref>{{
Այս գործակալությունները զգալիորեն նպաստել են ԵՄ արդյունավետ գործունեությանը շնորհիվ համայնական տարբեր ոլորտներում իրենց մասնագիտացվածության: Լինելով հիմնականում ապակենտրոն ու անկախ կառույցներ՝ նպաստել են ԵՄ բազմազգ բնույթի ամրապնդմանը<ref name=agencias>{{
Գործակալությունները բաժանվում են 2 խմբի մեջ ներառված 4 կարգի. կարգավորող և գործադիր գործակալություններ<ref name=agencias />: Կարգավորող գործակալությունները, որոնք իրենց հերթին բաժանվում են 3 կարգի, ապակենտրոն են ու զբաղվում են անժամանակ որևէ գործունեությամբ, հայտնի են որպես ''երեք սյուների'' գործակալություններ: Վերջինները՝ գործադիր գործակալությունները, գտնվում են Եվրոպական հանձնաժողովի նստավայրում ([[Բրյուսել]] կամ [[Լյուքսեմբուրգ]]) և ստեղծվել են որոշակի ժամանակով, որպեսզի որևէ հատուկ առաջադրանք իրագործեն<ref name=agencias />:
Տող 910.
Ներկայումս Եվրոպական խորհրդի նախագահը լեհ քաղաքական գործիչ [[Դոնալդ Թասկ|Դոնալդ Թասկն]] է, որը նշանակվել է 2014 թվականի օգոստոսին և մանդատն ընդունել միևնույն տարվա դեկտեմբերի 1-ին: Մինչդեռ ներկայիս հանձնաժողովը 2014 թվականի նոյեմբերի 1-ից նախագահում է Ժան-Կլոդ Ջանքերը: Այժմ Հանձնաժողովն ունի 28 հանձնակատար, որոնցից 7-ը փոխնախահագներ են:
Եվրամիությունը միջազգային մյուս կազմակերպություններից տարբերող հատկանիշներից մեկը դրա կառավարման կառույցների զարգացման բարձր մակարդակն է<ref>Diego Varela Pedreira (2007) ''Gobierno de la Unión Europea''. La Coruña: Netbiblo, pp. 11-17. http://dx.doi.org/10.4272/978-84-9745-225-0</ref>: Եվրամիության կառավարությունը միշտ տատանվել է միջկառավարական մոդելի միջև, որտեղ երկրները պահպանում են իրենց արտոնությունների ամբողջությունը և վերազգային մոդելը, որտեղ երկրների ինքնավարության մի մասը տրվում է Միությանը: Առաջին դեպքում համայնական որոշումները փաստացի քննարկվում են երկրների միջև և ընդունվում միաձայն: Այս մոդելը, որը մոտ է դասական միջկառավարական կազմակերպությունների սկզբունքին, պաշտպանվում է եվրոսկեպտիկ հոսանքի կողմից: Ըստ նրանց՝ երկրի կամ կառավարության ղեկավարներն են, որ ունեն ժողովրդավարական լեգիտիմություն քաղաքացիներին ներկայացնելու, և հետևաբար ազգերն են, որ պիտի վերահսկեն Միության կառույցները<ref>{{
Այսպիսով՝ Միության կառավարման մոդելը հիբրիդային է. մի կողմից Եվրամիության խորհուրդն է, որը երկրների ներկայացուցիչն է, և որում որոշումները միաձայնություն չեն պահանջում, իսկ ամեն երկրի ձայների կշիռը որոշվում է ժողովրդագրական չափանիշով, մյուս կողմից Եվրոպական խորհրդարանն է, որը համընդհանուր ընտրական իրավունքով ընտրված եվրոպական միակ կառույցն է, այսինքն՝ միակն է, որ ներկայացնում է քաղաքացիներին<ref>{{
Այս է պատճառը, որ Եվրամիությունը Իրավունքի համայնք լինելու և եզակի իրավաբանական բնույթի պայմաններում Մաստրիխտի համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելու պահից օժտվել է ինստիտուցիոնալ շրջանակով և եզակի կառավարությամբ, որը գործում է ներկայացուցչական ժողովրդավարության ռեժիմում: Համաձայն Միության համաձայնագրի 3.1 հոդվածի՝ ինստիտուցիոնալ շրջանակը ''"նպատակ ունի խթանելու իր արժեքները, հետևելու իր նպատակներին, պաշտպանելու իր, իր քաղաքացիների ու իր անդամ երկրների շահերը, ինչպես նաև երաշխավորելու իր քաղաքականության ու գործողությունների համահնչությունը, արդյունավետությունն ու շարունակականությունը"''<ref name=tratadoUE>{{
=== Գործառույթներ ===
Տող 1008.
{{legend|#999999|color2=white|texto2=52|Չգրանցվածներ}}]]
Եվրոպական քաղաքական կուսակցությունը մի կազմակերպություն է, որը հետևում է քաղաքական ծրագրի ու կազմված է տարբեր երկրների կուսակցություններից ու անհատներից, որոնք իրենց հերթին ներկայացնում են Եվրամիության որևէ անդամ երկրի<ref name=partidosUE>{{
2004 թվականի հուլիսից սկսած՝ եվրոպական քաղաքական կուսակցություններն իրենց տրամադրության տակ ունեն Եվրոպական խորհրդարանի կողմից տրված տարեկան ֆինանսավորում: Այն նպատակ ունի ընդգրկելու կուսակցությունների ծախսերի մոտ 85%-ը՝ վճարելով այն ծախսերը, որոնք ուղղակիորեն կապված են կուսակցության ծրագրի սահմանած նպատակների հետ (ժողովներ, վարչական ծախսեր, եվրոպական ընտրությունների հետ կապված քարոզարշավներ, հրատարակություններ և այլն): Այնուամենայնիվ, նման փոխհատուցումը չի կարելի օգտագործել ոչ եվրոպական կուսակցությունների կամ թեկնածուների նախընտրական քարոզարշավների վրա, ինչպես նաև դրանց պարտքերի վճարման համար<ref name=partidosUE />:
Հանրային նման ֆինանսավորում խթանելու նպատակով արդեն նշված կազմակերպությունները պիտի անդամ երկրում իրավական ներկայացուցչություն ունենան Միության երկրների նվազագույնը 1/4-ի չափով, հարգեն ազատությունը, ժողովրդավարությունը, մարդու իրավունքները, հիմնարար ազատությունները, ինչպես նաև իրավական պետության գաղափարը (և արտահայտել այս ամենը իրենց ծրագրում, կարգավիճակներում ու գործողություններում). և վերջապես, պիտի մասնակցած լինեն եվրոպական ընտրություններին կամ արտահայտած լինեն նման մտադրություն<ref>{{
Եվրոպական քաղաքական կուսակցությունները քաղաքական խմբեր են կազմում Եվրոպական խորհրդարանում, որի համար անհրաժեշտ են առնվազն անդամ երկրների 1/5 մասի 25 պատգամավորներ: Խմբերի նախագահների հաստատումից հետո Եվրոպական խորհրդարանի տեղերում նշանակվում են պատգամավորները՝ ըստ իրենց քաղաքական տեղեկագրերի: Հնարավոր է նաև, որ որևէ պատգամավոր ոչ մի խմբի չպատկանի և ըստ այդմ էլ մաս կազմի ''չգրանցվածների''<ref name="grupos">{{
Ներկայումս Խորհրդարանը կազմված է քաղաքական 7 խմբից. Եվրոպական ժողովրդական կուսակցության խումբը, Սոցիալ-դեմոկրատների առաջադիմական դաշնության խումբը, Եվրոպայի դեմոկրատների ու լիբերալների դաշնության խումբը, Եվրոպական պահպանողականների ու ռեֆորմիստների խումբը, Կանաչների / Ազատ Եվրոպայի դաշնության խումբը, Եվրոպական միասնական ձախակողմյանների կոնֆեդերացիայի / Ազատության ու ժողովրդավարության հյուսիսային ու եվրոպական կանաչ ձախակողմյանների խումբը<ref name=grupos />:
Քանի որ Եվրոպական խորհրդարանը չի ընտրում ոչ մի կառավարություն, դրանում չկան կառավարական կամ ընդդիմադիր խմբեր: Դիմակայության փոխարեն գերիշխում է մեծամասնական կուսակցությունների միջև փոխհամաձայնություն փնտրելը, որում ավանդաբար մեծ կշիռ ունեն 2 ամենամեծ խմբերը՝ ԵԺԿ (քրիստոնեա-դեմոկրատները) և ԵՍԴԿ (սոցիալ-դեմոկրատները): Սա այն բանի շնորհիվ, որ քաղաքական ոչ մի կուսակցություն չի ստանում անհրաժեշտ բացարձակ մեծամասնություն, որպեսզի հաղթի ընտրությունները՝ ի տրաբերություն այլ խորհրդարանների, որտեղ անհրաժեշտ է պարզապես ձայների մեծամասնությունը<ref>{{
== Իրավական համակարգը ==
Տող 1025.
=== Սկզբնական օրենք ===
[[File:EU Roma Musei Capitolini close-up.jpg|մինի|[[Կապիտոլիական թանգարաններ|Կապիտոլիական թանգարանը]], որտեղ ստորագրվել են Հռոմի պայմանագրերը:]]
Սկզբնական օրենքը տարբեր պայմանագրերի բովանդակության մեջ ընդգրկված օրենքն է, որն ընդունում են անդամ երկրները, և որոնք հնարավոր են դարձնում Ածանցյալ օրենքի հայտնվելը, որը բխում է հենց սկզբնական օրենքից: Ածանցյալ օրենքը ոչ միայն զիջում է սկզբնական օրենքի հետ հակադրվելու դեպքում, այլ նաև հիմնավորվում ու ծագում է դրանք պարունակող տարբեր պայմանագրերից<ref>{{
Եվրամիության համաձայնագրերը հիմնականում երկու տիպի են: Մի կողմից գործառական պայմանագրերն են, որոնցում ներառված են Ածուխի ու պողպատի եվրոպական համայնքի, Եվրոպական տնտեսական համայնքի և Ատոմական էներգիայի եվրոպական համայնքի համաձայնագրերում պարունակվող կանոնները<ref name=tratados />:
Տող 1033.
=== Ածանցյալ օրենք ===
Ածանցյալ օրենքը ձևավորվել է եվրոպական տարբեր կառույցների կողմից ընդունված կանոններից: Կանոնները, որ այդ կառույցները կարող են ընդունել, հետևյալներն են՝ կանոնակարգեր, հրահանգներ և որոշումներ<ref>{{
Կանոնակարգերը եվրոպական կառույցներից բխող իրավական նորմեր են, որոնք անդամ երկրներում ուղղակի ազդեցություն և գերիշխող դիրք ունեն դրանց ազգային իրավունքի հանդեպ: Գոյություն ունեն կանոնակարգերի ընդունման չորս ընթացակարգեր: Առաջին հերթին կանոնակարգը ընդունվում է Խորհրդի կողմից Հանձնաժողովի առաջարկությամբ և Խորհրդարանի հավանությամբ: Մյուս կողմից՝ Հանձնաժողովը կարող է կանոնակարգեր թելադրել սեփական նախաձեռնությամբ՝ Համաձայնագրերով նախատեսված կարգով, ինչպես նաև երբ ստանում է Խորհրդի համապատասխան պատվերը նման կանոնակարգ ստեղծելու համար<ref name=tratadoUE />:
Համայնական հրահանգները անդամ եկրներին ուղղված հրամաններ են, որոնք մրցունակ են, քանի որ ընդունվում են Խորհրդի, Հանձնաժողովի ու Խորհրդարանի կողմից: Դրանց ամենաբնորոշ հատկանիշը կարգավորումների վրա ունեցած ուղղակի արդյունավետության բացակայությունն է, քանի որ այն պիտի ընդունվի նաև անդամ երկրի կողմից, որպեսզի ուժի մեջ մտնի ու դառնա քաղաքացիների իրավունքներ ու պարտականություններ: Այդկերպ՝ հրահանգը պարունակում է նպատակներ, որոնք երկրները իրագործում են՝ օգտագործելով ներքին իրավունքի միջոցները սահմանված ժամանակում: Հրահանգների չկատարումը չի ենթադրում, որ քաղաքացու՝ պետությունից իր պարտականությունները պահանջելու իրավունքը անկում է ապրում<ref>{{
Վերջապես, որոշումներն ավելի սահմանափակ են, որովհետև, թեև ունենալով պարտադիր բնույթ, սովորաբար չունեն ընդհանուր բնույթ, այլ ուղղված են կոնկրետ հասցեատերերի: Կարող են համեմատվել ներքին շրջանակներում իրագործվող վարչական ակտերի հետ<ref name=tratadoUE />:
Տող 1066.
Եվրամիության առավել կարևոր նախապատվությունների թվում է արդարության, ազատության ու ապահովության միջավայրի ստեղծումը: Լիսաբոնի համաձայնագիրը կարևոր փոփոխություններ է մտցնում ազատության, անվտանգության ու արդարության մասին եղած եվրոպական նորմաներում և հեշտացնում է այդ ոլորտում ԵՄ լայն, օրինական, արդյունավետ, թափանցիկ և ժողովրդավարական գործունեությունը<ref name=tratados />: Նախքան ուժի մեջ մտնելը այս կարգի կարևոր որոշումները պիտի միաձայն կերպով ընդունվեին Խորհրդի կողմից, մինչդեռ Խորհրդարանն ու Եվրոպական արդարադատության դատարանը ավելի փոքր դեր ունեին այդ հարցում<ref name=PIC />: Եվրամիության գործունեությունը քաղաքական և իրավական հարցերում համագործակցության ոլորտում հեշտացվել է, քանի որ քաղաքական տարբեր շրջանակների միջև տարբերությունները վերացվել են<ref name=PIC />:
Այնուամենայնիվ, անդամ երկրները հնարավորություն ունեն գործառնական ոստիկանության, քրեական արդարադատության և վարչական համագործակցության հարցերում օրենսդրական նախաձեռնություններ ձեռնարկելու (եթե ունեն երկրների 1/4-ի աջակցությունը): Եվրոպական հանձնաժողովը ստանձնում է համաձայնագրերի պահապանի դերը և Եվրոպական արդարադատության դատարանի հետ երաշխավորում է որոշումների ճիշտ իրագործումը: Ազգային խորհրդարանները առավել ակտիվ կերպով են մասնակցում արդարության, ազատության և անվտանգության թեմաներին վերաբերող որոշումների մշակմանը<ref name=PIC>{{
Լիսաբոնի համաձայնագիրը երաշխավորում է Եվրամիության հիմնարար իրավունքների մասին փաստաթղթի սկզբունքներն ու ազատությունները, որոնք դառնում են իրավաբանորեն պարտավորեցնող: Իր հերթին՝ Արդարադատության դատարանը ստանում է ավելի շատ իշխանություն Փաստաթղթի ճիշտ իրագործումը ապահովելու համար<ref>{{
Այնուամենայնիվ, հարկ է նշել, որ երեք անդամ երկրներ ([[Իռլանդիա]], [[Միացյալ Թագավորություն]] և [[Դանիա]]) անհրաժեշտ են համարել քննել կամ ընդլայնել որոշակի դրույթներ արդարության, ազատության ու անվտանգության կոնկրետ հարցերում, որպեսզի կարողանան պահպանել իրենց ազգային կանոնակարգերի որոշ կետեր<ref>{{
=== Արտաքին ընդհանուր քաղաքականություն ===
[[File:Insignia of the European External Action Service.svg|մինի|Արտաքին գործունեության եվրոպական ծառայություն]]
Եվրամիության արտաքին հարցերի ու քաղաքական անվտանգության բարձրագույն ներկայացուցիչը վարում է դիվանագիտական ծառայություն, որում ներառվում են Խոհրդի ու Հանձնաժողովի միջազգային պատվիրակությունները՝ ներկա գրեթե 125 երկրում, ինչպես նաև Եվրամիության արտաքին քաղաքականության ու ընդհանուր անվտանգության հատուկ ներկայացուցչությունները<ref name=PESC>{{
Այդ ծառայությունը կոչվում է Արտաքին գործունեության եվրոպական ծառայություն (''ԱԳԵԾ'' կամ պարզապես ''Արտաքին ծառայություն''). ստեղծվել է 2010 թվականի դեկտեմբերի 1-ին՝ Լիսաբոնի պայմանագրով նախատեսվածի համաձայն<ref>Artículo 27.3 del Tratado de la Unión Europea</ref>: Որպես դիվանագիտական ծառայություն՝ նպատակ ունի աջակցելու և օգնելու Բարձրագույն ներկայացուցչին՝ որպես Միության արտաքին հարցերի գլխավոր պատասխանատուի, իր գործունեության իրագործման բոլոր ոլորտներում<ref>{{
[[File:ECHO plane.jpg|մինի|ձախից|Եվրամիության մարդասիրական օգնության բեռը:]]
Բացի այդ՝ Եվրամիությունը ունի նաև հարևանների հետ քաղաքականություն, որը նպատակ է հետապնդում, որ ԵՄ չլինի իր հարևաններից կտրված, հեռացած կազմակեպություն: Այդ քաղաքականությամբ փորձում են ամրապնդել երկկողմ հարաբերությունները նախկին Սովետական միության անդամ որոշ երկրների, ինչպես նաև Միջերկրական ծովի հարավային ավազանի երկրների հետ<ref>{{
Այս ամենի շնորհիվ ընդլայնվում է Եվրամիության արտաքին քաղաքականությունը, և շատ երկրներ ցանկություն են հայտնում ԵՄ անդամ դառնալու, որը նպաստում է իրենց երկրներում բարեփոխումների և կայունության հաստատմանը<ref>{{
Դրա շնորհիվ վերջին տարիներին Եվրամիությունը Եվրոպական հանձնաժողովի միջոցով լայն ներկայացուցչություն է ապահովում այնպիսի կազմակերպություններում, ինչպիսիք են G8-ը կամ G20, թեև անդամ երկրները ներկայանում են [[Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն|Առևտրի համաշխարհային կազմակերպությունում]] իրենց առանձին ներկայացուցիչների միջոցով<ref>{{
Վերջապես, հարկ է նշել նաև, որ Եվրամիությունը մարդասիրական օգնության և Միավորված ազգերի գործակալությունների գլխավոր հովանավորն է<ref>{{
=== Անվտանգության ու պաշտպանության ընդհանուր քաղաքականություն ===
Տող 1093.
1999 թվականի Հելսինկիի գագաթնաժողովում Եվրոպական խորհուրդը հաստատեց քաղաքական ու ռազմական մշտական նոր օրգանների ստեղծումը՝ որպես Եվրամիության գլխավոր երկիր (''ԵՄԳԵ'')<ref name="CE"/>: ԵՄԳԵ-ն Եվրամիության մի բաժանմունք է, որը պատասխանատու է ընդհանուր անվտանգության ու քաղաքական պաշտպանության ոլորտում գործողությունների վերահսկման հարցում: Այս բաժանմունքն անմիջականորեն կախված է Միության արտաքին հարցերի ու քաղաքական անվտանգության բարձրագույն ներկայացուցչի գրասենյակից՝ ներկայումս՝ [[Ֆեդերիկա Մոգերինի|Ֆեդերիկա Մոգերինիի]], և զբաղվում է նախազգուշացման, իրավիճակի գնահատման և Պետերսբերգի առաքելությունների ռազմավարական պլանավորման (մարդասիրական, խաղաղապահպան, ճգնաժամային կառավարման առաքելություններ) և ԵՄ կողմից ղեկավարվող մյուս բոլոր գործունեությունների հարցերով<ref name="CE"/>: Պաշտոնապես ԵՄԳԵ-ն մաս է կազմում Եվրամիության խորհդրի գլխավոր քարտուղարության և իր ստեղծումից իր վեր ղեկավարել է մի շարք ռազմական տեղաբաշխումներ:
Լիսաբոնի պայմանագրի՝ ընդհանուր անվտանգության ու պաշտպանության համար ինստիտուցիոնալ շրջանակին տրված ուժեղ ազդակների շնորհիվ, որի միջուկը կազմում են մի շարք երկրներ՝ Ֆրանսիայի գլխավորությամբ (Իտալիա, Իսպանիա, Լեհաստան և փոքր չափով նաև՝ Գերմանիա), զգալի բեկում է մտցվել անվտանգության ու պաշտպանության ընդհանուր քաղաքականության մեջ<ref>{{
== Տնտեսություն ==
[[File:EZB Neubau November2014.JPG|մինի|Եվրոպական կենտրոնական բանկի նստավայրը [[Մայնի Ֆրանկֆուրտ|Մայնի Ֆրանկֆուրտում]], Գերմանիա]]
{| class="infobox sortable col1izq col2der" style="width:100px; font-size:80%"
|+ align="center"| <small>'''Մեկ շնչին բաժին ընկնող ՀՆԱ'''<br />Ցուցիչ(ԵՄ28 = 100)<ref>{{
|- style="background:#ddf;"
! Երկիր!! 2013
Տող 1160.
| align="left"|[[Շվեդիա]]|| 127
|}
2011 թվականին Եվրամիությունը աշխարհի թիվ մեկ տնտեսական ուժն էր<ref>{{
Այս ամենով հանդերձ՝ եվրոպական տնտեսությունը 2009 թվականից սկսած տնտեսական ճգնաժամի մեջ է, այսպես կոչված եվրոյի ճգնաժամի<ref name=crisisGriega>{{cita noticia |nombre=Andreu|apellidos=Missé |title=La UE intenta salvar el euro con un rescate de Grecia de 109.000 millones |url=http://www.elpais.com/articulo/economia/UE/intenta/salvar/euro/rescate/Grecia/109000/millones/elpepueco/20110721elpepueco_1/Tes |editorial=[[El País]] |date=21 de julio de 2011 |date=29 de octubre de 2011}}</ref>, որի արդյունքում այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են [[Հունաստան|Հունաստանը]], [[Պորտուգալիա|Պորտուգալիան]], [[Իռլանդիա|Իռլանդիան]], [[Կիպրոս|Կիպրոսը]], [[Իսպանիա|Իսպանիան]] կամ [[Իտալիա|Իտալիան]] տնտեսական աճի բացասական միտում են գրանցում<ref>{{cita noticia |title= Grecia, Irlanda y Portugal: los rescates de la zona euro no han dado los resultados previstos |url= http://www.rtve.es/noticias/20120609/irlanda-grecia-portugal-tres-rescates-soberanos-han-funcionado-forma-distinta/534101.shtml |editorial= [[RTVE]] |date=9 de junio de 2012 |date=14 de febrero de 2015}}</ref><ref>{{cita noticia |title= La crisis reduce un 20% los activos bancarios y un 11% el número de entidades en la eurozona |url= http://www.rtve.es/noticias/20141013/banca-europea-reduce-20-activos-durante-crisis-11-numero-entidades/1029061.shtml |editorial= [[RTVE]] |date=13 de octubre de 2014 |date=14 de febrero de 2015}}</ref>: Ճգնաժամի պատճառները տարբեր են ըստ երկրների: Որոշ երկրներում անհատական պարտքը, որն առաջացել էր անշարժ ակտիվների գների տատանման արդյունքում, վերածվել է արտաքին պարտքի, իսկ վերջինիս պատճառով տեղի է ունեցել բանկային հաշիվների տեղափոխություն, որն էլ հանգեցրել է տնտեսական ճգնաժամի: Եվրոզոնայի կառուցվածքը՝ որպես առանց հարկային միության դրակաման միություն, նպաստեց ճգնաժամին և մեծ ազդեցություն ունեցավ եվրոպական առաջնորդների արձագանքման կարողության վրա<ref name="npr.org">{{
Տնտեսական այս ճգնաժամի հետևանքով Եվրամիությունը փորձում է մեծացնել տնտեսական ու քաղաքական ինտեգրումը անդամ երկրների միջև<ref>{{cita noticia |nombre=Antonio|apellidos=Papell |title=El Eurogrupo da un paso federal |url=http://www.diariodemallorca.es/opinion/2011/12/10/eurogrupo-da-paso-federal/727120.html |editorial=El Diario de Mallorca |date=10 de diciembre de 2011}}</ref>, որի համար փորձարկվել են հարկային բնույթի միջոցներ, եվրոզոնայի տնտեսական ավելի մեծ համակարգում, տնտեսական դժվարության մեջ գտնվեղ երկրների համար փրկարար ֆոնդեր և գործարկվել է Կայունության եվրոպական մեխանիզմը<ref>{{cita noticia |nombre=Andreu|apellidos=Missé|coauthores=Claudi Pérez |title=Un salto para la Europa del euro |url=http://internacional.elpais.com/internacional/2011/12/09/actualidad/1323427145_879313.html |editorial=El País |date=9 de diciembre de 2011 |date=10 de diciembre de 2011}}</ref><ref>{{cita noticia |title=El BCE gestionará los dos fondos de rescate de una eurozona con más disciplina fiscal |url=http://www.rtve.es/noticias/20111209/bce-gestionara-dos-fondos-rescate-eurozona-mas-disciplina-fiscal/480864.shtml |editorial=RTVE |date=9 de diciembre de 2011 |date=10 de diciembre de 2011}}</ref><ref>{{cita noticia |title=La UE logra un acuerdo de integración fiscal a 26 que deja aislado a Reino Unido |url=http://www.finanzas.com/noticias/economia/2011-12-09/614451_logra-acuerdo-integracion-fiscal-deja.html |editorial=Finanzas |date=9 de diciembre de 2011 |date=10 de diciembre de 2011}}</ref>: Բացի այդ, ԵՄ երկրների մեծ մասը համաձայնվել է ընդունել Եվրոյի մասին համաձայնագիրը, ըստ որի մի շարք քաղաքական բարեփոխումներ են արվում՝ լավացնելու հարկային ամրությունը և անդամ երկրների մրցունակությունը:
=== Եվրամիության տարածաշրջանային քաղաքականություն ===
Այս քաղաքականությունը նպատակ ունի բարելավելու Միության հստակ շրջանների տնտեսական բարեկեցությունը: ԵՄ բյուջեի մոտավորապես մեկ երրորդը տրամադրվում է այս քաղաքականությանը: Նպատակը ամբողջ ԵՄ-ում հարստության անհավասարությունների վերացումն է, անկման մեջ գտնվող արտադրական գոտիների վերակազմավորումը և անկումային վիճակում գտնվող գյուղատնտեսական ոլորտով զբաղվող գյուղական գոտիների բարելավումը<ref>{{
ԵՄ ամենակարևոր ընդլայնումը տեղի ունեցավ 2004 թվականի մայիսին, երբ 10 նոր երկրներ միացան, որոնք մեծամասամբ Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայից էին, այնուհետև 2007 թվականի հունվարին միացան Բուլղարիան ու Ռումինիան: Այս երկրների մեծ մասը ավելի աղքատ է, քան մյուս երկրները<ref>{{
Սոցիալ-տնտեսական հավասարակշռության հասնելու համար Միությունը ունի մի շարք կառուցվածքային ֆոնդեր<ref>«[http://europa.eu/legislation_summaries/regional_policy/provisions_and_instruments/l60014_es.htm Disposiciones generales sobre los Fondos Estructurales]», en ''Síntesis de la legislación de la UE''. Europa.eu.</ref>.
Տող 1180.
Եվրամիությունը բացի սրանից ունի նաև նորարարական բնույթի նախաձեռնություններ, որոնք ի սկզբանե 13-ն էին, իսկ այժմ՝ ընդամենը 4-ը<ref>[http://europa.eu/legislation_summaries/regional_policy/provisions_and_instruments/l60014_es.htm Disposiciones generales sobre los Fondos Estructurales]</ref>.
* INTERREG (միջտարածաշրջանային) ծրագիրը, որի նպատակն է սահմաններից դուրս համագործակցության խթանումը<ref>{{
* LEADER (առաջնորդ) ծրագիրը, որը նախատեսում է խթանել գյուղական զարգացումը<ref>{{
* EQUAL (հավասար) ծրագիրը, որը ակնկալում է աշխատանքային շուկայի ճանապարհին առկա բոլոր տեսակի անհավասարությունների ու խտրականությունների վերացման նոր մեթոդների զարգացումը<ref>{{
* URBAN (քաղաքային) ծրագիրը, որը խթանում է քաղաքների ու արվարձանային շրջանների տնտեսական ու սոցիալական վերակենդանացումը<ref>{{
=== Բյուջե ===
{{Pie chart
|caption = Եվրամիության 2011 թվականի տարեկան բյուջեի կազմությունը (141,9 հազար մլն եվրո)<ref>{{
|size = 120
|label1 = Զբաղվածության և զարգացման ծախսեր (45 հազար մլն)
Տող 1204.
ԵՄ բյուջեն պարունակում է ԵՄ բոլոր ներդրումներն ու ծախսերը: Ժամանակի ընթացքում այն գնալով մեծացել է, իսկ ներկայումս սահմանը Միության ՀՆԱ-ի 1.27% -ն է: Տարեկան բյուջեն ֆիքսվում է նախապես սահմանված բազմամյա ֆինանսական շրջանակում՝ 5 տարուց ոչ պակաս ժամանակահատվածի համար (ներկայումս՝ 7 տարի)<ref name=presupuesto />:
Շնորհիվ այն փաստի, որ Եվրամիությունը խորհրդարան և անդամ երկրների անկախ վարչակազմ, այն անկախ կերպով տնօրինում է նաև Միության ընդհանուր քաղաքականությանն ուղղված միջոցները: Այդ նպատակով Եվրամիությունն ունի տարեկան ավելի քան 133 800 մլն եվրոյի բյուջե, որը համարժեք է անդամ երկրներից յուրաքանչյուրի ստեղծած հարստության 1%-ին<ref name=presupuesto>{{
Եվրամիությունը սնվում է անդամ երկրներից փոխանցվող ռեսուրսներով, ինչպես նաև օրենքով իրեն համապատասխանող ռեսուրսներով, որոնք հայտնի են որպես սեփական ռեսուրսներ և ծագում են գյուղատնտեսական ու մաքսային հարկերից, ԱԱՀ-ի և ՀՆԱ-ի չափաբաժիններից: Մինչդեռ մնացած ռեսուրսները հիմնականում վկայագրված բնույթի են, քանի որ կազմում են ԵՄ եկամուտների ընդամենը 1%-ը, ինչպիսիք են Եվրոպական հանձնաժողովի կողմից դրված տույժերը կամ նախորդ տարվա դրական ավելցուկը, եթե կա այդպիսին<ref>{{
Եվրամիության ծախսերը բաժանվում ենք հինգ գլխավոր խմբի. կայուն աճ (աշխատանք, նորարարություն, կրթություն, սոցիալական քաղաքականություն և այլն), քաղաքացիություն, անվտանգություն ու արդարադատություն, ԵՄ արտաքին քաղաքականություն, վարչական ծախսեր ու փոխհատուցումներ (պակաս ծարգացած անդամ երկրներին ուղղված օգնություն)<ref>{{
=== Ներքին շուկա ===
Տող 1214.
ԵՄ ներքին շուկան բաղկացած է մաքսային միությունից ու ազատ առևտրային գոտուց: ԵՄ անդամները գործում են որպես մի բլոկ՝ պաշտպանելով միևնույն սակագները արտաքին աշխարհի հետ առևտուր անելիս (ներքին մրցակցությունից խուսափելու համար), միմյանց միջև չեղարկելով սահմանային սակագներն ու թույլ տալով մարդկանց, ինչպես նաև կապիտալի ու ծառայությունների ազատ տեղաշարժ<ref name="MIUE">{{Obra citada |url= http://europa.eu/legislation_summaries/internal_market/index_es.htm |title=Mercado interior |editorial=Portal de la Unión Europea |año= 2010 |date=25 de junio de 2010}}</ref>:
2007 թվականին որոշվեց նոր ուղղություն հաղորդել ներքին շուկային՝ առավելություններ տալով սպառողներին ու փոքր ձեռնարկություններին<ref>{{
1985 թվականին կնքված Շենգենյան համաձայնագիրը նպատակ ունի վերացնելու Շենգենյան գոտու ներսում գտնվող սահմանային վերահսկողությունները՝ արտաքին սահմանային վերահսկողությունը կարգավորելու համար՝ ստեղծելով ազատ շրջանառության գոտի<ref name="Espacio/cooperación Schengen">{{
Շենգենյան գոտու բոլոր պետությունները՝ բացի Շվեյցարիայից, Նորվեգիայից, Լիխտենշտեյնից ու Իսլանդիայից<ref>{{
Եվրոպական տնտեսական գոտին (ԵՏԳ) գոյություն ունի 1994 թվականի հունվարի 1-ից՝ Եվրամիության անդամ երկրների միջև համաձայնության ու Ազատ առևտրի եվրոպական ասոցիացիայի (ԱԱԵԱ) նպատակով<ref name=EEEParlamento>{{
Իր հերթին՝ Շվեյցարիան, որպես ԱԱԵԱ անդամ, նույնպես իրավունք ուներ մտնելու Եվրոպական տնտեսական գոտի, սակայն 1992 թվականի դեկտեմբերին ազգային հանրաքվեի բացասական քվեարկության արդյունքում չվավերացրեց համաձայնագիրը<ref>{{
=== Մրցակցություն ===
ԵՄ-ն գործադրում է մրցակցության մի քաղաքականություն, որի նպատակն է շուկայում երաշխավորել տնտեսական ու բիզնես առողջ մրցակցություն: Շուկայում այդ մրցակցությունը կարգավորող հանձնաժողովը պատասխանատու է միաձուլումներ հաստատելու, պաստառներ ապամոնտաժելու համար և փնտրում է տնտեսական ազատականացում ու պետական օգնության կանխարգելում<ref>{{
Մրցակցության հանձնաժողովի ղեկավարը, ներկայումս՝ Խուակին Ալմունիան, հանձնաժողովի ամենաազդեցիկ պաշտոններից է, որն առանձնանում է անդրազգային կորպորացիաների առևտրական շահերի վրա ազդելու ունակությամբ<ref>{{Cita noticias |editorial= euractiv |title= Almunia insiste en la necesidad de luchar contra los cárteles |date=28 de octubre de 2010 |url= http://www.euractiv.es/noticias/consumo/noticia.php?noticia=1671 |date=14 de febrero de 2015}}</ref>: Օրինակ, 2001 թվականի հանձնաժողովը առաջին անգամ միաձուլեց երկու ընկերություններ Միացյալ Նահանգներում (GE y Honeywell), որն արդեն ընդունվել էր ազգային իշխանության կողմից<ref>{{
=== Տնտեսական և դրամական միություն ===
Տող 1236.
{{Legend|#c34f4f|ԵՄ անդամ՝ առանց եվրոյի ընդունման (Միացյալ Թագավորություն):}}
{{Legend|#704c4c|ԵՄ անդամ երկրներ, որ պարտավոր են մտնել ERM-II-ի կազմ և ընդունել եվրոն: }}]]
Եվրամիության համաձայնագիրը՝ ուժի մեջ մտած 1993 թվականից, նախատեսում է տնտեսական ու դրամական միության ստեղծում՝ միասնական դրամական միավորի ներմուծումով<ref name="tratados" /> (որն այն ժամանակ պիտի անվանվեր ECU): Դրա մասը կկազմեին այն երկրները, որոնք կկատարեին մի շարք պայմաններ: Նախապես պլանավորած ամսաթիվը հետաձգվեց, մինչև որ Եվրամիության անդամ երկրները 1995 թվականի դեկտեմբերի 15-ին [[Մադրիդ|Մադրիդում]] համաձայնության եկան եվրոպական միասնական դրամ ստեղծելու շուրջ՝ [[եվրո]] անվանումով, որը շրջանառության մեջ դրվեց 2002 թվականից<ref name=euro>{{
Եվրոն Եվրագոտու կամ Եվրոյի գոտու դրամն է. 2014 թվականից ԵՄ անդամ 28 երկրներից 18-ը գործածում են այդ միասնական դրամը<ref name="euro" />: Եվրոյի թղթադրամներն ու մետաղադրամները շրջանառության մեջ դրվեցին 2002 թվականի հունվարի 1-ից<ref>{{
Իր հերթին 1998 թվականին ստեղծվեց Եվրոպական կենտրոնական բանկը (ԵԿԲ)՝ նոր դրամը արտադրելու և շրջանառության մեջ դնելու, արժույթային գործողություններ իրականացնելու և վճարային համակարգերի գործառույթը ապահովելու նպատակով: Այն պատասխանատու է նաև ԵՄ տնտեսական ու դրամական քաղաքականության իրականացման համար: ԵԿԲ-ի հիմնական առաջադրանքներից մեկը եվրագոտու գների կայունության ապահովումն է՝ պահպանելով եվրոյի ներառական ուժը<ref>{{
2006 թվականին Եվրոպական խորհուրդը հաստատեց [[Սլովենիա|Սլովենիայի]]՝ եվրոյի գոտի մուտք գործելը 2007 թվականի հունվարի 1-ից<ref>{{Obra citada |url= http://www.eleconomista.es/empresas-finanzas/noticias/115240/12/06/Eslovenia-entra-en-zona-euro-tras-una-historia-de-exito-economico.html |title= Eslovenia entra en zona euro tras una historia de éxito económico |editorial=www.eleconomista.es |año= 2006 |date=25 de junio de 2010}}</ref>: Մեկ տարի անց հաստատվեց [[Մալթա|Մալթայի]] և [[Կիպրոս|Կիպրոսի]] մուտքը 2008 թվականի հունվարի 1-ից<ref>{{Obra citada |url= http://www.elpais.com/articulo/economia/Chipre/Malta/entran/zona/euro/elpepueco/20080101elpepueco_2/Tes |title= Chipre y Malta entran en la zona euro |editorial= [[El País]] |año= 2008 |date=25 de junio de 2010}}</ref>: Այնուհետև, 2008 թվականին Եվրամիության Տնտեսական և Ֆինանսական նախարարները հաստատեցին [[Սլովակիա|Սլովակիայի]] մուտքը եվրագոտի 2009 թվականի հունվարի 1-ին<ref>{{Obra citada |url= http://www.elpais.com/articulo/internacional/UE/aprueba/entrada/Eslovaquia/zona/euro/elpepuint/20080708elpepuint_12/Tes |title= La UE aprueba la entrada de Eslovaquia a la zona euro |editorial= [[El País]] |año= 2008 |date=25 de junio de 2010}}</ref>, իսկ 2010 թվականին՝ [[Էստոնիա|Էստոնիայի]] մուտքը 2011 թվականի հունվարի 1-ից<ref>{{Obra citada |url= http://www.europapress.es/economia/noticia-ue-aprueba-estonia-euro-enero-2011-20100617211708.html |title= La UE aprueba que Estonia entre en el euro el 1 de enero de 2011 |editorial= europapress.es |año= 2010 |date=25 de junio de 2010}}</ref>: Վերջապես, 2013 թվականին ընդունվեց, որ [[Լատվիա|Լատվիան]] 2014 թվականի հունվարի 1-ից դառնա եվրագոտու անդամ<ref>{{Obra citada |url= http://www.rtve.es/noticias/20130709/aprueba-formalmente-entrada-letonia-euro-proximo-enero/709603.shtml |title= La UE aprueba formalmente la entrada de Letonia en el euro el próximo enero |editorial= [[RTVE]] |año= 2013 |date=13 de julio de 2013}}</ref>: 2004 և 2007 թվականների ընդլայնումների արդյունքում Եվրամիությանը միացած մնացած երկրները քայլեր են ձեռնարկում եվրոն որպես սեփական արժույթ կիրառելու ուղղությամբ<ref>{{
=== Միջազգային առևտուր ===
[[File:EU largest trading.png|մինի|{{Legend|#1F2D53|Եվրոպական Միություն}}{{Legend|#3A529C|ԵՄ 10 գլխավոր առջտրային գործընկերները (2010 թվական)}}{{Legend|#4F73D8|ԵՄ 11-20 առևտրային գործընկերները (2010 թվական)}}]]
ԵՄ-ն [[Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն|Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության]] (ԱՄԿ) անդամ է 1995 թվականի հունվարի 1-ից, և իրենց հերթին Միության 28 անդամ երկրները ԱՄԿ անդամ են<ref name=OMC>{{
ԵՄ-ն առևտրային գլխավոր գործընկեր է [[Ռուսաստան|Ռուսաստանի]], աֆրիկյան երկրների մեծամասնության, ԵՄ կազմի մեջ չմտնող եվրոպական երկրների համար և 2005թ.՝ [[Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության ՀՆԱ-ի պատմություն|Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության]], որի հետ առևտրաշրջանառությունը գերազանցում է տարեկան 100 000 մլն եվրոն:
ԵՄ-ն հետաքրքրություն է ցուցաբերել լատինամերիկյան երկրների հետ ազատ առևտուր անելու հարցում<ref>{{
=== Էներգետիկա ===
Տող 1266.
Հանձնաժողովը ունի էներգետիկ քաղաքականության 5 գլխավոր կետ. մեծացնել ներքին շուկայի մրցակցությունը, խրախուսել ներդրումները և մեծացնել էլեկտրականության ցանցերի կապվածությունը, տարբերակել էներգիայի աղբյուրները լավագույն համակարգերով՝ ճգնաժամի պարագայում օգտագործելու նպատակով, Ռուսաստանի հետ էներգետիկ համագործակցության համար նոր պիտակ ստեղծել, նախատեսված ժամկետներում բարելավել [[Կենտրոնական Ասիա|Կենտրոնական Ասիայի]]<ref name=oies>{{Cita publicación |author=Shamil Midkhatovich Yenikeyeff |url=http://www.oxfordenergy.org/wpcms/wp-content/uploads/2010/11/NG25-KazakhstansgasExportMarketsandExportRoutes-ShamilYenikeyeff-2008.pdf |title=Kazakhstan's Gas: Export Markets and Export Routes |editorial=Oxford Institute for Energy Studies |format=PDF |date=noviembre de 2008 |date=12 de noviembre de 2008 |language=inglés}}</ref> և [[Հյուսիսային Աֆրիկա|Հյուսիսային Աֆրիկայի]]՝ էներգիայով հարուստ երկրների հետ հարաբերությունները, գոյություն ունեցող էներգետիկ աղբյուրների առավել արդյունավետ օգտագործումը և վերականգնվող էներգիայի օգտագործման աճը և, վերջապես, բարձրացնել էներգետիկ նոր տեխնոլոգիաների ֆինանսավորումը:<ref name="Energy Q&A" />
2007 թվականին ԵՄ-ն ներկրում էր բենզինի 82%-ը, գազի 57%-ը<ref name="low carb prop">{{
Եվրախորհուրդը 2007 թվականի մարտին ընդունեց էներգետիկ պարտադիր նախագիծ, որն նախատեսում է ածխածնի երկօքսիդի արտանետման 20%-ի կրճատում մինչև 2020 թվականը և ավելի շատ վերականգնվող էներգիայի սպառում՝ հասցնելով ԵՄ ընդհանուր սպառումների 20%-ի (2006 թվականի 7%-ի դիմաց)<ref name=planenergetico>{{
Ապագա բաշխման ժամանակ հաշվի կառնվեն յուրաքանչյուր երկրի էներգետիկ առանձնահատկությունները: Բացի այդ՝ ԵՄ-ն նախատեսում է 30%-ի հասցնել ջերմոցային ազդեցություն ունեցող գազերի օգտագործումը միջազգային համաձայնության պարագայում, որը կներգրավի մյուս հզոր կազմակերպություններին ու արդյունաբերական երկրներին<ref name=planenergetico />:
Տող 1274.
=== Ենթակառուցվածքներ ===
[[File:Malmo view2.jpg|մինի|Օրեսունդի կամուրջը Մալմոն միացնում է [[Կոպենհագեն|Կոպենհագենին]]: ]]
ԵՄ-ն աշխատում է միջսահմանային ենթակառուցվածքների բարելավման ուղղությամբ, օրինակ, տրանսեվրոպական ցանցերի միջոցով (ՏԵՑ): ՏԵՑ-ի նախագծերը ընդգրկում են Կանալ թունելը, Միջերկրական միջանցքը, LGV Est-ը (Արևելաեվրոպական արագընթաց գիծ), Ֆրեխուսի երկաթգծային թունելը, Օրեսունդի կամուրջը և Բրեններյան բազայի թունելը: 2001 թվականին հաշվարկվեց, որ 2010 թվականի ցանցը կընդգրկի 75 200 կմ երկարության մայրուղիներ, 78 000 կմ երկաթգծային ուղիներ, 330 օդանավակայն, 270 ծովային նավահանգիստ և 2010 ներքին նավահանգիստ<ref>{{
Ենթակառուցվածքների մյուս նախագիծը Գալիլեյ արբանյակով համաշխարհային նավարկության ցանցն է, որը կկառուցվի Եվրամիության կողմից և շարժման մեջ կդրվի Եվրոպական տիեզերական գործակալության(ԵՏԳ) կողմից: Ձգձգումներից հետո նախատեսվում էր 26 արբանյակից բաղկացած ցանցը ավարտին հասցնել 2017 թվականի համար, իսկ վեց տարի անց՝ պահեստամասերի համար<ref>{{
=== Գյուղատնտեսություն ===
[[File:CAPspendingbysector.png|մինի|ՄԳՔ-ի ծախսերը]]
Միասնական գյուղատնտեսական քաղաքականությունը (ՄԳՔ) Եվրամիության ամենահին քաղաքականություններից է և դրա օրիգինալ առաջարկներից մեկը<ref name=PACaldetalle>{{
Գների վերահսկումը և շուկային միջամտելը գերարտադրանքի հանգեցրին, որը պահեստավորվում էր՝ գների նվազագույն մակարդակը պահպանելու համար<ref name=PACaldetalle />: Այդ ավելցուկը իրացնելու համար հաճախ միջազգային շուկայում մթերքները վաճառում էին Միության կողմից երաշխավորված ցածր գներով, իսկ մյուս կողմից՝ գյուղատնտեսները ստանում էին սուբսիդավորում, որը համարժեք էր համաշխարհային գների և Միության գների տարբերությանը: Այս համակարգը քննադատվել է ավելի ցածր գներով վաճառելու համար: Գերարտադրանքը քննադատվել է նաև բնապահպանների կողմից՝ ինտենսիվ արտադրության մեթոդների համար: Մյուս կողմից՝ Միասնական գյուղատնտեսական քաղաքականությունը պաշտպանողները պնդում են, որ գյուղատնտեսներին տրամադրվող տնտեսական օգնությունը ապահովում է խելամիտ մի կենսամակարդակ, որը տնտեսապես անհնարին կլիներ, եթե այդ քաղաքականությունը չլիներ:
1990-ական թվականների սկզբից քաղաքականությունը բարեփոխումների է ենթարկվել<ref name=PACaldetalle />: Սկզբում այս բարեփոխումները ընդգրկում էին հողակտորը արտադրանքից բաժանելու քաղաքականությունը, կաթնային արտադրանքի վրա վճարներ դնելը<ref>{{
== Գիտություն և տեխնոլոգիա ==
Տիեզերքի հետազոտության ոլորտով Եվրոպայում զբաղվում է Եվրոպական տիեզերական գործակալությունը (անգլ.՝ ESA): Դրանում համագործակցում են եվրոպական 18 երկրներ<ref name=ESA>{{
Ատոմային ֆիզիկայի ոլորտում առանձնանում է Ատոմական հետազոտության եվրոպական կազմակերպությունը (անգլ. ավելի հայտնի որպես CERN)<ref>{{
== Եվրոպական Միության պատերազմական պատմություն ==
Տող 1317.
== Շրջակա միջավայր ==
[[File:Lynx pardinus.png|մինի|Իբերյան հովազ՝ փրկված Life-Lince» ծրագրով, որը վտանգի տակ գտնվող այս տեսակի պահպանմանն ուղղված գործողություններ է իրականացնում: ]]
Եվրամիության կայուն զարգացման առաջին ռազմավարությունն իրականացվել է 2001 թվականին, այնուհետև՝ 2006 թվականին, քանի որ ցանկություն կար բարելավելու նոր մարտահրավերներից բխող թերությունները<ref>{{
Եվրամիությունն ունի շրջակա միջավայրի՝ աշխարհի ամենախիստ օրենսդրություններից մեկը, որը ընդունվել է երկար տասնամյակներ Միությունում գոյություն ունեցող միջավայրային խնդիրների ուսումնասիրության արդյունքում<ref name="Europa/Env" />: ԵՄ-ն ունի Շրջակա միջավայրի եվրոպական գործակալություն, որի առաքելությունն է հեշտացնել ԵՄ-ի և անդամ երկրների՝ շրջակա միջավայրի բարելավմանն ուղղված որոշումները և համակարգել շրջակա միջավայրի հետազոտության ու տեղեկատվության եվրոպական ցանցը<ref>{{
Շրջակա միջավայրի հետ կապված առաջնային գործողությունները կենտրոնանում են կլիմայական փոփոխության, կենսաբազմազանության պահպանման, աղտոտումից բխող առողջական խնդիրների նվազեցման և բնական պաշարների՝ ավելի պատասխանատու կերպով օգտագործման շուրջ<ref name="Europa/Env" />: Այդ կերպ՝ այս քաղաքականության միջոցով հնարավոր է դառնում բնական միջավայրի պաշտպանությունը այնպես, որ այն նպաստում է տնտեսական զարգացմանը՝ խթանելով նորարարություն և բիզնես: Եվրամիությունը այն գործարկել է միջոցառումների գրքի միջոցով՝ հավակնոտ մի փաթեթ, որն ընդգծում է ԵՄ առաջնորդային դերը համաշխարհային համաձայնություն պատրաստրելու գործում: Այս իմաստով, ԵՄ-ն դարձել է աշխարհի առաջին ուժը, որն իրավական կարգավորումներ է ընդունում կլիմայի և էներգիայի հարցում: Առաջին փոխզիջումը, որին հանգել են անդամ երկրները, [[ջերմոցային էֆեկտ]] ունեցող գազերի արտամղման նվազեցումն էր 10%-ով<ref name="Europa/Env" />:
Նատուրա 2000 ցանցը եվրոպական էկոլոգիական ցանց է կենսաբազմազանության պահպանման ոլորտում<ref>{{
Կախյալ տարածքների այս ցանցը հիմնված է ԵՄ բնության պահպանության քաղաքականության մեջ՝ ըստ Հաբիթաթի հրահանգի, որն ամբողջացնում է 1979 թվականի Թռչունների հրահանգը:
Տող 1329.
Նատուրա 2000 ցանցը ստեղծվել է կենդանական և բուսական աշխարհների պահպանության մասին 92/43/CEE հրահանգով (առավել հայտնի որպես Հաբիթաթների հրահանգ) 1992 թվականի մայիսի 21-ին: Այս ցանցը պիտի թույլ տա հասնել Կենսաբազմազանության մասին կոնվենցիայով սահմանված նպատակներին՝ ընդունված 1992 թվականի [[Ռիո դե Ժանեյրո|Ռոի դե Ժանեյրոյի]] համաշխարհային գագաթաժողովի ժամանակ<ref name=rednatura />:
LIFE ծրագիրը՝ ստեղծված 1992 թվականին<ref>{{
2016 թվականին կազմվեց Միության՝ զավթիչ տեսակների կատալոգը<ref>[http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?qid=1468477158043&uri=CELEX:32016R1141 Commission Implementing Regulation (EU) 2016/1141 of 13 July 2016 adopting a list of invasive alien species of Union concern pursuant to Regulation (EU) No 1143/2014 of the European Parliament and of the Council]</ref>:
== Ժողովրդագրություն ==
Եվրամիությունը բնակչության համաշխարհային վարկանիշով 3-րդ տեղն է զբաղեցնում<ref>{{
<center>
Տող 1368.
| 7
| [[File:Flag of the Eurasian Economic Union.svg|ձախից|25px]] [[ԵՏՄ]]
| align="right" | 182 093 288<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/Popul2014.xls Estimación de la población permanente a 1 de enero de 2014 en Rusia]</ref><br /><ref>{{
|-
|}
Տող 1379.
Չնայած ԵՄ-ն բնակչության թվով երրորդ տեղն է զբաղեցնում [[Չինաստան|Չինաստանից]] ու [[Հնդկաստան|Հնդկաստանից]] հետո, 2003 թվականին նպաստել է համաշխարհային բնակչության աճի, որն ավելացել է 75 մլն-ով, ընդամենը 2%-ին:
Եվրոպայի հարավի երկրների մեծ մասում նկատվել է ծնելիության և մահացության բարձր աճի փոխակերպում ցածր ծնելիության և մահացության, թեև այս երևույթը ի հայտ է եկել տասնամյակներ ուշ, քան եվրոպական մյուս զարգացած երկրներում: Ներկայումս Եվրամիության անդամ ոչ մի երկիր չի ապահովում ծնելիության բավարար նակարդակ<ref>{{cita noticia |title=Todos los países europeos registran niveles insuficientes de natalidad |url=http://www.eldia.es/2009-01-12/sociedad/sociedad1.htm |editorial=El Día |date=21 de septiembre de 2011}}</ref>: Դրանով հանդերձ՝ ծնելիության մակարդակը աճում է վերջին տարիներին, որը ներգաղթի հետ Եվրամիության աճը դարձնում է դրական<ref name=natalidadESP>{{
[[Իսպանիա|Իսպանիայում]] ծնելությունը 1960-1990 թվականների միջև նվազել է ավելի քան կիսով չափ՝ հազար բնակչի համար 21,7-ից իջնելով 10,2-ի: ԵՄ ոչ մի այլ երկրում ծնելիության մակարդակն այնքան ցածր չէ, որքան Իսպանիայում, սակայն մյուս կողմից՝ այս երկիրն ընդունում է ներգաղթի ամենամեծ քանակը (2003 թվական)<ref name=natalidadESP />: 1900 թվակաին Իսպանիայում կյանքի տևողությունը 35 տարի էր, մահացության մակարդակի շարունակական նվազումը այն բարձրացրեց մինչև 62 տարի 1950 թվականին, որը 1985 թվականին հասավ գրեթե 80 տարեկանի կանանց համար և 73 տարեկանի տղամարդկանց համար:
Տող 1385.
Մինչև 2004 թվականի ընդլայնումը Միության բնակչությունը աճում էր տարեկան 0,23%-ով (2,3 յուրաքանչյուր հազար բնակչի հաշվով)՝ հիմնականում շնորհիվ ներգաղթյալ բնակչության աճի, որի լրացուցիչ հաշվեկշիռը 2000 թվականին կազմել է 735 000 մարդ, մինչդեռ բնակչության բնական աճը նույն տարում եղել է 372 000 մարդ:
Բնակչության բնական աճի մակարդակի վերաբերյալ պետք է նշել, որ ծնելիության մակարդակը Միության գրեթե բոլոր երկրներում աճում է<ref name=natalidadESP />՝ բացառությամբ [[Գերմանիա|Գերմանիայի]], [[Իտալիա|Իտալիայի]], [[Հունաստան|Հունաստանի]] և [[Շվեդիա|Շվեդիայի]]: Ծնելիության ամենամեծ մակարդակները դրսևորվում են [[Իռլանդիա|Իռլանդիայում]] (16,1 յուրաքանչյուր հազար բնակչի հաշվով)<ref>{{
=== Ներգաղթ ===
[[File:LE Eithne Operation Triton.jpg|մինի|Ներգաղթյալների փրկանավակը [[Միջերկրական ծով|Միջերկրականում]] 2015 թվականի հունիսի Տրիտոն օպերացիայի ժամանակ: ]]
Ներգաղթը պատասխանատու է ԵՄ բնակչության աճի 3/4-ի համար՝ ըստ 2001 թվականի տվյալների<ref>{{cita noticia |title=La inmigración aportó el 75% del crecimiento demográfico de la UE en 2001 |url=http://www.elpais.com/articulo/sociedad/inmigracion/aporto/75/crecimiento/demografico/UE/2001/elpepusoc/20020807elpepusoc_2/Tes |editorial=El País |date=21 de septiembre de 2011}}</ref>: Գերմանիան և Իսպանիան բացարձակ տերմիններով այս աճի գլխավոր պատասխանատուներն են՝ տարեկան գրեթե 230 000 ներգաղթյալներով (միասին կազմում են ընդհանուր 44%)<ref name=inmigracion>{{
Այնուամենայնիվ, տոկոսային հարաբերությամբ ամենամեծ աճը նկատվում է [[Լյուքսեմբուրգ|Լյուքսեմբուրգում]] և [[Պորտուգալիա|Պորտուգալիայում]] (երկուսն էլ 6,7 ներգաղթյալ ամեն 1000 բնակչի դիմաց), հաջորդը Իսպանիան է (5,6) և Իռլանդիան (5,1): Թեև զուտ դրական ներգաղթով նվազագույն մակարդակը Ֆրանսիայում, Բելգիայում, Նիդեռլանդներում և Միացյալ Թագավորությունում է<ref name=inmigracion />:
Վերջին տարիներին՝ կապված 2008-2009 թվականների ճգնաժամի հետ, ներգաղթյալների թիվը նվազել է այնպիսի երկրում, ինչպիսին է Իսպանիան<ref>{{cita noticia |title=Los menores no acompañados entran por el Estrecho a España llegan al norte y acaban en Madrid y Barcelona |url=http://www.europapress.es/epsocial/noticia-menores-no-acompanados-entran-estrecho-espana-llegan-norte-acaban-madrid-barcelona-20110915120110.html |editorial=Europa Press |date=15 de septiembre de 2009 |date=21 de septiembre de 2011}}</ref>՝ անգամ հասնելով մի գործընթացի, երբ այնտեղից ներգաղթ է կատարվում դեպի եվրոպական այլ երկրներ, ինչպես, օրինակ, Գերմանիա<ref>{{
=== Կյանքի տևողություն ===
[[File:EU NUTS 2 population density 2007.svg|մինի|Բնակչության խտությունը]]
Եվրոպական միությունում կյանքի տևողությունը աշխարհում ամենաբարձրերից մեկն է՝ միջինում 79,4 տարի (76,4 տարի տղամարդկանց և 82,4 տարի կանանց դեպքում)<ref name=demografia>{{
Այս համատեքստում ԵՄ բնակչությունը նկատելիորեն անհավասար գործընթացի է ենթարկվում տարբեր շրջաններում: Մի կողմում Գերմանիայի պես երկրներն են, որտեղ տարիներ շարունակ բնակչությունը զգալիորեն ծերացել է՝ շնորհիվ ծնելիության թվի նվազման և կյանքի տևողության կայուն աճի: Մյուս կողմում Ֆրանսիան է՝ բնակչության թվով միության միակ մեծ երկիրը, որին հաջողվել է պահպանել ծնելիության բավարար մակարդակ: Այս հիմքի վրա ֆրանսիական իրավիճակին գումարվում է ներգաղթի բարձր ցուցանիշը և արտաղագթի ցածր մակարդակը<ref name=demografia />:
Տող 1407.
[[File:Lenguas de europa.png|մինի|250px|Եվրոպայի լեզուները]]
Եվրամիությունում կա պաշտոնական և աշխատանքային 24 լեզու<ref name="lenguas">{{
Անդամ երկրներում բացի 24 լեզուներից գործածվում է նաև ևս 60 լեզու<ref>{{
<ref>{{
Եվրամիությունում որպես մայրենի լեզու ամենաշատ կիրառվող լեզուներն են գերմաներենը (18%) և ֆրանսերենը: Անգլերենը որպես մայրենի լեզու երրորդ տեղում է (13%), թեև առաջին տեղում է ընդհանուր խոսողների թվով (51%), որին հաջորդում է ֆրանսերենը:
Տարբերություններ կան անդամ երկրների միջև լեզուների իմացության աստիճաններում: Շվեդների 89%-ը և դանիացիների 86%-ը կարողանում է հաղորդակցվել անգլերենով, մինչդեռ անդամ երկրներից 6-ը ՝ ըստ 2006 թվականի տվյալների, մեծամասամբ միալեզու բնակչություն ունեն՝ Իռլանդիա (բնակիչների 66%-ը խոսում է միայն մայրենի լեզվով), Միացյալ Թագավորություն (62%), Իտալիա (59%), [[Հունգարիա]] (58%), [[Պորտուգալիա]] (58%) և Իսպանիա (56%)<ref>{{
=== Կրոն ===
[[File:Europe belief in god.svg|մինի|Աստվածություններին հավատալու ցուցանիշը եվրոպական տարբեր երկրներում: ]]
Ըստ Եվրոպական հանձնաժողովի 2005 թվականի մի ուսումնասիրության՝ Եվրամիության ամեն հինգ քաղաքացիներից չորսը կրոնական կամ հոգևոր հավատք ունի: Ավելի կոնկրետ՝ բնակչության 52%-ից ավելին հավատում է Աստծու գոյությանը, իսկ 27%-ը հավատում է որևէ տեսակի հոգու կամ կենսական ուժի: Քաղաքացիների ընդամենը 18%-ն է նշել, որ չունի որևէ տեսակի կրոնական հավատք<ref>{{
Եվրամիության 28 երկրների, ինչպես նաև անդամության համար բանակցությունների փուլում գտնվող երկրների ([[Թուրքիա]], [[Մակեդոնիա]], [[Իսլանդիա]], [[Չեռնոգորիա]] և [[Սերբիա]]) բնակիչների միջև առկա են կրոնական բնույթի տարբերություններ: Ընդհանուր առմամբ՝ եվրոպացի քաղաքացիների մեծամասնությունը հարում է քրիստոնեությանը՝ դրա տարբեր ճյուղերից մեկին (կաթոլիկ, բողոքական և ուղղափառ): Այսպիսով՝ մինչ որոշ երկրներում, ինչպես օրինակ՝ Իտալիա, Իսպանիա, Ֆրանսիա կամ Իռլանդիա, գերակշռում է կաթոլիկությունը, մյուսներում, ինչպիսիք են Շվեդիան կամ Դանիան, գերակշռում է բողոքականությունը<ref>{{
[[File:2010-Catedral de Santiago de Compostela-Galicia (Spain) 3.jpg|մինի|ձախից|[[Սանտյագո դե Կոմպոստելայի տաճար|Սանտիագո դե Կոմպոստելայի տաճարը]] Իսպանիայում:]]
ԵՄ-ում [[Ագնոստիցիզմ|ագնոստիկների]] ու [[Աթեիզմ|աթեիստների]] տոկոսը նույնպես տարբեր է ըստ երկրների: Ըստ վերջին հաշվարկների՝ մալթացիների 2%-ից էլ քիչ մասն է<ref name=TWF />, որ չի հավատում Աստծուն, մինչդեռ Իսպանիայում բնակչության 24%-ը իրեն անհավատ կամ [[Աթեիզմ|աթեիստ]] է համարում<ref>{{Cita publicación |title=2909 BARÓMETRO JULIO 2011 |date=Julio de 2011 |año=2011 |url=http://www.cis.es/cis/opencms/-Archivos/Marginales/2900_2919/2909/Es2909.pdf |date=12 de septiembre de 2011}}</ref>, իսկ Ֆրանսիայում 30-35%-ը<ref>{{
Ըստ 2006թ. եվրաբարոմետրի՝ եվրոպացի քաղաքացիների 46%-ը համարում է, որ կրոնը կարևոր դեր ունի հասարակության մեջ: Կրոնը առավել մեծ կարևորություն ունի այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են [[Կիպրոս|Կիպրոսը]], Իտալիան, [[Մալթա|Մալթան]], [[Սլովակիա|Սլովակիան]], [[Սլովենիա|Սլովենիան]], [[Լեհաստան|Լեհաստանը]], Միացյալ Թագավորությունը, Պորտուգալիան և Իսպանիան նշված հերթականությամբ<ref>{{
Եվրամիության անդամների թվում կան Դանիայի պես երկրներ, որտեղ կա պետական մակարդակով գործող կրոն<ref>{{
Հիմնարար իրավունքների խարտիա, հոդված 10.1 </blockquote>
== Մշակույթ ==
[[Պատկեր:Athens Acropolis.jpg|alt=|մինի|224x224փքս|[[Աթենք|Աթենքը]] եվրոպական մշակութային առաջին մայրաքաղաքն է եղել:]]
Եվրամիության կամ Մաստրիխտի համաձայնագիրը պաշտոնապես սկիզբ դրեց մշակութային հարթության մեջ եվրոպական ինտեգրմանը՝ Եվրոպական համայնքին հաղորդելով մշակութային գործունեության որոշակի իրավասություններ (բավականին նվազեցված): Ըստ պայմանագրի՝ Եվրոպական համայնքը պիտի խթանի անդամ երկրների մշակույթները՝ հատկապես հոգ տանելով բազամզանության պահպանության համար, սակայն արտահայտելով նաև «ընդհանուր մշակութային ժառանգությունը»<ref name=":0">{{
Եվրոպական հանձնաժողովը մշակույթի գծով հանձնակատար ունի, որը մեկ ընդհանուր խմբի մեջ է հավաքում կրթությունը, դաստիարակությունը, մշակույթը և երիտասարդներին<ref>{{
Մշակութային ամենակարևոր նախագծերից մեկը Մշակույթի եվրոպական մայրաքաղաքի նշանակումն է<ref>{{
Մշակութային մեկ այլ ծրագիր է Եվրամիության Երիտասարդ նվագախումբը: Այստեղ հանդիպում են Եվրամիությունից սերող տաղանդավոր երիտասարդ երաժիշտներ միջազգային ճանաչում ունեցող իրենց դասախոսների հետ՝ միջազգային մակարդակի նվագախումբ կազմելու համար<ref>{{
|editorial= The New York Times |date=15 de enero de 2008 |language=inglés}}
</ref><ref>{{
|title = UPS announces sponsorship of EU Youth Orchestra in time for the Proms! 2001 Press Release
|url = http://www.ups.com/content/gb/en/about/news/2001_news/20010802engeuyosponsorship_n.html
Տող 1452.
[[File:Edifici de La Nau des de la Plaça del Patriarca València.JPG|մինի|[[Վալենսիա (ինքնավար համայնք)|Վալենսիայի]] համալսարանը հիմնադրվել է 1499 թվականին:]]
Եվրոպական միությունը միշտ եղել է կրթության բարձր վարկանիշ ունեցող գոտիների թվում և հայտնի է եղել իր նախագծերով, մեծ էվոլյուցիայով ու փորձով, և չնայած որոշակի հարցերում պակասուրդներին՝ տնտեսական և սոցիալական շատ ջանքեր է գործադրում այդ թերությունները վերացնելու համար՝ հատկապես նոր անդամ դարձած երկրներում<ref name=sistemaseducativosE /><ref>{{
Դրանով հանդերձ՝ գոյություն ունեն մշակութային, սոցիալական և բարոյական մակարդակի տարբերություններ Միության զարգացած և զարգացող երկրների միջև<ref name=sistemaseducativosE>{{
1995 թվականին Եվրոպական հանձնաժողովը հրատարակեց ''Կրթության և դաստիարակության մասին սպիտակ գիրքը'': Դրանում լայնորեն բացատրվում է, որ եվրոպական քաղաքացիների՝ ամբողջ կյանքի ընթացքում դաստիարակություն ստանալու անհրաժեշտությունը, որը համարվում է մշտական կրթություն: Նպատակն է պահպանել մրցակցությունը և պայքարել սոցիալական բացառման դեմ<ref>{{
Այս մտքերը վերցնելով՝ 2000 թվականին լույս տեսավ ''Մշտական կրթության մասին հուշագիրը''՝ Եվրոպական հանձնաժողովի ծառայությունների փաստաթուղթը, որը եվրոպական բանավեճի կոչ է անում՝ կրթությունը անհատական և ինստիտուցիոնալ մակարդակով մշտական դարձնելու վերաբերյալ<ref>{{
;Բարձրագույն կրթության եվրոպական տարածք
[[File:Bolonga symbol.png|մինի|աջից|Բոլոնիայի գործընթացը]]
Բոլոնիայի գործընթաց կոչվում է [[Բոլոնիայի հռչակագիր|Բոլոնիայի հռչակագրով]]<ref>{{
Բոլոնիայի հռչակագիրը հանգեցրեց Բարձրագույն կրթության եվրոպական տարածքի ստեղծմանը՝ միջավայր, որը կրթական բարեփոխումների հարթակ կդառնար, որին XXI դարում բազմաթիվ երկրներ կմիանային<ref>{{
Հասարակության շատ ոլորտների համար Բոլոնիայի գործընթացը Բոլոնիայում ընդունածից շատ ավելի այն կողմ է գնում<ref name="bolonianoexiste">{{Cita libro |author=Alfredo Almendro, Daniel Iraberri, Alejandro Merlo, Jacinto Morano, Rebeca Moreno, Manuel Muñoz Navarrete, Jorge Polo Blanco, Clara Serra y Clara Serrano García |editorial=hiru|otros=Luis Alegre y Víctor Moreno (coords.) Prólogo de Carlos Fernández Liria. |title=Bolonia no existe. La destrucción de la Universidad europea. |url=http://www.hiru-ed.com/COLECCIONES/SEDICIONES/Bolonia-no-existe.htm |edición=1ª |date=17 |año=2009|mes=mayo |ubicación=Madrid |página=166}}</ref>՝ ընդգրկելով համալսարանական բարեփոխումներին վերաբերող հարցեր, որոնք շատ կարևոր են համարվում, հատկապես պետական համալսարանների ֆինանսավորմանը վերաբերող հարցերը<ref name="fer">{{
|editorial=Público.es |date=17 de mayo |año=2009 |url=http://blogs.publico.es/dominiopublico/416/golpe-de-estado-en-la-academia/}}</ref>:
Տող 1483.
}}
Եվրոպական կրթական ծրագրերից առավել կարևորներն են Կոմենիուսը (Comenius)՝ դպրոցական ոլորտում, Լեոնարդո դա Վինչին (Leonardo da Vinci)՝ մասնագիտական դաստիարակության համար, [[Էրազմուս|Էրազմուս ծրագիրը]] (Erasmus)՝ համալսարանական կրթության համար, և Գրունթվիգը (Grundtvig)՝ չափահասների կրթության համար<ref>{{
eLearning ծրագիրը խթանում է ԵՄ-ում տեղեկատվության և հաղորդակցության տեխնոլոգիաների (ՏՏ) արդյունավետ ինտեգրումը կրթության և զարգացման համակարգերում<ref name=eLearning>{{
=== Սպորտ ===
[[File:2010 Champions League Final opening ceremony.jpg|մինի|ՈՒԵՖԱ-ի Չեմպիոնների լիգայի 2009-2010 թվականների առաջնության եզրափակիչը:]]
Եվրոպան պատմության ընթացքում սիրված մի շարք սպորտաձևերի հայրենիքն է եղել, ինչպես նաև [[Օլիմպիական խաղեր|Օլիմպիական]] շարժման<ref name=deporte_ue /><ref>{{
Եվրամիության անդամ երկրներում ստեղծվել են տարբեր սպպորտաձևեր, որոնք այսօր աշխարհում շատ սիրված են ու տարածված, ինչպես ֆուտբոլը, որը ստեղծվել է Միացյալ Թագավորությունում, ավելի կոնկրետ՝ Անգլիայում, և դարձել է Եվրամիության ու աշխարհի ամենահայտնի սպորտաձևը: Եվրոպայում գտնվող ֆուտբոլային ակումբները հիմնականում նրանք են, որոնք պատմության ընթացքում ամենամեծ հաջողություններն են գրանցել, ինչպես նաև եղել են ամենաբարձր վարձատրվողները: [[ՈՒԵՖԱ Չեմպիոնների Լիգա|ՈւԵՖԱ-ի Չեմպիոնների լիգան]]՝ եվրոպական մակարդակի առաջնությունը, ֆուտբոլային ամենահեղինակավոր մրցաշարերից է<ref>{{cita noticia |title=TV3 emite la Final de la UEFA Champions League en Dolby Digital Plus |url=http://www.panoramaaudiovisual.com/es/2011/05/26/tv3-emite-la-final-de-la-uefa-champions-league-en-dolby-digital-plus/ |editorial=Panorama Audiovisual |date=26 de mayo de 2011 |date=3 de marzo de 2012}}</ref><ref>{{cita noticia |title=Deschamps no quiere distracciones |url=http://es.uefa.com/uefachampionsleague/season=2012/matches/round=2000263/match=2007596/prematch/preview/index.html |editorial=UEFA |date=27 de septiembre de 2011 |date=3 de marzo de 2012 |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20111104205538/http://es.uefa.com/uefachampionsleague/season=2012/matches/round=2000263/match=2007596/prematch/preview/index.html |datearchivo=4 de noviembre de 2011 }}</ref><ref>{{
[[File:Ariella Kaeslin (vault) 04-2011.JPG|մինի|ձախից|Գիլիա Շտայնգրուբերը 2011 թվականի Մարմնամարզության եվրոպական առաջնության ժամանակ ([[Բեռլին]]):]]
Տող 1498.
[[Ռեգբի|Ռեգբին]], իր հերթին, պրոֆեսիոնալ մակարդակով շատ տարածված է Ֆրանսիայի հարավում, Միացյալ Թագավորության, Իռլանդիայի որոշակի հատվածներում և Իտալիայի հյուսիսում: Այլ սպորտաձևերը, ինչպես [[Բասկետբոլ|բասկետբոլը]], ձեռնագնդակը, հեծանվավազքը, [[Վոլեյբոլ|վոլեյբոլը]], ջրի պոլոն կամ [[Հոկեյ|հոկեյը]], նույնպես տարածված են անդամ երկրներից որոշներում:
Եվրամիությունում սպորտը հիմնականում անդամ տարբեր երկրների կամ միջազգային կազմակերպությունների պատասխանատվության տակ է: Այնուամենայնիվ, ԵՄ որոշ քաղաքականություններ ազդեցություն են ունեցել սպորտի վրա, ինչպես, օրինակ, աշխատողների ազատ տեղաշարժը՝ Բոսմանի որոշման համաձայն (Bosman ruling), որը ֆուտբոլի ազգային լիգաներին արգելում է եվրոպական քաղաքացիություն ունեցող արտասահմանյան խաղացողներին հարկելը<ref name="BBC Boseman">{{Cita publicación |apellido=Fordyce |nombre=Tom |title=10 years since Bosman |editorial=BBC News |date=11 de julio de 2007 |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/4528732.stm |date=13 de julio de 2007}}</ref><ref>{{
Լիսաբոնի համաձայնագրի շրջանակներում ընդունվել է սպորտին վերաբերող մի կանոնադրություն, որն այս ոլորտը մեծամասամբ ազատում է ԵՄ տնտեսական օրենքներից: Սպորտի վերաբերյալ ԵՄ քաղաքականությունների ձևավորման ընթացքում եվրոպական սպորտային տարբեր ասոցիացիաներ՝ ներառյալ [[ՖԻԲԱ Եվրոպա|ՖԻԲԱ-ն]], [[ՈՒԵՖԱ|ՈՒԵՖԱ-ն]], Ձեռնագնդակի եվրոպական ֆեդերացիան, Հոկեյի միջազգային ֆեդերացիան, Վոլեյբոլի եվրոպական կոնֆեդերացիան, օգտվեցին այդ արտոնությունից: ԵՄ անդամ բոլոր երկրները և դրանց համապատասխան սպորտի ազգային ասոցիացիաները կարող են մասնակցություն ունենալ եվրոպական սպորտային կազմակերպություններում, ինչպես, օրինակ, ՈՒԵՖԱ-ում<ref>{{
== Նշումներ ==
| |||