«Իրանական օրացույց»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 151.
 
====     ԱՔԵՄԵՆՅԱՆ ԴԱՐԱՇՐՋԱՆ ====
Աքեմենյան դարաշրջանի սկզբին տարածված օրացույցն անվանվում էր հին պարսկական օրացույց կամ [[Աքեմենյաններ|Աքեմենյան]] [[Ֆարս]] ([[Աքեմենյան Պեգաս]]): [[Քերմանշահ]]<nowiki/>ի և [[Բեհիսթունի արձանագրություն|Բիհիսթուն]]<nowiki/>ի՝ [[Դարեհ I Մեծ|Դարեհ]] Առաջինի թողած արձանագրությունները, ինչպես նաև մյուս արքաների գրավոր հուշարձանները մեզ տեղեկություններ են տալիս այդ դարաշրջանի օրացույցի մասին: Այդ արձանագրությունների և արքաների հրամանների տեքտերը ցույց են տալիս՝ այդ ժամանակաշրջանում տարին բաժանված էր տասներկու ամիսների և եղանակների:
 
   Հայտնի է, որ Դարեհ Մեծը [[քոլդանցի]] երկու հեղինակավոր աստղագետների է հրավիրել օրացույցը բարելավելու համար: Նրանք ծանոթացան աստղագիտության մեկ լուսնային տարվա հետ, որը ուներ 365 օր, 6 ժամ, 15 րոպե, 21 վայրկյան: Ամենայն հավանականությամբ իրանցիներն իրենց օրացույցը կազմել են՝ հիմնվելով [[բաբելոնյան օրացույց]]<nowiki/>ի վրա: Այս օրացույցը շարունակել է իր գոյությունը մինչև զրադաշտական օրացույցի տարածվելը: [[Թախթ-ե Ջամշիդ]]<nowiki/>ի կավե գրավոր հուշարձանները հիմք են տալիս ենթադրելու, որ յուրաքանչյուր թագավորի գահակալման սկիզբը համընկնում է օրացուցային մեկ շրջանի հետ: Տարվա սկսվում էր աշնանամուտով և [[Միթրաքանա]] կոչվող տոնով, որը հետագայում վերանվանվեց  [[Մեհերգան]]: Տարին բաղկացած էր չորս եղանակից, որոնցից յուրաքանչյուրն ուներ երեք ամիս: Ամեն ամիս ուներ երեսուն օր:
Տող 539.
 
=== Գրականություն ===
*{{cite encyclopedia|first=Antonio|last=Panaino|title=CALENDARS, i. Pre-Islamic calendars|url=http://www.iranicaonline.org/newsite/articles/unicode/v4f6/v4f6a073.html|encyclopedia=Encyclopaedia Iranica|year=1990|volume=4|isbn=0-7100-9132-X|ref=CITEREFPanaino1990}}
* Taqîzâda, Sayyid Ḥasan, Gâhshumârî dar Îrân-i qadîm, Tehran (Čapkhâna-yi Majlis) 1316/1937-1938, (reprinted with the author's notes appointed to the first edition in the 10th vol. of the Opera omnia, ed.by Î. Afshâr, Tehran, 1357/1978-79). Complete Italian ed.: H. Taqizadeh, Il computo del tempo nell'Iran antico, ed. and transl. by S. Cristoforetti, Roma (ISIAO), 2010. {{ISBN|978-88-6323-290-5}}
*«گاه‌شماری جلالی ۲». پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران. بازبینی‌شده در اسفند ۱۳۹۰.
 
* «گاه‌شماری جلالی ۱». پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران. بازبینی‌شده در اسفند ۱۳۹۰.
* نوروزنامه، رساله منسوب به خیام نیشابوری
* رضا مرادی غیاث آبادی. «چکیده‌ای دربارۀ گاه­شماری جلالی». تارنمای پژوهش‌های ایرانی، ۳ مهر ۱۳۸۶. بازبینی‌شده در فروردین ۱۳۹۱.
* گاه‌شماری ایرانی، موسی اکرمی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ اول (۱۳۸۰).
 
*
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.tondering.dk/claus/cal/persian.php#leap How the leap years are calculated]