Վիքիպեդիա

«Արեգակ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-{{reflist}} +{{ծանցանկ}})
Տող 232.
|}
'''Արեգակ''' (Արև), [[Արեգակնային համակարգ]]ի կենտրոնում գտնվող [[աստղ]]։ Այն համարյա կատարյալ [[գունդ]] է և կազմված է [[մագնիսական դաշտ]]երով միահյուսված տաք [[պլազմա]]յից<ref>{{cite news |url=http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2008/02oct_oblatesun/ |title=How Round is the Sun? |publisher=NASA |date=հոկտեմբերի 2, 2008 |accessdate=2011 թ․ մարտի 7}}</ref><ref>{{cite news |url=http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2011/06feb_fullsun/ |title=First Ever STEREO Images of the Entire Sun |publisher=NASA |date=փետրվարի 6, 2011 |accessdate=2011 թ․ մարտի 7}}</ref>:
Արեգակն ունի մոտավորապես 1 392 684 կմ տրամագիծ<ref name=arxiv1203_4898>{{citation |first1=Marcelo |last1=Emilio |first2=Jeff R. |last2=Kuhn |first3=Rock I. |last3=Bush |first4=Isabelle F. |last4=Scholl |title=Measuring the Solar Radius from Space during the 2003 and 2006 Mercury Transits |work=arXiv |url=http://arxiv.org/abs/1203.4898 |accessdate=2012 թ․ մարտի 28}}</ref>, որը մոտավորապես 109 անգամ մեծ է [[Երկիր|երկրիԵրկրի]] տրամագծից, իսկ զանգվածը (2{{e|30}} կգ՝ Երկրինի 330000-ապատիկը) կազմում է Արեգակնային համակարգի ընդհանուր զանգվածի մոտ 99.86%-ը։
 
Արեգակի [[ճառագայթում]]ը պահպանում է [[Երկիր|Երկրի]] [[կյանք]]ը ([[ֆոտոն]]ներն անհրաժեշտ են [[լուսասինթեզ]]ի գործընթացի սկզբնական շրջանների համար), կանխորոշում է [[կլիմա]]ն։ <br />
Արեգակը բաղկացած է [[Ջրածին|ջրածնից]] (զանգվածի ≈73 %-ը և ծավալի ≈92 %-ը), [[հելիում]]ից (զանգվածի ≈25 %-ը և ծավալի ≈7 %-ը<ref>{{cite journal |author=Basu, Sarbani; Antia, H. M. |title=Helioseismology and Solar Abundances|journal=Physics Reports |year=2007 |url=http://front.math.ucdavis.edu/0711.4590 |accessdate=2008 թ․ սեպտեմբերի 02–ին }}</ref>) և հետևյալ, չնչին քանակության հետևյալ քիմիական [[Քիմիական տարր|տարրերից]]՝ [[երկաթ]], [[նիկել]], [[թթվածին]], [[ազոտ]], [[սիլիցիում]], [[ծծումբ]], [[մագնեզիում]], [[ածխածին]], [[նեոն]], [[կալցիում]] և [[քրոմ]]<ref name="manuel1983">Manuel O. K. and Hwaung Golden (1983), Meteoritics, հատոր 18, թիվ 3, սեպտեմբերի 30, 1983, pp 209—222. Առգիծ՝ http://web.umr.edu/~om/archive/SolarAbundances.pdf (Վերստածվ է դեկտեմբերի 7, 2007 20:21 UTC).</ref>: <br />
Ըստ [[Աստղերի սպեկտրալ դասակարգում|սպեկտրալ դասակարգման]]՝ Արեգակը պատկանում է G2V աստղերի տեսակին՝ («[[դեղին թզուկ]]»)։ Արեգակի մակերեսի ջերմությունըջերմաստիճանը հասնում է 6000&nbsp;[[Քելվին|K]], դրա շնորհիվ Արեգակն արձակում է գրեթե սպիտակ լույս, սակայն ավելի ուժեղ ցրման և Երկրի մթնոլորտի կողմից կարճալիք ճառագայթների կլանման պատճառով Արևի ուղիղ լույսը մոլորակի մակերեսի մոտ ստանում է [[դեղին]] երանգ։
 
Արեգակը կազմավորվել է 4.6 միլիարդ տարի առաջ՝ հսկայական [[մոլեկուլային ամպ]]ի գրավիտացիոն փլուզման հետևանքով։
Տող 242.
[[Ծիր Կաթին]] գալակտիկայում կա G2 կարգի ավելի քան 100 միլիոն աստղ։ Ընդ որում, Ծիր Կաթինի աստղերի 85 %-ն ունեն ավելի նվազ պայծառություն, քան Արեգակը (մեծամասամբ [[կարմիր թզուկ]]ներ են)։ Ինչպես և [[Գլխավոր հաջորդականություն|գլխավոր հաջորդականության]] բոլոր աստղերը, Արեգակն էներգիա է արտադրում հելիումի և ջրածինի [[ջերմամիջուկային սինթեզ]]ի միջոցով։
 
Արեգակը գտնվում է Ծիր Կաթինի կենտրոնից 26 000 [[լուսատարի]] հեռավորության վրա և պտտվում է նրա շուրջ, անելով մեկ պտույտըպտույտ անելով 225 - 250 միլիոն տարվա ընթացքում։տարում։ Արեգակի [[ուղեծրային արագություն]]ը հավասար է 217 կմ/վ՝ այսպիսով, այն անցնում է մեկ լուսատարին 1400 երկրային տարում, իսկ մեկ [[աստղագիտական միավոր]]ը՝ 8 երկրային օրում<ref name="Kerr">{{cite journal|author=Kerr F. J.; Lynden-Bell D.|year=1986|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1986MNRAS.221.1023K&amp;data_type=PDF_HIGH&amp;type=PRINTER&amp;filetype=.pdf|format=PDF|title=Review of galactic constants|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=221|pages=1023—1038}}</ref>: <br />
Ներկայումս, Արևը գտնվում է Ծիր Կաթինի [[Հայկի ձեռք]]ի ներքին ծայրում [[Պերսևսի ձեռք]]ի և [[Աղեղնավորի ձեռք]]ի միջև, այսպես կոչված [[Տեղային միջաստղային ամպ|«Տեղային միջաստղային ամպում»]] - բարձր խտության գոտում, որը, իր հերթին, գտնվում է նվազ խտություն ունեցող «[[Տեղային պղպջակ]]ում» - ցրված բարձրաջերմ [[միջաստղային գազ]]ի գոտում։ 50 ամենամոտիկ աստղային համակարգերի աստղերից՝ 17 լուսային տարվա սահմաններում՝ Արեգակը հանդիսանում է չորրորդ պայծառության աստղ (նրա [[բացարձակ աստղային մեծություն]]ն է +4,83<sup>m</sup>)։
 
== Բնութագրեր ==
Արեգակը G2V աստղերիաստղային տեսակինդասի («դեղին թզուկ») պատկանող աստղ է, որը կազմում է Արեգակնային համակարգի զանգվածի մոտ 99.86%-ը։ Արեգակի [[բացարձակ աստղային մեծություն]]՝ +4.83 է, որն ըստ գնահատականների ավելի պայծառ է, քան [[Ծիր Կաթին]] գալակտիկայի աստղերի մոտ 85%-ը, որոնց մեծ մասը [[կարմիր թզուկ]]ներ են<ref>{{Cite news
|last=Than |first=K.
|date=2006
Տող 285.
|doi=10.1038/270700a0
|ref=harv
}}</ref>: Սրանով է բացատրվում Արեգակնային համակարգում ծանր քիմիական տարրերտարրերի առատությունը (ինչպես օրինակ՝ [[ոսկի]] կամ [[Ուրան (տարր)|ուրան]]) այլ՝ երկրորդ սերնդի աստղերի համեմատ։ Ծանր տարրերը կարող են առաջանալ գերնոր աստղերի բռնկման ընթացքում տեղի ունեցող էնդոթերմիկէնդոթերմ միջուկային ռեակցիաների ժամանակ կամ զանգվածեղ երկրորդ սերնդի աստղի ներսում [[նեյտրոնային զավթում|նեյտրոնային զավթման]] միջոցով միջուկային տրանսմուտացիայով։
 
Արեգակը երկնքի ամենապայծառ մարմինն է՝ −26.74 [[տեսանելի մեծություն|տեսանելի մեծությամբ]]<ref>{{Cite journal
Տող 305.
|bibcode=1998A&A...333..231B
|ref=harv
}}</ref>: Այն մոտավորապես 13 միլիարդ անգամ ավելի պայծառ է, քան հաջորդ ամենապայծառ աստղը՝ [[Սիրիուս]]ը, որի տեսնալեիտեսանելի մեծությունը −1.46 է։ Երկրի և Արեգակի կենտրոնների միջին հեռավորությունըհեռավորություն մոտավորապեսսահմանվում է 1 [[աստղագիտական միավոր]] (մոտ 150,000,000 կմ) է, չնայած հեռավորությունը տարվահեռավորությունն եղանակներիցըստ կախվածտարեղանակների փոխվում է<ref name="USNO">{{cite web
|date=31 January 2008
|title=Equinoxes, Solstices, Perihelion, and Aphelion, 2000–2020
Տող 321.
}}</ref>), և նրանով է պայմանավորված Երկրի կլիման և եղանակը։
 
ԱրգեակըԱրեգակը հստակ սահմաններ չունի, բայց ֆոտոսֆերայիցլուսոլորտից վերևվեր` բարձրության աճի հետաճին զուգահեռ ցուցչային կերպով նվազում է խտությունը<ref name="Beer et al, 2012-41">
{{Cite book
|last=Beer |first=J.
Տող 331.
|publisher=[[Springer Science+Business Media]]
|isbn=978-3-642-14651-0
}}</ref>: Սակայն, պայմանականորեն Արեգակի շառավիղը համարվում է կենտրոնի և ֆոտոսֆերայիլուսոլորտի եզրի հեռավորությունը<ref name=Phillips1995-73>
{{Cite book
|last=Phillips |first=K. J. H.
Տող 356.
|work=[[The Guardian]]
|accessdate=19 August 2013
}}</ref>։ Մոլորակների մակընթացային ուժերը չափազանց թույլ են և ԱրգեակիԱրեգակի ձևի վրա էական ազդեցություն չեն ունենում<ref name="Schutz2003">{{Cite book
|last=Schutz|first=B. F.
|date=2003
Տող 363.
|publisher=[[Cambridge University Press]]
|isbn=978-0-521-45506-0
}}</ref>: [[Հասարակած]]ում Արեգակը ավելի արագ է պտտվում, քան բևեռներում: Այս տարբերությունը պայմանավորված է [[կոնվեկցիա]]յով (ջերմության տեղափոխության պատճառովտեղափոխություն) և [[կորիոլիսիԿորիոլիսի ուժ]]ով (ԱրգեակիԱրեգակի պտույտի պատճառով)։ Աստղերով սահմանված հաշվարկման համակարգում ԱրգեակիԱրեգակի պտույտի պարբերությունը հասարակածում 25.6 օր է, իսկ բևեռներում՝ 33.5 օր<ref name="Phillips1995-78">{{Cite book
|last=Phillips|first=K. J. H.
|date=1995
Տող 374.
== Արեգակնային ճառագայթում ==
{{հիմնական|Արեգակնային ճառագայթում}}
[[Արեգակնային հաստատուն]]ը միավոր մակերեսին ուղղահայաց ընկնող ճառագայթման էներգիան է։ Արեգակնային հաստատունը Արեգակից մեկ [[աստղագիտական միավոր]] հեռավորության վրա (այսինքն՝ երկրիԵրկրի վրա կամ երկինԵրկրին մոտ) մոտավորապես հավասար է <span class="nowrap">1,368&nbsp;Վվտ/մ<sup>2</sup></span>-ի է<ref name=TSI>{{cite web|title=Construction of a Composite Total Solar Irradiance (TSI) Time Series from 1978 to present |url=http://www.pmodwrc.ch/pmod.php?topic=tsi/composite/SolarConstant|accessdate = 5 October 2005}}</ref>: Այս էներգիան մասմաբմասամբ կլանվում, անդրադառնում և ցրվում է Երկրի մթնոլորտում, ինչի արդյունքում մակերևութինմակերևույթ ավելի քիչ էներգիա է հասնում (մոտավորապես {{val|1000|u=W/m2|fmt=commas}})<ref name=El-Sharkawi2005>{{Cite book|last=El-Sharkawi|first=Mohamed A.|title=Electric energy|date=2005|publisher=CRC Press|isbn=978-0-8493-3078-0|pages=87–88}}</ref>: Երկրի մթնոլորտի վերին շերտում արեգակնային ճառագայթումը կազմված է՝ 50% ինֆրակարմիր լույսից, 40% տեսանելի լույսից և 10% ուլտրամանուշակագույն լույսից<ref name="Solar radiation">[http://curry.eas.gatech.edu/Courses/6140/ency/Chapter3/Ency_Atmos/Radiation_Solar.pdf Solar radiation]</ref>: Մթնոլորտը ֆիլտրումկլանում է ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման 70%-ը՝ հատկապես կարճալիք ճառագայթներըմասը<ref>{{cite web|url=http://rredc.nrel.gov/solar/spectra/am1.5/ |title=Reference Solar Spectral Irradiance: Air Mass 1.5|accessdate=12 November 2009}}</ref>: [[Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներ]]ը իոնացնում են Երկրի մթնոլորտի վերին շերտը՝ ստեղծելով [[իոնոլորտ]]<ref name=Phillips1995>
{{Cite book
|last=Phillips |first=K. J. H.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Արեգակ» էջից