«Բալխաշ լիճ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 83.
 
== Լճի սնումը և մակարդակը ==
[[Բալխաշ-Ալակոլյան ավազան]]ն 512 հազ. կմ² տարաշքտարածք է զբաղեցնում<ref name="wri">{{cite web|author=World Resources Institute|datepublished=|url=http://earthtrends.wri.org/text/water-resources/map-346.html|title=Watersheds of the World: Asia and Oceania - Lake Balkhash Watershed|publisher=|accessdate=2009-02-01|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/612K7hGQ3?url=http://earthtrends.wri.org/text/water-resources/map-346.html|archivedate=2011-08-18}}</ref>, և ընդհանուր մակերևույթային ջրերի միջին հոսքը մեկ տարում կազմում է 27,76 կմ³, ներառյալով [[Չինաստան]]ի տարածքից 11,5 կմ³: Բալխաշ լճի [[ջրահավաք ավազան|ջրահավաք ավազան]]ի մակերեսը կազմում է մոտ 413 հազ. կմ²<ref name="unep" /><ref name="ilec">{{cite web|author=International Lake Environment Committee|url=http://www.ilec.or.jp/database/asi/asi-54.html|title=Lake Balkhash|publisher=World Lakes Database|accessdate=2009-01-29|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/612K4tAVf?url=http://www.ilec.or.jp/database/asi/asi-54.html|archivedate=2011-08-18}}</ref>, ընդ որում նրա տարածքի 15 %-ը գտնվում է հյուսիս-արևմուտքում՝ Չինաստանի [[Սինցզյան-Ույղուրական ինքնավար շրջան|Սինցզյան-Ույղուրական ինքնավար շրջան]]ում և ոչ մեծ մասը՝ [[Ղրղզստան]]ում: Բալխաշ-Ալակոլյան ավազան մակերևույթային ջրերի հոսքի 86 %-ը Բալխաշ լճինն է, [[Իլի (գետ)|Իլի]] գետի հոսքը կազմում է 12,3 կմ³/տարի<ref name="unesco" /> (по данным БСЭ — около 23 км³ в год<ref name="bse">{{БСЭ3|заглавие=Балхаш}}</ref>). Իլին թափվելով լիճ արևմուտքից, կազմում է լիճի հոսքի 73—80 %-ը: Գետը սկիզբ է առնում [[Տյան-Շան|Տյան-Շան]]ի լեռներից և հիմնականում սնվում է սառցադաշտերից,որը պայմանավորում է ջրի մակարդակի ցերեկային և սեզոնային տատանումներով: Սառցադաշտերը հալվում են հունիս-հուլիս ամիսներիին<ref name="bse" />: Լիճ թափվելու տեղում Իլին առաջացնում է 8 հազ. կմ² տարածքով [[Դելտա (գետ)|դելտա]]՝ բազմաթիվ վտակներով (Կուր-Լի, Ակ-Ուզեկ,Ջիդե և այլն): Իլի գետի դելտան կարգավորիչ դեր է կատարում, չորային սեզոնին լճին ջուր տալով <ref name="undp2" />:
{{multiple image
| width = 200
| footer = Rapid ice melt on Lake Balkhash in April 2003.
| image1 = LakeBalkhash_NASA_2003_1010600-250m.jpg
| alt1 = NASA Satellite Photo 1
| caption1 = Ice over Lake Balkhash on April 11, 2003.
| image2 = LakeBalkhash_NASA_2003_1120545-250m.jpg
| alt2 = NASA Satellite Photo 2
| caption2 = By April 18, 2003 most ice has melted.
}}
[[Բալխաշ-Ալակոլյան ավազան]]ն 512 հազ. կմ² տարաշք է զբաղեցնում<ref name="wri">{{cite web|author=World Resources Institute|datepublished=|url=http://earthtrends.wri.org/text/water-resources/map-346.html|title=Watersheds of the World: Asia and Oceania - Lake Balkhash Watershed|publisher=|accessdate=2009-02-01|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/612K7hGQ3?url=http://earthtrends.wri.org/text/water-resources/map-346.html|archivedate=2011-08-18}}</ref>, և ընդհանուր մակերևույթային ջրերի միջին հոսքը մեկ տարում կազմում է 27,76 կմ³, ներառյալով [[Չինաստան]]ի տարածքից 11,5 կմ³: Բալխաշ լճի [[ջրահավաք ավազան|ջրահավաք ավազան]]ի մակերեսը կազմում է մոտ 413 հազ. կմ²<ref name="unep" /><ref name="ilec">{{cite web|author=International Lake Environment Committee|url=http://www.ilec.or.jp/database/asi/asi-54.html|title=Lake Balkhash|publisher=World Lakes Database|accessdate=2009-01-29|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/612K4tAVf?url=http://www.ilec.or.jp/database/asi/asi-54.html|archivedate=2011-08-18}}</ref>, ընդ որում նրա տարածքի 15 %-ը գտնվում է հյուսիս-արևմուտքում՝ Չինաստանի [[Սինցզյան-Ույղուրական ինքնավար շրջան|Սինցզյան-Ույղուրական ինքնավար շրջան]]ում և ոչ մեծ մասը՝ [[Ղրղզստան]]ում: Բալխաշ-Ալակոլյան ավազան մակերևույթային ջրերի հոսքի 86 %-ը Բալխաշ լճինն է, [[Իլի (գետ)|Իլի]] գետի հոսքը կազմում է 12,3 կմ³/տարի<ref name="unesco" /> (по данным БСЭ — около 23 км³ в год<ref name="bse">{{БСЭ3|заглавие=Балхаш}}</ref>). Իլին թափվելով լիճ արևմուտքից, կազմում է լիճի հոսքի 73—80 %-ը: Գետը սկիզբ է առնում [[Տյան-Շան|Տյան-Շան]]ի լեռներից և հիմնականում սնվում է սառցադաշտերից,որը պայմանավորում է ջրի մակարդակի ցերեկային և սեզոնային տատանումներով: Սառցադաշտերը հալվում են հունիս-հուլիս ամիսներիին<ref name="bse" />: Լիճ թափվելու տեղում Իլին առաջացնում է 8 հազ. կմ² տարածքով [[Դելտա (գետ)|դելտա]]՝ բազմաթիվ վտակներով (Կուր-Լի, Ակ-Ուզեկ,Ջիդե և այլն): Իլի գետի դելտան կարգավորիչ դեր է կատարում, չորային սեզոնին լճին ջուր տալով <ref name="undp2" />:
 
Լճի արևելյան մասում լիճ են թափվում [[Կարատալ (գետ)|Կարատալ]]ը, [[Ակսու (Բալխաշ լիճ թափվող գետ)|Ակսու]]ն, [[Լեպսի (գետ)|Լեպսի]]ն, բացի այդ, լիճը սնվում է [[գրունտային ջրեր|գրունտային ջրեր]]ով<ref name="ground" /><ref name="unesco" />: [[Ջունգարական Ալաթաու|Ջունգարական Ալաթաու]] լեռներից սկիզբ առնող Կարատալ գետը Բալխաշ լիճ թափվող երկրորդ խոշոր գետն է: [[Այագուզ (գետ)|Այագուզ]] գետը, որը մինչև 1950-ական թվականները սնում էր լիճը, ներկայումս, փաստացի չի հասնում լիճ: Անցյալում տևական տեղումների պատճառով լճին հյուսիսային շրջան էին թափվում Մոյինտի, Ժամշի, Տոկրաու և Բականաս գետերը, որոնք սկիզբ էին առնում Ղազախական մանրաբլուրներից:<ref>http://kazembassy.com.ua/img/Проекты%20АО%20Тау%20Кен%20Самрук%20предлагаемые%20к%20совместной%20реализации.pdf {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160513071824/http://kazembassy.com.ua/img/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%8B%20%D0%90%D0%9E%20%D0%A2%D0%B0%D1%83%20%D0%9A%D0%B5%D0%BD%20%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D1%80%D1%83%D0%BA%20%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%B5%D0%BC%D1%8B%D0%B5%20%D0%BA%20%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B9%20%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8.pdf |date=2016-05-13 }}</ref>: Նրանք բոլորն ունեն առավելապես ձնային սնում և ծանծաղում ու սակավաջուր են դառնում արդեն մայիսին: Արևմտյան և արևելյան շրջանների հոսքերի տարեկան տարբերությունը 1,15 կմ³ է<ref name="undp">{{cite web|datepublished=19 апреля 2004|url=http://www.undp.kz/library_of_publications/files/2496-24188.pdf|title=Водные ресурсы Казахстана в новом тысячелетии|publisher=UNDP Kazakhstan|accessdate=2009-02-14|archiveurl=https://www.webcitation.org/612K8FFsO?url=http://www.undp.kz/library_of_publications/files/2496-24188.pdf|archivedate=2011-08-18}}</ref>:
<div style="float:right;margin-left:0.5em;">
{|class = "wikitable"
|+ Լճի ջրային հաշվեկշիռը,2000 տարի<ref2000 name="undp2"/>թվական
|Լճի ավազանում հոսքի ծավալըծավալը՝ 22,51 կմ³,որից՝
2000 թվականին կազմել է 22,51 կմ³,որից՝
* մակերևութային ջրերի ներհոսք — 18,51 կմ³,
* ստորերկրյա — 0,9 կմ³,