«Քրիստափոր Արարատյան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
ավելացվեց Կատեգորիա:Առաջին համաշխարհային պատերազմին մասնակցած հայեր ՀոթՔաթ գործիքով |
No edit summary |
||
Տող 52.
Քրիստափոր Արարատյանը ծնվել է [[1876]] թ-ի [[հունիսի 18]]-ին [[Թիֆլիսի նահանգ]]ի [[Մցխեթ]] քաղաքում ռուսական բանակի գեներալ-լեյտենանտ ազնվական [[Գերասիմ Արարատյան|Գերասիմ (Կարապետ) Ավետիքի Արարատով]]ի ընտանիքում։ Արարատյանների ընտանեկան զինանշանի վրա եղել է գրվածք «Հայրենիք ու պատիվ»։
10 տարեկանում ընդունվել է Թիֆլիսի կադետային կորպուս, որտեղ ուսումն ավարտել է [[1893]]
Ընտրելով Կովկասյան նռնակաձգային հրետանու բրիգադը, որը տեղեկայված էր Թիֆլիսից ոչ հեռու Կոջորում ՝ ծառայություն է անցնում՝ ստանալով պորուչիկի կոչում [[1899]]
== Կովկասյան բրիգադ ու ռուս-ճապոնական պատերազմ ==
[[1902]] թ-ին նշանակվում է Կովկասյան երկրորդ կորպուսի հրետանային բրիգադի հրամանատարի գլխավոր ադյուտանտ։ 1902
1903
[[Պատկեր:Christophor araratov 1907.jpg|մինի|150px|Քրիստափոր Արարատյան, 1907]]
Ռուս-ճապոնական պատերազմի մեկնարկից հետո խնդրում է տեղափոխել իրեն առաջին գիծ, որտեղ հնարավորություն է ստանում լիարժեքորեն կիրառել հրաձգային բոլոր գիտելիքները։ [[1905]]
1906
== Առաջին Համաշխարհային պատերազմ ==
1914 թ-ի հունիսի 28-ից հուլիսի 28-ը սովորում է Ցարսկոյե Սելոյի սպայական հրետանային դպրոցում, որն ավարտում է ժամանակից շուտ ու մեկնում ռազմաճակատ։ Այստեղ հաջորդ 5 ամիսների ընթացքում նրան շնորհվում է Սբ. Ստանիսլավի չորրորդ կարգի թրերով ու ժապավենով մեդալ, Սբ. Աննայի երկրորդ կարգի թրերով մեդալ, Սբ. Ստանիսլավի երկրորդ կարգի թրերով մեդալ։ 1915
Սեպտեմբերի 24-ին Արարատյանին շնորհվում է Սբ. Գեորգի չորրորդ կարգի մեդալ հետևյալ դրվագի համար։ Կես տարի առաջ ապրիլի 27-ին Նեվմլեն գյուղի մոտակայքում հակառակորդը հարձակում է իրականացրել նույն բրիգադի մյուս երկու գնդերի դեմ։ Արարատյանը սեփական նախաձեռնությամբ առաջ է քաշվել՝ հայտնվելով հարձակման տակ, ստիպելով հակառակորդին դադարեցնել հարձակումը ու թույլ տալով գնդերին ապահով նահանջել։ Արարատյանի գունդը նահանջել է միայն այն ժամանակ, երբ գնդերը ապահովության մեջ էին։
Տող 75.
== Հայ-թուրքական պատերազմ (1918) ==
1917 թ-ի դեկտեմբերի 5-ին նոր ռուսական իշխանության ու Օսմանյան կայսրության միջև ստորագրվում է Երզնկայի զինադադարը։ Թիֆլիսի Հայկական Ազգային Խորհուրդը փորձեր է ձեռնարկում ստեղծել ազգային բանակ՝ Դենիկինի բանակի աջակցությամբ։ Այդ միավորումը թուրքական բանակի դեմ մարտնչեց 1917
Մարտի 3-ին բոլշևիկները ստորագրում են Բրեստ-Լիտովսկի պայմանագիրը՝ դուրս բերելով Ռուսաստանը Առաջին համաշխարհայինից։ Մարտ-ապրիլին տեղի ունեցած Տրապիզոնի խաղաղության համաժողովը արդյունքներ չտալուց հետո, մայիսի 11-ին Բաթումում մեկնարկում է նոր համաժողով, որի ընթացքում թուրքական կողմը առաջ քաշեց իր կազմի մեջ ներգրավելու Թիֆլիսը, Ալեքսանդրապոլն ու Էջմիածինը, որով նպատակ կար Կարսը Ջուլֆայով կապելու Բաքվի հետ։ Համաժողովի ընթացքում վրացական կողմը հայտարարում է, որ մտնում է գերմանական պրոտեկտորատի տակ, ինչի արդյունքում հայկական կողմը մնում է որպես միակ պահանջատեր կողմ համաժողովի ընթացքում։ Համաժողովին զուգահեռ թուրքական զորքը անցնում է [[Ախուրյան]] գետը ու առճակատման գնում հայկական ռազմական ուժերի հետ։ [[Սարդարապատի ճակատամարտ|Սարդարապատի]] (մայիսի 21-29), [[Ղարաքիլիսայի ճակատամարտ|Ղարաքիլիսայի]] (մայիսի 24-28) ու [[Բաշ-Ապարանի ճակատամարտ|Բաշ-Ապարանի]] (մայիսի 21-24) ընթացքում հայկական բանակին հաջողվում է կասեցնել թուրքական առաջխաղացումը։ Սարդարապատի հաղթանակը հնարավոր դարձրել [[Հայաստանի Առաջին Հանրապետություն|Հայաստանի Առաջին Հանրապետության]] անկախությունը։
Տող 86.
== Հայաստանի Առաջին Հանրապետություն ==
[[Պատկեր:The Cabinet of the Armenian Republic.png|Ալեքսանդր Խատիսյանի կառավարությունը: Կանգ.՝ [[Նիկոլ Աղբալյան]], [[Աբրահամ Գյուլխանդանյան]], [[Սարգիս Արարատյան]], Նստ.՝ [[Ավետիք Սահակյան]], [[Ալեքսանդր Խատիսյան]], Քրիստափոր Արարատյան|մինի|200px]]
Արարատյանը դեմ է արտահայտվում Հովհաննես Քաջազնունու նշանակմանը Հայաստանի վարչապետ, ինչպես նաև անձնական շփման ընթացքում կոպիտ արտահայտվում է վերջինիս նկատմամբ։ Դա հանդիսանում է պատճառ, որ նա չի ստանում գեներալի կոչում դեռևս 1918
1918 թ-ի հոկտեմբերի 7-ին նշանակվում է հայ-թուրքական հանձնաժողովի անդամ, որի նպատակն էր սահմանագծելու հայ-թուրքական համատեղ սահմանը. մի պայման, որը մատնանշվել էր հունիսի 4-ի Բաթումի պայմանագրով։ Մեկնում է Թուրքիա, որտեղ է ստանում է Թուրքական մեդալ ի հիշատակ Հայաստանի կառավարության կողմից Հալիլ փաշայի թուրքական ռազմական ղեկավարությանը այցելության։ Վերադառնալով Հայաստան՝ նշանակվում է Հայկական Հրետանային Բրիգադի հրամանատար։
Դեկտեմբերին իր ստորաբաժանումներով մասնակցել է հայ-վրացական պատերազմին։ 1919
[[Պատկեր:061 khatisyan araratov may 28 1919.jpg|մինի|ձախից|200px|[[Ալեքսանդր Խատիսյան]]ն ու Քրիստափոր Արարատյանը 1919-ի մայիսի 28-ի զորահանդեսի ժամանակ]]1919-
Նշանակվելով նախարար՝ Արարատյանը նախկին նախարար Հովհաննես Հավերդյանին հրավիրում է որպես խորհրդական, իսկ իր նախկին հրամանատար գեներալ-լեյտենանտ Մովսես Սիլիկյանին՝ օգնական։
Տող 98.
Հունիսի 7-ին Դիլիջան գործուղման ընթացքում Արարատյանի մեքենան կողաշրջվում է, ու նախարարը տեղափոխվում է հիվանդանոց կրծքավանդակի լուրջ վնասվածքով ու երիկայային արյունահոսություն ախտորոշմամբ, որտեղ նա բուժում է անցնում մինչև հունիսի 25-ը։
[[1920]]
== Խորհրդային շրջան ==
[[Պատկեր:052 araratov 1st armenian rifle division artilery group.jpg|մինի|ձախից|150px|Արարտյանը հայկական հրաձգային դիվիզիայի հրետանու խմբի հետ, 1922]][[Պատկեր:048 christophor araratov 1921.jpg|մինի|աջից|120px|Արարատյանը գերությունից հետո, 1921]][[Ալեքսանդր Մյասնիկյան]]ի միջնորդությամբ՝ 1921
{{cquote|
Հրետանու նախկին գեներալ Քրիստափոր Գերասիմի Արարատյանը՝ անկախ, սրամիտ, նկարային գեղեցկությամբ, հաջողակ, սեփական գինը իմացող, հայտնի է ոչ միայն բանակում, այլ ողջ Հայաստանի տարածքում: Նա իհարկե ունի բազմաթիվ նախանձողներ ու չարակամներ, մանավանդ այն մարդկանց շրջանում, ովքեր կարծում են, որ աշխատավորական-գյուղական ծագումը բարձր պաշտոններ ստանալու նախապայման է:|Հայկ Բժշկյան}}
1923-
1925
Վերադառնալով Հայաստան՝ առավելագույնը, ինչ Արարատյանին առաջարկում են, Երևանի Պետական Համալսարանի ռազմական ամբիոնի, իսկ այնուհետև Երևանի Գյուղատնտեսական Ինստիտուտի ռազմագիտության ամբիոնի վարիչի պաշտոն է։
== Ստալինյան բռնաճնշումներ ու մահ ==
[[Պատկեր:054 christophor araratov.jpg|մինի|ձախից|150px|Արարատյանը կյանքի վերջին տարիներին]][[Պատկեր:067 araratov execution.jpg|մինի|աջից|200px|Արարատյանի գնդակահարության հրամանը, 1937]]1937
Երկար տարիներ ի վեր նրա կին Նինա Էյուբովան փաթեթներ էր փոխանցում Պետական Անվտանգության Կոմիտե իր ամուսնուն փոխանցելու՝ չիմանալով, որ ամուսինը վաղուց արդեն սպանված է։ 1955 թ-ի մարտի 19-ին հարազատներին փոխանցեցին Արարատյանի մահվան վկայականը, որտեղ նշված էր, իբր նա մահացել է 1943
== Անձնական կյանք ==
Տող 123.
= Հետաքրքիր փաստեր =
* Քրիստափոր Արարատյանը տիրապետում էր հայերենի, ռուսերենի ու ֆրանսերենի։
* 1896
* Բանաստեղծ Խաչիկ Դաշտենցը իր ուսուցիչների մասին բանաստեղծության մեջ Արարատյանի մասին գրել է.
<blockquote>''...Արարատովն էր մեզ զորաշարժի տանում՝<br />Ղարսի հրացանը կապած ուսին...''
Տող 148.
Քրիստափոր Արարատյան.jpeg
</gallery>
<gallery perrow="4">
055_christophor_araratov.jpg|Արարատյանը կյանքի վերջին տարիներին
056_nina_ejubova_opera_gayane.jpg|Դուստր Ելենա Էյուբովան Գայանե բալետում
|