«Բալխաշ լիճ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 53.
«Բալխաշ» [[տեղանվան]] տարբերակներից մեկի համաձայն անունը ծագել է ''balkas'' [[թաթարական լեզու|թաթարերեն]], [[Ղազախական լեզու|ղազախերեն]] և [[ալթայան լեզու|ալթայան]] լեզվաընտանիքի լեզուներից, որը նշանակում է «ճմաթումբերով ծածկված ճահճապատ տեղանք» կամ «ճմաթմբեր ճահճի վրա»<ref>{{книга|автор = [[Макс Фасмер]] |заглавие = Этимологический русскоязычный словарь |ссылка =http://www.slovopedia.com/22/193/1630307.html }}</ref>. ՂազախերենВ «բալկիտու» նշանակում է «մետաղների հալում», «հալել»<ref>{{книга|автор = [[Министерство образования и науки Республики Казахстан]] |заглавие = Словарь казахско-русский, русско-казахский}}</ref>. «Բալկու» բառի ստուգաբանությունը հաստատեց ակադեմիկոս [[Մարգուլան, Ալեքսեյ Խականովիչ|Ա.Արգուլան]]ի արշավախմբի հնագիտական տվյալները, որի համաձայն Մերձբալխաշը որպես [[Էնեոլիթ|էնեոոլիթի]] եւ վաղ [[Բրոնզի դար|բրոնզի դարաշրջան]]ի հնագույն [[մետաձուլական]] օջախ, որը նշանակում է «շողալ», «վառել», «այրել», «հալվել»<ref>''Иллич-Свитыч В. М.'' «Опыт сравнения ностратических языков (семито-хамитский, картвельский, индоевропейский, уральский, дравидийский, алтайский)»</ref>: Լեգենդի համաձայն լճի ծագումը այն մասին է, որ հարուստ կախարդ Բալխաշն ուներ Իլի անունով գեղեցիկ դուստր: Երբ ժամանակն է գալիս ամուսնանալու, Բալխաշը հայտարարում է, որ իր աղջկան կնության կտա միայն ամենահարուստին, ամենագեղեցիկին ու ուժեղին: Ներկայացված ճամփորդների թվում չինական [[Կայսր|կայսր]]ի երկու որդիներն էին [[Քարավան|քարավաններ]]ի հետ, բեռնված թանկարժեք ապրանքներով, մոնղոլական [[Խան|խան]]ի որդիները [[Արծաթ|արծաթ]]ով բեռնված [[Ձիեր|ձիեր]]ի երամակով, ինչպես նաև [[Բուխարա|Բուխարայի]] երիտասարդ վաճառականները [[Գորգ|գորգ]]երի և [[Փղոսկր|փղոսկր]]ի ապրանքներով: Այնուամենայնիվ, նրանց թվում էր աղքատ հովիվ Կարատալը, ով ցանկանում էր փորձել իր բախտը և ում անմիջապես հավանում է հարսնացուն:
Մրցակցության արդյունքում հաղթում է Կարատալը, ով էլ վրդովվեցնում է Բալխաշին: Սակայն Իլին գիշերը փախչում է չար հորից տնից, ընտրելով նրան: Իմանալով աղջկա փախուստի մասին, Բալխաշը անիծում է սիրահարներին:Նրանք երկու գետ են դառնում, արագորեն լեռներից տանելով իրենց ջրերը: Եվ այնպես է ստացվում, որ գետերն էլ երբեք իրար չեն միանում, որովհետև Բալխաշը հայտնվում է նրանց միջև և լճի ալիքների փրփուրից ճերմակում<ref>{{книга|автор=Алтайский К., Каратаев М.|заглавие=Путешествие в Жер-Уюк |место=М. |год=1971 |страницы=67-68}}</ref>:
== Լճի ծագումը ==
[[File:Karatal balkhash.jpg|thumb|[[Կարատալ (այլ կիրառումներ)|Կարատալ]] գետի [[Դելտա (գետ)|դելտա]]յի արբանյակային պատկերը]]
Բալխաշը գտնվում է [[Բալխաշ-Ալակոլյան գոգավորություն |Բալխաշ-Ալակոլյան գոգավորություն]]ում, որը ձևավորվել է [[նեոգեն-չորրորդական |նեոգեն-չորրորդական]] ժամանակաշրջանում, Թուրանական սալի ճկվածքի թեքության արդյունքում և հետագայում լցվել է գետային ավազի նստվածքներով: Գոգահովիտը մտնում է [[Ջունգարական Ալաթաու |Ջունգարական Ալաթաուի]] բեկվածքի համակարգում, որտեղ էլ գտնվում են [[Սասիկոլ |Սասիկոլ]], [[Ալակոլ]] և [[Էբի-Նուր |Էբի-Նուր]] լճերը<ref name="phys_geo">{{книга |автор= Maria Shahgedanova |заглавие= The Physical Geography of Northern Eurasia |ссылка= https://books.google.com/books?id=8CFiT3qbN5UC&pg=PA140&dq=Balkhash |издательство= Oxford University Press |год= 2002 |страниц= 571 |страницы= 140-141 |isbn= 0198233841}}</ref>:
Այս լճերը հնագույն [[Հանհայական ծով |Հանհայական ծով]]ի մնացորդներն են, որոնք երբեք չզբաղեցրեցին ամբողջ Բալխաշ-Ալակոլյան գոգավորությունը, սակայն չկապվեցին էլ [[Արալ-Կասպյան |Արալ-Կասպյան]] ավազանի հետ<ref name="sokolov">{{книга|автор=Соколов А. А.|заглавие=Гидрография СССР|часть=Глава 21. Средняя Азия и Казахстан, раздел Озера|место=Л.|издательство=Гидрометеоиздат|год=1952|ссылка=http://www.astronet.ru/db/msg/1192178/p1ch21d.html}}</ref>:
== Ծանոթագրություններ ==
| |||