«ՄՀ հիմնական միավորներ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 3.
ՄՀ միավորները պաշտոնապես լրիվ նկարագրված են և մեկնաբանված ՄՀ Բրոշյուրա գործող խմբագրության մեջ ({{lang-fr|Brochure SI}}, {{lang-en|The SI Brochure}}) և ի լրացում դրան՝ Չափ ու կշռի միջազգային բուրոյում (ՉԿՄԲ) հրապարակվածներն ու ՉԿՄԲ կայքում ներկայացվածները<ref name="Brochure" /><ref name="Suppl">[http://www.bipm.org/utils/common/pdf/si_supplement_2014.pdf Supplement 2014: Updates to the 8th edition (2006) of the SI Brochure]{{ref-fr}}{{ref-en}}</ref>։
Մնացած բոլոր միավորները հանդիսանում են
Հիմնական միավորը՝նույն չափայնոթյան դեպքում, կարող է նաև օգտագործվել
Հիմնական միավորների անուններն ու նշանակումը կատարվում
== Հիմնական միավորներ ==
Աղյուսակում բերված են հիմնական [[Միավորների միջազգային համակարգ|միավորները]], դրանց [[Սահմանում|սահմանումները]], պայմանական նշանները, [[Ֆիզիկական մեծություն|ֆիզիկական մեծությունները]], որոնց նրանք համապատասխանում են, և նրանց ծագման կարճ նկարագրությունը։
{| class="wikitable"
|+ style="font-size: larger;font-weight: bold;"|ՄՀ հիմնական միավորներ
Տող 41.
|Էլեկտրական հոսանքի ուժ
|Հոսանքի ուժը հավասար է միավորի, եթե 1 մետր հեռավորություն ունեցող, իրար զուգահեռ, անվերջ երկար, անվերջ փոքր հատույթի մակերեսով հոսանքակիր հաղորդալարերը փոխազդում են 2{{e|−7}} Ն ուժով։<br> ''ՉԿԳԿ(1946 թվական, Բանաձև 2, համաձայնեցված 9-րդ ՉԿԳԿ 1948 թվականին)''
|Հոսանքի ուժի հնացած միավորը
|-
|[[Կելվին (չափման միավոր)|Կելվին]]
Տող 47.
| Ջերմադինամիկական ջերմաստիճան
|Կելվինը ջերմադինամիկական ջերմաստիճանի միավորն է, որը հավասար է ջրի եռակի կետի ջերմաստիճանի 1/273,16 մասին։<br>''XIII 13-րդ ՉԿԳԿ (1967 թվական, Բանաձև 4)''<br> 2005 թվականին Չափ ու կշռի միջազգային կոմիտեն պահանջ ներկայացրեց ջրի եռակի կետի իզոտոպային բաղադրությանը`0,00015576 մոլ <sup><nowiki>2</nowiki></sup>H՝ <sup>1</sup>Н-ի մեկ մոլին, 0,0003799 մոլ<sup>17</sup>О ՝<sup>16</sup>О -ի մեկ մոլին , 0,0020052 մոլ <sup>18</sup>О ՝ <sup>16</sup>О-ի մեկ մոլին<ref name="Brochure" />։
|Կելվինի սանդղակի 1 քայլը հավասար է Ցելսիուսի սանդղակի մեկ քայլին, բայց 0 Կ-ը բացարձակ
|-
|[[Մոլ]]
| style="text-align: center" | մոլ
|Նյութի քանակ
|1 մոլը այն նյութի քանակն է, որը պարունակում է այնքան կառուցվածքային մասնիկ, որքան
|Ատոմային կամ մոլեկուլային զանգվածը բաժանած մոլային զանգվածի
|-
|[[կանդելա]]
Տող 64.
==[[Միավորների համակարգեր|Միավորների համակարգի]] կատարելագործում ==
Չափայնության համաձայնագրի 1875 թվականին ընդունումից հետո հիմնական միավորների սահմանումը մի քանի անգամ փոփոխվել է։ Մետրի սահմանումից հետո (1960 թվական) միայն կիլոգրամն էր, որ սահմանված չէր, որպես բնության հատկություն։ Քանի որ
ՉԿՄ կոմիտեն խորհուրդ տվեց ընդունել հիմնարար ''h''<ref>''h'' — [[постоянная Планка]].</ref>, ''e''<ref>''e'' — [[заряд электрона]].</ref>, ''k''<ref>''k'' — [[постоянная Больцмана]].</ref>, и ''N<sub>A</sub>''<ref>''N<sub>A</sub>'' — [[число Авогадро]].</ref> հաստատունների միջոցով կիլոգրամի, ամպերի, կելվինի և մոլի սահմանումները։
Տող 72.
=== Կիլոգրամ, ամպեր, կելվին, մոլ ===
Բանաձևում ձևակերպվել
* Կիլոգրամը կմնա զանգվածի միավոր, բայց նրա մեծությունը կորոշվի Պլանկի հաստատունով, որը ճշգրիտ հավասար է 6,626 06X{{e|−34}}, եթե արտահայտված է ՄՀ մ²·կգ·վ-1 միավորով, որը համարժեք է Ջ․վ-ին։
* Ամպերը մնում է հոսանքի ուժի միավորը, բայց նրա մեծությունը որոշվում է տարրական լիցքի արժեքով, որը ճշգրիտ հավասար է 1,602 17X{{e|−19}}, երբ արտահայտված է ՄՀ վ․Ա միավորով, որը համարժեք է Կլ-ին։
* Կելվինը կմնա
*
=== Մետր, վայրկյան, կանդելա ===
* Մետր, [[Չափայնություն|չափայնությունը]] մ, նրա մեծությունը որոշվում է վակուումում լույսի արագության թվային արժեքով, որը չշգրտորեն հավասար է {{formatnum:299792458}}, երբ արտահայտվում է ՄՀ մ·վ<sup>−1</sup>միավորով։
* Վայրկյան, չափայնությունը վ, մեծությունը որոշվում է 0 Կ-ում
* Կանդելա, չափայնությունը կդ, հանդիսանում է լույսի
=== ՄՀ նոր պատկերը ===
2019 թվականին ուժի մեջ կմտնի ՄՀ թողարկումը, հիմնված հիմնարար հաստատունների վրա, որտեղ<ref name="Resolution2018">{{публикация|статья|заглавие=Draft Resolution A|издание=26th meeting of the CGPM (13-16 November 2018)|ссылка=https://www.bipm.org/utils/en/pdf/CGPM/Draft-Resolution-A-EN.pdf}}<!--TODO: заменить на ссылку на саму резолюцию--></ref>․
*
*[[Լույսի արագություն|լույսի արագությունը վակուումում]] {{math|''c''}} ճշտորեն հավասար է {{formatnum:299 792 458}} մ/վ<ref name="Def" />․
*[[Պլանկի հաստատուն|Պլանկի հաստատունը]] {{math|ℎ}} ճշտորեն հավասար է 6,626 070 15{{e|−34}} Ջ·վ․
Տող 93.
*[[Բոլցմանի հաստատուն|Բոլցմանի հաստատունը]] {{math|''k''}} շժտորեն հավասար է 1,380 649{{e|−23}} Ջ/Կ․
*[[Ավոգադրոյի հաստատուն|Ավոգադրոյի հաստատունը]] {{math|''N''<sub>A</sub>}} ճշտորեն հավասար է 6,022 140 76{{e|23}} մոլ<sup>−1․</sup>
*
== Տես նաև ==
|