Վիքիպեդիա

«Ջալալի օրացույց»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
== '''ՋԱԼԱԼԻ ՕՐԱՑՈՒՅՑ''' ==
    [[Ջալալի օրացույցըօրացույց]]<nowiki/>ը տարեթվերի ու ժամանակահատվածների ամենաստույգ համակարգն է, արևային հիջրայի օրացույցի 5-րդ դարից ի վեր:
 
    Օրինակ՝ Ջալալի տոմարի 940թ. սարաթան (թիր) ամսվա 7-ը համընկնում է [[արևային օրացույցիօրացույց]]<nowiki/>ի 1397թ թիր ամսվա 4-րդ օրվա հետ: (<nowikiref>{{Cite web|url=http://ephemeris.com/history/middle-east.html#persian|title=Ջալալի օրացույց|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</nowikiref>):
 
==== '''ՕՐԱՑՈՒՅՑԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆՆ ՈՒ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ''' ====
    Ջալալի օրացույցը ստեղծվել է [[Հազկերտի օրացույցիցօրացույց]]<nowiki/>ից հետո՝ իրանական օրացույցն ավելի ճշգրիտ դարձնելու և դրանում առկա բացթողումների վերացնելու նպատակով: Թեև Հազկերտի օրացույցը կազմված էր նահանջ տարիներից, այն շարունակեց իր գոյությունը Հազկերտի օրացույցի 375 թվականից ([[Գրիգորյան տոմարիօրացույց|Գրիգորյան տոմա]]<nowiki/>րի 1006թ) մինչև սելջուկ [[Ջալալ էդ Դին Մալեք շահիշահ]]<nowiki/>ի գահակալության առաջին տարիները: Նովրուզը՝[[Նոռուզ|Նովրուզ]]<nowiki/>ը՝ ըստ շարժական տոմարի, նշվում էր տասնութ օրվա տարբերությամբ: Գիշերահավասարը ֆարվարդին ամսվա 1-ին օրվա փոխարեն համապատասխանում էր  ֆարվարդինի 19-ին: Այդպիսով, ֆարվարդինի առաջին տասնութ օրվա կրճատումով, իբրև նահանջ տարի՝ Հազկերտի՝ 447թ տարեվերջին ավելացնելով, ձևավորվեց Ջալալի օրացույցը՝  գիշերահավասարը ընդունելով որպես տարվա սկիզբ:<ref>{{Cite book|title=«گاه‌شماری جلالی ۱». پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران. بازبینی‌شده در اسفند ۱۳۹۰.|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> ▼
 
▲    Ջալալի օրացույցը ստեղծվել է Հազկերտի օրացույցից հետո՝ իրանական օրացույցն ավելի ճշգրիտ դարձնելու և դրանում առկա բացթողումների վերացնելու նպատակով: Թեև Հազկերտի օրացույցը կազմված էր նահանջ տարիներից, այն շարունակեց իր գոյությունը Հազկերտի օրացույցի 375 թվականից (Գրիգորյան տոմարի 1006թ) մինչև սելջուկ Ջալալ էդ Դին Մալեք շահի գահակալության առաջին տարիները: Նովրուզը՝ ըստ շարժական տոմարի, նշվում էր տասնութ օրվա տարբերությամբ: Գիշերահավասարը ֆարվարդին ամսվա 1-ին օրվա փոխարեն համապատասխանում էր  ֆարվարդինի 19-ին: Այդպիսով, ֆարվարդինի առաջին տասնութ օրվա կրճատումով, իբրև նահանջ տարի՝ Հազկերտի՝ 447թ տարեվերջին ավելացնելով, ձևավորվեց Ջալալի օրացույցը՝  գիշերահավասարը ընդունելով որպես տարվա սկիզբ:
 
«گاه‌شماری جلالی ۱». پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران. بازبینی‌شده در اسفند ۱۳۹۰.
 
    Իրանցի մի խումբ մաթեմատիկոսների՝ Աբու ալ-Ֆաթհ Աբդ ալ-Ռահման Մանսուր Խազենիի, Աբու Մոզաֆար Էսֆերարիի, Աբու Աբբաս Լուքարիի, Մոհամմադ բեն Աքբար Մամուրիի, Մեյմուն բեն Նաջիբ Վասեթիի, Իբն Քուշեք Բիհաղի Մաբահիի և նրանց ղեկավար Օմար Խայյամի ջանքերով լուսնային օրացույցի 471թ. ռամազան ամսվա 3-ին կազմվեց Ջալալի օրացույցը:
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ջալալի_օրացույց» էջից