|
[[Պատկեր:Classical antiquity historical territory of Minor Asia (ru).jpg|thumb|300px|Հնագույն Փոքր Ասիայի պատմական շրջանը]]
'''Միսիյա'''<ref>{{БРЭ|статья=Мисия |id=2217618 |том=20 |страницы=450}}</ref>, Միզիյա ({{lang-grc|Μυσία}}, {{lang-lat|Mysia}}), [[Փոքր Ասիա|Փոքր Ասիայի]]յի հնագույն շրջան (ներկայիս [[Թուրքիա|Թուրքիայի]] տարածքում)։ Զբաղեցնում է պետության հյուսիս-արևմտյան մասը, [[Մարմարա ծով|Մարմարա ծովից]]ից և [[Դարդանելի նեղուց|Հելլեսպոնտոսից]] հյուսիս, [[Եգեյան ծով|Էգեյան ծովից]]ից արևմուտք, [[Լիդիա|Լիդիայից]]ից հարավ, [[Փռյուգիա|Փռյուգիայից]]յից և [[Բյութանիա|Բյութանիայից]]յիգ արևելք։ Համարվում է առասպելական առաջնորդ [[Ատտալյան դինաստիա|Ատտալյան դինաստիայի]]յի հերոս [[Տելեֆոս|Տելեֆոսի]]ի տիրույթը։ Լեռնային երկիր էր, փոքրաթիվ քաղաքներով։
Անվանումը՝ {{lang-grc2|Μυσία}}, ըստ [[Ստրաբոն |Ստրաբոնի]] ի, առաջացել է [[լիդիերեն]] [[հաճարենի]] ({{lang-grc2|μυσός}}; «[[Բուկովինա |«Բուկովինա»]] ») բառից, որոնք առատորեն աճում են միզիական Օլիմպիոսում (ներկայում [[Ուլուդագ]] լեռը)։ ▼
▲Անվանումը՝ {{lang-grc2|Μυσία}}, ըստ [[Ստրաբոն|Ստրաբոնի]], առաջացել է [[լիդիերեն]] [[հաճարենի]] ({{lang-grc2|μυσός}}; [[Բուկովինա|«Բուկովինա»]]) բառից, որոնք առատորեն աճում են միզիական Օլիմպիոսում (ներկայում [[Ուլուդագ]] լեռը)։
== Աշխարհագրություն ==
[[Պատկեր:Uludag mountain.jpg|thumb|right|300px|Միզիական Օլիմպիոսը լեռը]]
Միզիայի սահմանները դժվար է հստակ որոշել։ Ստրաբոնը վկայում է, որ Միզիան բաժանվել է հինգ մասի՝
* Փոքր Միզիյա ({{lang-grc2|Μυσία ἡ μικρά}}), հյուսիսային մաս, Պրորոնտիդի երկայնքով մինչև Օլիմպիոս
1)* ՓոքրՄեծ Միզիյա ({{lang-grc2|Μυσία ἡ μικράμεγάλη}}), հյուսիսայիներկրի հարավային մաս, Պրորոնտիդի երկայնքով մինչև Օլիմպիոս
3)* [[Տրոադա]] ({{lang-grc2|ἡ Τρωάς}}), արևմտյան ափի հյուսիսային շրջանից Ադրիատիկ ծոցի Սիգեյա հրվանդանից մինչև Լեկտոնա հրվանդան ▼
2)* Մեծ Միզիյա[[Էոլիդա]] ({{lang-grc2|Μυσία ἡ μεγάληΑἰολίς}}), երկրիարևմտյան ափի հարավային մաս Կաիկոմ և Հերմոմ գետերի միջև
5)* Տեվֆրանիյա ({{lang-grc2|ἡ Τευθρανία}}), հարավյաին սահմանի երկայնքով նեղ հատված ▼
▲3) [[Տրոադա]] ({{lang-grc2|ἡ Τρωάς}}), արևմտյան ափի հյուսիսային շրջանից Ադրիատիկ ծոցի Սիգեյա հրվանդանից մինչև Լեկտոնա հրվանդան
4) [[Էոլիդա]] ({{lang-grc2|ἡ Αἰολίς}}), արևմտյան ափի հարավային մաս Կաիկոմ և Հերմոմ գետերի միջև
▲5) Տեվֆրանիյա ({{lang-grc2|ἡ Τευθρανία}}), հարավյաին սահմանի երկայնքով նեղ հատված
Տրոադան և Էլոիդան միշտ չէ, որ եղել են Միզիի կազմում։
Հիմնականում լեռնաշղթաներ են՝ Իդա (ներկայում Կազ-Դագ) և Միզիական Օլիմպիոսը (Ուլուդա կամ Քեշիշդաղ) հյուսիում, Թեմլոսը (Դեմիրջի-Դաղ) հարավում։ Արևմտյան ափը ձևավորում է երկու մեծ ծովածոց՝ Ադրամիտտի կամ Ադրամիտտոն (ներկայում [[Էդրեմիտի ծոց]]) և Կիմկի (Էլեյան ծոց), որի ափին գտնվում է ժամանակակից Չանդարլին։
Միզիի գետեր՝ Ռինդակ (ներկայում Ադիրնաս-չայ) Մակեստ վտակով (Սուսուրլուկ-չայ, Սիմավ-չայ), Էզոպ (Գյոնեն-չայ), նշանավոր Գրանիկոսը(Բիգաչայ), Սկամանդր (Մենդերեսու, Կարամենդերես), Կաիկը (Բաքր) Կետեյոմսի (Բերգամաչայ) հետ, որի ափին գտնվում էր քաղաքներից ամենանշանավորը՝ [[Պերգամոն|Պերգամոնը]]։ը։
== Տնտեսություն ==
== Բնակչություն ==
Կնակչությունը կազմված էր [[Փռյուգիա|փռյուգիացիներիցփռյուգիա]]ցիներից, [[Տրոյա|տրոյացիներիցտրոյա]]ցիներից, էոլիացիներից և տեղացի միզիացիներից({{lang-grc2|μυσοί}})։ Վերջինները, ըստ [[Ստրաբոն|Ստրաբոնի]] ենթադրության, հանդիսանում են ֆրակեացիներ (տես՝ մյոզ) և առաջի անգամ այստեղ հայտնվել են [[Տրոյական պատերազմ|տրոյական պատերազմի]]ի ժամանակ, գալով Իստրա գետի ափ (հունական անվանումը [[Դանուբ]]) և տեղահանելով փռուգյացիներին հաստատվում են այստեղ։ Ըստ Ստրաբոնի նիանց լեզուն իրենից ներկայացնում է «խառնուրդ» [[Փռյուգերեն|փռյուգերենիփռյուգերեն]]ի և [[Լիդիերեն|լիդիերենիլիդիերեն]]։ի։
Միզիայի նշանավոր քաղաքներն են՝ [[Պերգամոն|Պերգամոնը]]ը, [[Կիզիկ|Կիզիկը]]ը, Պլակիան, Պրիապը, Պարին, Լամպսակը, [[Աբիդոս|Աբիդոսը]]ը, Ապոլլոնիան, Միլետոպոլը, Զելիան, Սկեպսիդանմ Պերկոտը, Դարդան, Ռյոտեյը, Սիգեյը, Ալեքսանդիրա Տրոադսկը, Լաիրսսան, Գամակսիտը, Ասս, Գարգար, Ադրամիտտը, [[Տրոյա|Տրոյան]]ն, Արիսբեն, Դիմբրան, Պարֆենեյը, Գալիսարնան։
== Պատմություն ==
Ք․ Մ.թ.ա․ VII դարի առաջին կեսին նվաճվել է լիդիական արքա [[Գիգ|Գիգի]]ի կեղմից։ Տիմբրայի ճակատամարտից հետո Ք․ա 546 թվականին նվաճվել է [[Աքեմենյան պետություն|աքեմենյան տերության]] կողմից, գտնվում էր երկրորդ սատրապության կազմում։ Սատրապի նստավայրը ընկած էր Կիզիկայից հարավ։
Ք․ Մ.թ.ա․ 330 թվականին նվաճվել է [[Ալեքսանդր Մակեդոնացի|Ալեքսանդր Մակեդոնացու]] կողմից։
Ք․ Մ.թ.ա․ 283 թվականին մտնում էր Պերգամոնի թագավորության մեջ։ Ք․ ա․ [[Մ.թ.ա. 133|133]] թվականին նվաճվել է հռոմեացիների կեղմից, Ք․ ա․ [[Մմ.թ.ա. 129|129]] թվականին դարձել է Հռոմի ասիական նահանգի մի մասը։ Ուշ հռոմեական շրջանում եղել է հելլեստոնտական նահանգ։
== Հին կամուրջներ ==
== Գրականություն ==
* {{ВТ-ЭСБЕ+|Мизия}}
{{Նավարկման աղյուսակ
[[Կատեգորիա:Թուրքիայի պատմություն]]
[[Կատեգորիա:Պատմական մարզեր]]
| 
.jpg){kind=link}