Վիքիպեդիա

«Սև ծով»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ փոխարինվեց: իր մեջ ներառ → ներառ oգտվելով ԱՎԲ
Տող 324.
[[Պատկեր:Nicolaas Witsen. Pontus Euxinus of niewe en naaukeurige paskaart van de zwarte zee uyt verscheydene stucken van die gewelten toegesonden, ontworpen door (18th century).jpg|մինի|ձախից|Սև ծովի քարտեզը («Cara Denghiz») կազմված Նիկոլաս Վիտսենի կողմից]]
 
Ծովի առավել լուրջ հետազոտությունները վերաբերվում են XVIII—[[XIX դար|XIX]] դարերի վերջերում։ Մասնավորապես այդ դարերի ըմթացքումընթացքում ռուս գիտնականներ ակադեմիկոսներ [[Պետեր Պալաս]]ը և Միդենդորֆը հետազոտել են Սև ծովի ջրի հատկությունները և բուսականությունը։ Այդ տարիների կարևոր գիտական արշավներից է ռուս-ֆրանսիական համատեղ արշավը նավապետ Գոտեի, կապիտան լետյենանտ Մ․Բ․ Վերխանի և ղեկապետ Գրիգոեվի ղեկավարությամբ ([[1820]] թվական), «Նիկոլայ» երկկայմ առագաստանավով և «Գոլուբոկ» զբոսանավով [[Եգոր Մանգանարի]]ի ջրաբանական արշավը ([[1826]]-ից [[1836]] թվականներ), Լեյտենանտ [[Գրիգորի Բուտակով]]ի և [[Իվան Շեստակով]]ի արշավը «Պոսպեշնի» և «Սկորի» միակայմ առագաստանավերով ([[1847]]֊ից [[1850]] թվականներին)։ [[1816]] թվականին հայտնվեց Սևծովյան ափի նկարագրությունը, որը կատարել էր [[Ֆաբիան Գոթլիբ ֆոն Բելլինգսհաուզեն|Ֆաբիան Գոթլիբ ֆոն Բելինգսհաուզենի]] կողմից, [[1817]] թվականին թողարկվեց Սև ծովի առաջին քարտեզը, [[1842]] թվականին առաջին [[Աշխարհագրական քարտեզ|ատլասը]], [[1851]] թվականին առաջին նավավարության ձեռնարկը{{sfn|Виноградов|1958|с=14}}։ Ծովի կենդանական և բուսական աշխարհի հետազոտության մեջ մեծ ներդրում ունենալու առումով կարելի է առանձնացնել մի քանի գիտնականների, որոնցից են [[Հենրիխ Ռատկեն]]ը, [[Կարլ Կեսսլեր]]ը, Վ․ Ի․ Չերնյավսկին<ref>[http://apsnyteka.narod2.ru/sh/zabitii_pioner_morskoi_biologii_i_arheologii_chernogo_morya/index.html Н. В. Шадрин. Забытый пионер морской биологии и археологии Чёрного моря]</ref>, [[Վասիլի Ուլյանին]]ը, [[Նիկոլայ Բոբրեցկի]]ն և Ն․ Ա․ Գրեբնիցկին։ [[1801]] թվականին [[Նիկոլաև]]ում հիմնադրվեց Սև ծովին կից առաջին ջրաօդերևութաբանական կայանը, հետագա տարիներում այդպիսի կետեր կառուցվել են [[Խերսոն]]ում, [[Օդեսա]]յում և այլ վայրերում<ref name="atlas">{{книга|часть=Нарис з історії вивчення Чорного та Азовського морів|заглавие=Океанографічний атлас Чорного та Азовського морів|ссылка=http://www.charts.gov.ua/6B7C7176-88FA-482F-ADF9-CBB313CCDF0C/FinalDownload/DownloadId-981FC9D55488A614F88CB227B36F20EB/6B7C7176-88FA-482F-ADF9-CBB313CCDF0C/oabs_img/oabs_25.pdf}}</ref>։
 
Սև ծովում մշտական գործող կենսաբանական կայանների կառուցման նախաձեռնությունը պատկանում է ռուս անվանի գիտնական և ճանապարհորդ [[Նիկոլայ Միկլուխո-Մակլայ|Միկլուխո-Մակլայ]]ին{{sfn|Виноградов|1958|с=19}}։ [[1871]] թվականից Սևաստոպլում սկսեց գործել առաջին կենսաբանական կայանը (ներկայումս Հարավային ծովերի կենսաբանության ինստիտուտ), որը զբաղվում էր Սև ծովի կենդանի աշխարհի պարբերական հետազոտություններով<ref>{{cite web|author=|datepublished=|url=http://ibss.nas.gov.ua/?page_id=13&lang=ru|title=Институту биологии южных морей им. А.О. Ковалевского НАН Украины – 140 лет.|publisher=// ibss.nas.gov.ua|accessdate=2012-2-29|archiveurl=https://www.webcitation.org/65pfb8izX|archivedate=2012-03-01}}</ref>։ Սև ծովի գիտական հետազոտության պարբերական բնույթի սկիզբը տրվեց [[XIX դար|XIX]] դարի վերջերում տեղի ունեցած երկու իրադարձությունները՝ [[բոսֆոր]]յան հոսանքների հետազոտությունը ([[1881]]-ից [[1882]] թվականներին) և իրականացված երկու օվկիանոսագիտական խորաչափական արշավները ([[1890]]-ից [[1891]] թվականներին){{sfn|Виноградов|1958|с=24}}։ XIX դարի վերջում [[Իոսիֆ Շպինդլեր]]ի ղեկավարությամբ իրականացված արշավը բացահայտեց ջրի խորքային շերտերում ծծմբաջրածին առկայությունը, հետագայում արշավի մասնակից հայտնի ռուս քիմիկոս [[Զելինսկի Նիկոլայ|Զելինսկին]] տվեց այդ երևույթի բացատրությունը<ref>{{cite web|author=|datepublished=|url=http://flot.com/publications/books/shelf/explorations/20.htm|title=ИССЛЕДОВАНИЯ МОРЕЙ С 60-х ГОДОВ XIX в. ДО 1917 г. Часть 2|publisher=// flot.com|accessdate=2012-2-29|archiveurl=https://www.webcitation.org/65pfcMsMb|archivedate=2012-03-01}}</ref>։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Սև_ծով» էջից