«Գոթֆրիդ Լայբնից»–ի խմբագրումների տարբերություն

ՖիզիակյիՖիզիկայի բնագավառում Լայբնիցը դոկտրինա զարգացրեց, որիմի ուսմունք, համաձայն որի [[եռաչափ տարածություն]]<nowiki/>ը, [[Ժամանակ]]ը և [[մեխանիկական շարժում]]ը օժտվածհարաբերական են հարաբերականբնույթ բնույթովունեն<ref name="энциклопедия" />: Նրա նվաճումներից է համարվում [[մեխանիկա]]յում շարժման քանակական չափը՝ [[զանգված]]ի և [[արագություն|արագության]] քառակուսու արտադրյալը: Այս մեծությունը, որ նա անվանում էր [[կենդանի ուժ (ֆիզիկա)|կենդանի ուժ]], հակակշիռ էր [[Դեկարտ]]ի այն մոտեցմանը, որիըստ ժամանակորի, շարժման քանակ նա համարում էր զանգվածի և արագության արտադրյալը (Լայբնիցի որոշմամբ «մահացած ուժը»), հետագայում որը ստացավ [[կինետիկ էներգիա]] անվանումը<ref name="энциклопедия" />{{sfn |В. Лейбниц // Большая энциклопедия Кирилла и Мефодия|2004|с= }}: Ֆիզիկայի բնագավառում Լայբնիցի հասւոնհասուն ֆիզիկական մտքերիհայացքներին օրինակ է հանդիսանում «Դինամիկայի նկարագրություն» (''«Specimen Dynamicum»''), [[1695]]<ref>Ariew, R & D Garber, 1989. ''Leibniz: Philosophical Essays''. Hackett. p. 117.</ref><ref>Loemker, Leroy, 1969 (1956). ''Leibniz: Philosophical Papers and Letters''. Reidel. § 46, W II.5.</ref><ref>Jolley, Nicholas, ed., 1995. ''The Cambridge Companion to Leibniz''. Cambridge University Press.</ref><ref>Wilson, Catherine, 1989. 'Leibniz’s Metaphysics. ''Princeton University Press''.</ref> աշխատանքը ([[1695]]): Մասնավորապես, գտագործելովoգտագործելով [[Քրիստիան Հյույգենս]]ի արդյունքները, Լայբնիցը հայտնաբերեց «կենդանի ուժերի» պահպանման օրենքը, տալով այդպիսով, [[Էներգիայի պահպանման օրենք|էներգիայի պահպանման օրենքի]] առաջին ձևակերպումը<ref name="энциклопедия" />: Նրան, բացի դրանից, պատկանում է նաև էներգիայի մի տեսակի մյուսին փոխարինվելու գաղափարը<ref name="энциклопедия" />: Հիմք ընդունելով բնության բոլոր գործողությունների լավագույն, փիլիսոփայական սկզբունքը,` Գոթֆրիդ Վիլհելմ Լայբնիցը ձևակերպեց ֆիզիկայի կարևորագույն վարիացիոն սկզբունքներից մեկը՝ «[[փոքրագույն գործողության սկզբունք]]ը», որը հետագայում կոչվեց «Մոպերտյուի սկզբունք»<ref name="энциклопедия" />{{sfn |В. Лейбниц // Большая энциклопедия Кирилла и Мефодия|2004|с= }}: Լայբնիցը նաև կատարեց ֆիզիկայի հատուկ բաժիններում մի շարք հայտնագործություններ՝ [[Առաձգականության տեսություն|առաձգականության տեսության]], [[Տատանումներ|տատանումների տեսության]] մեջ<ref name="энциклопедия" />{{sfn |В. Лейбниц // Большая энциклопедия Кирилла и Мефодия|2004|с= }}, մասնավորապես դուրս բերելով սյուների ամրության բանաձևը (Լայբնիցի բանաձև)<ref name="энциклопедия" />: Ատոմի տեսության և [[կարտեզյանականություն (դեկարտյան փիլիսոփայություն)|կարտեզյանականության]] հետևորդներհետևորդների նման, Լայբնիցը չէր ընդունում Իսհահակ Նյուտոնի [[Նյուտոնի դասական ձգողության տեսություն|դասական ձգողության տեսությունը]]<ref name="Гайденко">{{книга|автор=Гайденко П.П. |заглавие=История новоевропейской философии в её связи с наукой |ref= |место=М. |издательство=Университетская книга|год=2000 |страниц= |ссылка=}}, Глава шестая «Исаак Ньютон».</ref>: Լայբնիցի կարծիքով, «բուն իմաստով մարմինների ձգողությունը հանդիսանում է գիտակցության համար հրաշք, քանի որ այն չի բացատրվում իրենց բնույթից ելնելով», Լայբնիցի ենթադրությունների համապատասխան, մարմինների վիճակի ցանկացած փոփոխություն, այսինքն նրանց անցումը շարժման վիճակից հանգստի կամ հակառակը, պետք է հիմնավորված լինի այլ մարմինների ազդեցությամբ, որոնք անմիջապես փոխազդեցության մեջ են մտնում տրված մարմնի հետ<ref name="Гайденко" />: Լայբնիցը ասում էր հետևյալը<ref name="Гайденко" />՝․

Երկրային և երկնային մարմինների ձգողությունը Գոթֆրիդ Վիլհելմ Լայբնիցը բացատրում էր միջավայրի շարժման օգնությամբ, մասնավորապես եթերի, այս առումով հետևելով դեկարտյան մրրիկներին<ref name="Гайденко" />: Հեռավորության վրա մարմինների ձգողության նյուտոնյան սկզբունքը Լայբնիցը որակավորում էր որպես հրաշքի կամ «տիրացուների գերբնական շնորհների նման անհեթեթություն, որոնք այժմ նորից մատուցվում են մեզ ուժերի պատշաճ անվան տակ, բայց որոնք մեզ նորից տանում են նորից խավարի թագավորություն»<ref name="Гайденко" />: