«Գոթֆրիդ Լայբնից»–ի խմբագրումների տարբերություն

Կարևորագույն գիտական նվաճումները՝նվաճումները․

* [[Մեխանիկա]] է ներմուծել է «կենդանի ուժի» գաղափարը (ժամանակակից [[կինետիկ էներգիյաէներգիա]]<nowiki/>յի նախատիպը) և ձևակերպել է [[էներգիայի պահպանման օրենք]]ը<ref name="энциклопедия" />:

Զարգացրել է հարաբերականության մասին ուսմունքը, և առաջինն է ձևակերպել [[էներգիայի պահպանման օրենք]]ը, մաթեմատիկայում ստեղծել է [[դիֆերենցիալ հաշիվ|դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշիվը]]։<ref name="Математический" />։ Լայբնիցը սովորել է [[Լայպցիգի համալսարան|Լայպցիգի]] և [[Ենայի համալսարան|Ենայի]] համալսարաններում, այնուհետև կատարելագործվել [[Փարիզ]]ում ու [[Լոնդոն]]ում։ 1676 թվականից սովորել է Հաննովերի հերցոգի մոտ։ Լայբնիցը ձևակերպել է ֆիզիկայի կարևորագույն օրենքներից մեկը, որը կոչվում է «[[փոքրագույն գործողության սկզբունք]]»։{{sfn |Белл Э. Т. Творцы математики|1979|էջ=102.}}։ Առաջարկել է գլանի և մխոցի գաղափարը, կատարելագործել [[Բլեզ Պասկալ|Պասկալի]] հաշվիչ մեքենան, նախագծել օպտիկական և հիդրավլիկ սարքեր։

Մաթեմատիկայում Լայբնիցը ներմուծել է [[մաթեմատիկական նշանների համակարգ]], բազմաթիվ հասկացություններ և տերմիններ, որոնք օգտագործվում են մինչև այսօր։այսօր{{sfn |В. Лейбниц // Большая энциклопедия Кирилла и Мефодия|2004|էջ= }}։

Լայբնիցը ստեղծել է լեզուների պատմական առաջացման տեսությունը, տվել դրանց ծագումնաբանական դասակարգումը։ Նա հետաքրքրվել է նաև հայոց լեզվի հետ այլ լեզուների ունեցած փոխհարաբերության հարցով, խրախուսել ֆրանսիացի արևելագետ-հայագետ Մ. լա Կրոզի հայագիտական աշխատանքները։ Լայբնիցը կապեր է ունեցել Ամստերդամում[[Ամստերդամ]]<nowiki/>ում գործող հայ տպագրիչների՝ [[Ղուկաս Վանանդեցի|Ղուկաս Վանանդեցու]] և ուրիշների հետ։

Լայբնիցը նաև համարվում է [[XVII դար]]ի փիլիսոփայության ավարտողը և [[գերմանական իդեալիզմ|գերմանական դասական փիլիսոփայության]] նախակարապետը, փիլիսոփայական համակարգի ստեղծողը, որը ստացել է [[մոնադաբանություն]] անվանումը{{sfn |Философский энциклопедический словарь. Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов|1983|էջ= }}: Նա զարգացրել է վերլուծության և սինթեզի մասին գիտություն<ref name="Блинников">{{книга|автор=Блинников Л. В. |заглавие=Великие философы: учебный словарь-справочник, изд. 2|ref= |место=М. |издательство= |год=1997 |страниц=432 |ссылка=}}</ref>, առաջին անգամ ձևակերպել է [[բավարար հիմունքի օրենք]]ը (որին, սակայն, ոչ միայն տրամաբանական իմաստ էր տալիս) (մտածողությանը վերաբերվող), այլ նաև օնտոլոգիական (կեցությանը վերաբերվողվերաբերող) իմաստ. «... ոչ մի երևույթ չի կարող լինել ճիշտ կամ իրական, ոչ մի պնդում՝ արդար, առանց որևէ հիմքի, թե ինչու է գործն ընթանում այս կամ այն ձևով…»){{sfn |Философский энциклопедический словарь. Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов|1983|էջ= }}<ref>Избранные философские сочинения. — М., 1908. — С. 347.</ref>։ Լեյբնիցը

Լայբնիցը համարվում է նաև [[ինքնության օրենք]]ի ժամանակակից ձևակերպման հեղինակ{{sfn |В. Лейбниц // Большая энциклопедия Кирилла и Мефодия|2004|էջ= }}<ref name="Блинников" />, նա կիրառության մեջ է դրել «մոդել» բառը, գրել է մարդկային ուղեղի մեքենայացված մոդելավորման գործողությունների մասին<ref name="Энциклопед">{{книга|автор= |заглавие=Энциклопедический словарь|ref= |место= |издательство= |год=2009 |страниц= |ссылка=}}</ref>: Լայբնիցը գաղափար է հայտնել էներգիայի մեկմի տիպը այլիմեկ ուրիշ տիպի փոխակերպելու մասին, ձևակերպել է ֆիզիկայի վարիացիոն կարևորագույն սկզբունքներից մեկը՝ «[[նվազագույն գործողության սկզբունք]]ը», և արել է մի շարք բացահայտումներ ֆիզիկայի հատուկ բաժիններում{{sfn |В. Лейбниц // Большая энциклопедия Кирилла и Мефодия|2004|էջ= }}:

Գոթֆրիդ Վիլհելմը ծնվել է 1646 թվականի հուլիսի մեկին<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/335266/Gottfried-Wilhelm-Leibniz Encyclopædia Britannica: Gottfried Wilhelm Leibniz]{{ref-en}}</ref> [[Լայպցիգի համալսարան]]ի բարոյականության ([[էթիկա]]յի) փիլիսոփայության պրոֆեսոր [[Ֆրիդրիխ Լայբնից]]ի ({{lang-de|Friedrich Leibnütz}} կամ ''Leibniz''; 1597—16521597-1652) և Կատերինա Շմուկի ({{lang-de|Catherina Schmuck}}) ընտանիքում, որը [[iրավագիտություն|իրավագիտության]] հայտնի պրոֆեսորի աղջիկ էր<ref name="Continuum">Brandon C. Look. {{cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=PTmmjB3nDyoC&pg=PA4&lpg=PA4&dq=Friedrich+Leibniz&source=bl&ots=5Hwh0BHPZ6&sig=BXcaU_TQpev9N_3iqF-nzLugLSI&hl=en&sa=X&ei=CoohT82cOs_Lsgb37ezCBw&ved=0CCIQ6AEwATgU#v=onepage&q=Friedrich%20Leibniz&f=false|title=The Continuum Companion to Leibniz|publisher=528 pages Continuum International Publishing Group, 4 Aug 2011|accessdate=2012-01-26}} ISBN 0-8264-2975-0.{{ref-en}}</ref><ref name="Houston">(Professor Gregory Brown) — University of Houston. {{cite book | url =http://www.gwleibniz.com/friedrich_leibniz/friedrich_leibniz.html| title = Friedrich Leibniz | publisher = Leibniz Society of North America | accessdate = 2012-01-26 }}{{ref-en}}</ref><ref>(Heinrich Schepers & Ronald Calinger) — Richard S. Westfall Department of History and Philosophy of Science Indiana University — ''The Galileo Project — Rice University'' [http://galileo.rice.edu/Catalog/NewFiles/leibniz.html edu-Catalogue]{{ref-en}} Проверено 27 января 2012.</ref><ref name="Jolley">Nicholas Jolley — {{cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=SnRis5Gdi8gC&pg=PA18&lpg=PA18&dq=friedrich+leibniz&source=bl&ots=tK9TwgA94Q&sig=PwZL4DM-yuQns0Iqgg2_q567OGU&hl=en&sa=X&ei=HJkhT6z0GoP5sgaN3JmmBw&ved=0CDcQ6AEwAzgo#v=onepage&q=friedrich%20leibniz&f=false|title=The Cambridge companion to Leibniz — 500 pages — DOI:10.1017/CCOL0521365880.002|publisher=Cambridge University Press, 1995|accessdate=2012-01-26}} ISBN 0-521-36769-7.{{ref-en}}</ref><ref name="ФилипповI" /><ref>Carl von Prantl: ''Gottfried Wilhelm Leibniz''. In: ''[[Allgemeine Deutsche Biographie]]'' (ADB). Band 18, Duncker & Humblot, Leipzig 1883, S. 172—209.</ref><ref name=stanford>[http://plato.stanford.edu/entries/leibniz/ Stanford Encyclopedia of Philosophy: Gottfried Wilhelm Leibniz]{{ref-en}}</ref>: Լայբնիցի հայրը ուներ սերբոսերբա-լուժիցյան ծագում<ref>Comenius in England, Oxford University Press 1932, p. 6.</ref><ref>[https://books.google.am/books?ei=RjwWTN3ZKaSlsQbR5L2yDA&ct=result&id=x54gAAAAMAAJ&dq=leibniz+sorb&q=+sorb#search_anchor Poland and Germany] Studies Centre on Polish-German Affairs, Greenwood press 1994, p. 30.{{ref-en}}</ref><ref>{{Cite news|title=Великие ученые: Готфрид Вильгейм Лейбниц - Новости про космоc|last=admin|url=https://apeter.com/gotfrid-vilgejm-lejbnits/|work=Новости про космоc|date=2017-04-14|accessdate=2017-04-14|language=ru-RU}}</ref>: Մոր կողմից Գոթֆրիդ Վիլհելմ Լայբնիցը, ամենայն հավանականությամբ, ուներ մաքուր գերմանացի նախնիներ<ref name="ФилипповI" />:

Լայբնիցի հայրը շատ վաղ նկատում է որդու հանճարեղությունը և ջանում է նրա մեջ զարգացնել հետաքրքրասիրություն, նրան հաճախ պատմելով փոքրիկ պատմություններ սրբազան և իրական կյանքից, որոնք հենց իր Լայբնիցի խոսքերով, խորը հետք են թողել նրաիր հոգում և նրաիր մանկության վառ տպավորություններն են դարձել<ref name="ФилипповI">''Филиппов M. M.'' Готфрид Лейбниц. Его жизнь, общественная, научная и философская деятельность. — 1893, Глава I «Происхождение. — Суеверия XVII века. — Влияние отца. — Недальновидный учитель. — Чтение классиков и схоластов».</ref>: Լայբնիցը յոթ տարեկան էլ չկար, երբ կորցրեց հորը<ref group="Նշում">Лейбниц родился в Лейпциге ''21 июня (1 июля) 1646 года'', протестанты считали в то время ''по старому стилю''; его отец умер ''5 сентября 1652 года''.</ref>, որը իր մահից հետո հսկայական անձնական [[գրադարան]] թողեց: Լայբնիցը պատմում է՝<ref name="ФилипповI" />

Կալվիզիոսին Լայբնիցը առանց դժվարության հասկացավ, քանի որ ուներ գերմանական ընդհանուր պատմության գիրք, որտեղ ասվում էր մոտավորապես նույն բանը, սակայն Լիվիոս կարդալուց նա միշտ ընկնում էր փակուղու մեջ<ref name="ФилипповI" />: Լայբնիցը գաղափար չուներ ոչ նախնիների կյանքից, ոչ էլ նրանց գրելաձևից, նա չընտելանալացավչընտելացավ նաև պատմագիրների վեհ ճարտասանությանը, որը վեր էր սովորական հասկացությունից, նա չէր հասկանում ոչ մի տող գրքից, բայց այն [[Փորագրություն (այլ կիրառումներ)|փորագրություններով]] վաղ հրատարակություն էր, և այդ իսկ պատճառով Լայբնիցը ուշադիր դիտում էր փորագրությունները, կարդում ձեռագրերը, և քիչ ուշադրություն էր դարձնում իր համար մութ մասերի վրա՝ պարզապես բաց թողելովթողնելով իրեն անհասկանալի մասերը<ref name="ФилипповI" />: Նա կրկնում էր դրանք մի քանի անգամ և թերթում ամբողջ գիրքը, դրանով իսկ առաջ անցնելով, որի հետևանքով Լայբնիցը սկսեց մի փոքր լավ հասկանալ, և, ոգևորված իր արդյունքից, նա սկսեց առաջ շարժվել առանց [[բառարան]]ի, քանի դեռ, վերջապես հասկանալի չդարձավ կարդացածի մեծ մասը<ref name="ФилипповI" />:

Լայբնիցի ուսուցիչը շուտով նկատեց, թե ինչով է զբաղվում իր աշակերտը, և, երկար չմտածելով, դիմեց այն անձանց, որոնց [[խնամակալություն|խնամակալությանը]] հանձնված էր տղան, պահանջելով, որ նրանք ուշադրություն դարձնեն Լայբնիցի «վաղաժամ և անտեղի» զբաղմունքին, որը նրա խոսքերով, միայն խոչընդոտում էինէր Գոթֆրիդի ուսմանը<ref name="ФилипповI" />: Նրա կարծիքով, Լիվիոսը Լայբնիցի համար հանդիսանումնույնն էր, ''ինչպեսինչ [[պիգմեյներՊիգմեյներ|պիգմեյիպիգմեյ]]<nowiki/>ի համար [[բեմակոշիկ]]ը''բեմակոշիկը, նանրա խոսքերով, գրքերը ավելի ուշ տարիքի համար են և պետք է վերցնել տղայի ձեռքից ու նրան տալ [[Յան Կոմենսկի|Յան Կոմենսկու]] «''Orbis pictus''»-ն ու [[Մարտին Լյութեր]]ի «[[Համառոտ կատեխիզիս]]ը»<ref name="ФилипповI" /><ref name="latta">Robert Latta, M.A., Предисловие к изданию трудов Лейбница. CLARENDON PRESS, 1898 [http://www.ebooksread.com/authors-eng/gottfried-wilhelm-leibniz/the-monadology-and-other-philosophical-writings-microform-hci/1-the-monadology-and-other-philosophical-writings-microform-hci.shtml]{{ref-en}}</ref>: Նա կհամոզեր դրանում տղայի դաստիարակներին, եթե պատահական կերպով այդ զրույցի վկա չլիներ հարևանությամբ ապրրողապրող, տանտերերի ընկերը համարվող, երկար ճանապարհորդած ազնվական և գիտնական, ով զարմացած էր ուսուցչի հիմարությամբ և անբարյացկամությամբանբարյացակամությամբ, որը չափում էր բոլորին նույն արշինով, նա, ընդհակառակը, սկսեց ապացուցել, ինչքան անհեթեթ և ոչ խելամիտ կլինի, եթե զարգացող հանճարի առաջին կայծերը ճնշվեն ուսուցչի խստությամբ ու կոպտությամբ<ref name="ФилипповI" />: Նրա կարծիքով, ընդհակառակը, պետք է բոլոր միջոցներով քաջալերել տղային, որը ինչ-որ ոչ սովորական բան էր խորհրդանշում: Նա խնդրեց անմիջապես բերել Լայբնիցին, և երբ, նրա հարցերին Գոթֆրիդըը խելամտորեն պատասխանեց, այդ ժամանակավանից գիտնականը հանգիստ չթողեց տղայի բարեկամներին, մինչ նրանք չխոստացան տղային կթողնեն, որ օգտվի հոր՝ վաղուց փակ գրադարանից<ref name="ФилипповI" />: Լայբնիցը գրում է<ref name="ФилипповI" />՝․

Լայբնիցի այս պատմվածքը հաստատվում է նաև կողմնակի վկաներով, որոնք ապացուցում են, որ նրա բացառիկ ունակությունները նկատում էին նաև ընկերները, և դասավանդող ուսուցիչները, Լայբնիցը դպրոցում հիմնականում ընկերություն էր անում Իտտիգ եղբայրների հետ, որոնք մեծ էին Գոթֆրիդից ու համարվում էին դպրոցի լավագույն աշակերտներից, իսկ նրանց հայրը ֆիզիկայի ուսուցիչ էր, և Լայբնիցը սիրում էր նրան մնացած ուսուցիչներից առավել<ref name="ФилипповI" />: Լայբնիցը սովորում էր Լայպցիգի հայտնի [[Լայպցիգի Թովմաս Առաքյալի անվան դպրոց|Թովմաս Առաքյալի անվան դպրոց]]ում<ref>Ulrich Leisinger: ''Leibniz-Reflexe in der deutschen Musiktheorie des 18. Jahrhunderts''. Königshausen & Neumann, Würzburg 1997, ISBN 3-88479-935-5, S. 8.</ref>: Հոր գրադարանը հնարավորություն տվեց Լայբնիցին ուսումնասիրել առաջնակարգ փիլիսոփայության և տեսական աշխատանքների լայն սպեկտր, որոնցորոնք նա կարողուսանողական էրտարիներին օգտագործելու հնարավորություն ուներ միայն ուսանողական տարիներին<ref>Mackie, John Milton; Guhrauer, Gottschalk Eduard, 1845. ''Life of Godfrey William von Leibnitz''. Gould, Kendall and Lincoln. p. 21.</ref>: 12 տարեկան հասակում Լայբնիցը արդեն լատիներենի մեծ գիտակ էր, իսկ 13 տարեկանում նրա մոտ անկանխատեսորենանկանխատեսելիորեն բանաստեղծական տաղանդ արթնացավ<ref name="ФилипповI" />: [[Հոգեգալուստ|Հոգեգալստյան]] տոնին աշակերտներից մեկը պետք է տոնական ճառ կարդար լատիներենով, բայց նա մոռացավ, և աշակերտներից ոչ մեկը դուրս չեկավ, որպեսզի փոխարինի նրան, Լայբնիցի ընկերները գիտեին, որ նա բանաստեղծություններ է գրում և դիմեցին նրան<ref name="ФилипповI" />: ԼայբնիցիԼայբնիցը գործի անցավ և այդ միջոցառման համար, մեկ օրվա ընթացքում, հորինեց լատիներեն երեքհարյուրերեք հարյուր [[հեկզամետր]]<ref name="ФилипповI" /><ref>Mackie, John Milton; Guhrauer, Gottschalk Eduard, 1845. ''Life of Godfrey William von Leibnitz''. Gould, Kendall and Lincoln. p. 22.</ref>, նրա բանաստեղծությունը արժանացավ ուսուցիչների գովասանքին, ովքեր ընդունեցին Լայբնիցի բանաստեղծական տաղանդը<ref name="ФилипповI" />:

Լայբնիցը տարված էր նաև [[Վերգիլիոս]]ով, մինչ խորըխոր ծերություն նա անգիր հիշում էր համարյա ամբողջ [[Էնեական]]ը, բարձր դասարաններում նրանրան հատկապես առանձնացնում էր [[Յակոբ Թամազեիուս|Յակոբ Թամազեիուսը]], ասելով, որ վաղ թե ուշ նա փառահեղ անուն ձեռք կբերի գիտական աշխարհում փառահեղ անուն<ref name="ФилипповI" />: Տասնչորսամյա Լայբնիցը նույնպես սկսեց մտորել տրամաբանության իրական խնդրի շուրջ ինչպես ''մարդկային մտածողության տարրեի դասակագման'', որի մասին պատմում էր հետևյալը<ref name="ФилипповI" />՝.

Լայբնիցը տեսնում էր, որ տրամաբանությունը դասակարգում է հասարակ հասկացությունները հայտնի բաժինների, այսպես կոչված ''պրեդիկամենտների'', այսինքնայսինքն՝ ''կատեգորիաների'', և նրան զարմացնում էր, ինչու նույն ձևով չեն բաժանվում հասկացությունները կամ ըմբռնումները, որպեսզի մի անդամը դուրս բերվի մյուսից<ref name="ФилипповI" />: Գոթֆրիդը հորինեց սեփական խմբերը, որոնց ինքը նույնպես անվանում էր պարունակություն ունեցող կատեգորիաներ, համանմանորեն նրան, ինչպես սովորական պրեդիկամենտները կազմում են ''կարծիքների հումքը'', երբ նա ասում էր այս միտքը իր ուսուցիչներին, նրանք չէին տալիս ոչ մի դրական պատասխան, այլ միայն ասում էին, որ «տղային հարիր չէ նորամուծություններ անել այն առարկաների մեջ, որնցորոնց դեռևս լիովին չի տիրապետում»<ref name="ФилипповI" />:

Դպրոցական տարիներին Լայբնիցը հասցրեց կարդալ համարյա ամբողջ սխոլաստիկ (տիրացուական) տրամաբանության աչքի ընկնող գրականությունը, հետաքրքրվելով աստվածաբանական տրակտատներով, նա ընթերցեց Մարթին Լյութերի ստեղծագործությունները, [[Կամքի ստրկության վերաբերյալ]], ինչպես նաև բազմաթիվ [[լյութերանական]] բանավիճական, ռեֆորմատների, [[Հիսուսի միաբանություն|Հիսուսի միաբանության]] տրակտատներ<ref name="ФилипповI" />: Այս նոր զբաղմունքները Գոթֆրիդի դաստիարակներին անհանգստացնում էին, որոնք վախենում էին, որ նա «խորմանկխորամանկ տիրացու» կդառնա<ref name="ФилипповI" />: «Նրանք չգիտեին,- գրում էր Լայբնիցը,- որ իմ ոգին չի լցվի միակողմանի պարունակությամբ»<ref name="ФилипповI" />:

1661 թվականին տասչնորսամյա տարիքում<ref name=Biographies>[http://www-history.mcs.st-and.ac.uk/~history/Biographies/Leibniz.html Biography of Gottfried Wilhelm von Leibniz]{{ref-en}}</ref> (այլ տվյալներով 15 տարեկանում)<ref>Mackie, John Milton; Guhrauer, Gottschalk Eduard, 1845. ''Life of Godfrey William von Leibnitz''. Gould, Kendall and Lincoln. p. 26.</ref><ref name="ФилипповII">''Филиппов M. M.'' Готфрид Лейбниц. Его жизнь, общественная, научная и философская деятельность. — 1893, Глава II «Студенческие работы. — Полигистор. — Вейгель. — Томазий. — Интриги деканши. — Докторский экзамен. — Лейбниц в роли розенкрейцера».</ref>, Գոթֆրիդը ինքնուրյուն ընդունվեց այն նույն լայպցիգյան համալսարանը, որտեղ աշխատել էր նրա հայրը: Պատրաստվածության աստիճանով Լայբնիցը գերազանցում էր իրենից մեծ տարիքի շատ ուսանողների<ref name="ФилипповII" />: Լայպիցիգում փիլիսոփայության դասախոսներից էր նաև կրթված ու դասախոսական տաղանդով օժտված մարդ համարվող Յակոբ Թոմիզեյը<ref name="ФилипповII" />: ԻնքըԻնքը՝ Լայբնիցը, ընդունում էր, որ Թոմիզեյը էականորեն նպաստում էր իր տարաբնույթ, բայց իրարից անջատված գիտելիքների համակարգմանը, Թոմիզեյը դասախոսություններ էր կարդում փիլիսոփայության պատմությունից այն ժամանակ, երբ ուրիշները կարդում էին դասախոսություններ փիլիսոփաների պատմությունից, և նրա դասախոսությունների մեջ Լայբնիցը հայտնաբերեց ոչ իայնմիայն նոր տեղեկություններ, այլև նոր ընդհանրացումներ և մտքեր, այս դասախոսությունները նշանակալի դեր ունեցան [[XVI դար]]ավ.րջիդարավերջի և XVII դարեսկզբիդարասկզբի վեհ գաղափարների հետ Գոթֆիլդի արագ ծանոթացմանը<ref name="ФилипповII" />:

2 տարի անց Լայբնիցը տեղափոխվեց [[Ենայի համալսարան]], որտեղ ուսումնասիրում էր մաթեմատիկա: Լայբնիցը լսում էր Վեյգելի մաթեմատիկայի դասախոսությունները, ինչպես նաև որոշ իրավաբանների ու պատմաբան Բոզիուսի դասախոսությունները, որը հրավիրեց նրան «հարցասերների կոլեգիա» կոչվող, պրոֆեսորներից ու ուսանողներից կազմված ուսումնական ընկերության ժողովին<ref name="ФилипповII" />: Լայբնիցի տետրերի մեջ կար մեկը՝ թերթի քառորդ մասով միահյուսված և ոսկե տառերով վերնագրված՝ «Կոլեգիայի պարապմունքների հաշվետվություններ», սակայն այդ տետրի մեջ նրա կողմից շատ քիչ բան էր գրված, Գոթֆրիդի հիմնական նպատակը այդ ընթացքում իրավագիտության պարապմունքներն էին<ref name="ФилипповII" />: Իր հետագա պարապմունքների մասին Գոթֆրիդը պատմում էր հետևյալը<ref name="ФилипповII" />՝․

1663 թվականին Լայբնիցը հրատարակեց իր առաջին տրակտատը «Անհատականության սկզբունքի մասին»(«''De principio individui''»)<ref name=stanford /><ref>''Leibniz, Gottfried Wilhelm von''. i ''Nordisk familjebok'' / Uggleupplagan. 16. Lee — Luvua / 7—78 (1912).</ref>, որում պաշտպանում էր անհատականության իրականության նոմինալիստական ուսմունքը, և ստացավ բակալավրի կոչում, իսկ 1664 թվականին՝ փիլիսոփայության մագիստրոսի կոչում<ref name="Кондаков" />: Պրոֆեսորներից լավագույներըլավագույնները գնահատեցին Լայբնիցին, իսկ հատկապես Յակոբ Թոմիզեյը բարձր կարծիքի էր նրա մասին, ով այնքան բարձր գնահատեց Գոթֆրիդի առաջին ատենախոսությունը, որ ինքը անձամբ գրեց դրա նախաբանը, որում հրապարակորենհրապարակայնորեն հայտարարեց, որ լայբնիցինԼայբնիցին համարում է միանգամայն ունակ «դժվարագույն և խճճված վիճաբանությունների» համար<ref name="ФилипповII" />: Հետո Լայբնիցը Լայպցիգում ուսումնասիրեց իրավունք, սակայյնսակայն այնտեղ դոկտորի կոչում ստանալ չհաջողվեց: Վրդովված մերժումից, Լայբնիցը ուղևորվեց [[Ալթդորֆ բայ Նյուրնբերգ]]ի [[Ալթդորֆի համալսարան]], որտեղ և իրավունքի դոկտորի աստիճանի համար հաջողությամբ ատենախոսություն պաշտպանեց<ref name="Кондаков" /><ref>[http://d-nb.info/gnd/118571249/about/html DNB, Katalog der Deutschen Nationalbibliothek: Gottfried Wilhelm Leibniz]{{ref-de}}</ref>: Ատենախոսությունը նվիրված էր խճճված իրավաբանական գործերի վերլուծության հարցերին և կոչվում էր «''Խառնաշփոթ դատական դեպքերի մասին''» («''De asibus perplexis injure''»){{sfn|Новая философская энциклопедия|2001}}: Պաշտպանությունը կայացել էր 1666 թվականի նոյեմբերի 5-ին, նրա խորագիտակությունը, հստակությունը և հռետորական տաղանդը արժանացել էր համընդհանուր հիացմունքի, քննող անձինք այնքան էին հիացած Գոթֆրիդի գեղախոսությամբ, որ խնդրեցին նրան մնալ համալսարանում<ref>Mackie, John Milton; Guhrauer, Gottschalk Eduard, 1845. ''Life of Godfrey William von Leibnitz''. Gould, Kendall and Lincoln. p. 40.</ref>: Այդ նույն տարում Լայբնիցը [[լիցենցիատ|լիցենցիատի]] (դոկտորից ցածր գիտական աստիճան) կոչում ստացավ<ref name="Кондаков" />:

=== Կյանք ՆյունբերգումՆյուրնբերգում ===

Իրավունքի դոկտորի կոչում ստանալուց հետո Լայբնիցը որոշ ժամանակ ապրեց [[Նյուրնբերգ]]ում, որտեղ նրան գրավեց հանրահայտ [[Ռոզենկրեյցի միաբանություն]]ը, որի հովանավորը այն ժամանակ Վելֆեր քարոզիչն էր<ref name="ФилипповII" />: Գոթֆրիդը հայթայթեց հայտնի ալքիմիկներիալքիմիկոսների գրվածքները և դուրս գրեց դրանցից ամենից մութ, անհասկանալի և նույնիսկ բարբարոսաբար անհեթեթ արտահայտությունները և բանաձևերը, որոնցից նա կազմեց գիտական գրառման ձև, որումորից, սեփական համոզմամբ, ինքևինքը ոչինչ չէր կարողանում հասկանալ<ref name="ФилипповII" />: Այս գրությունը նա, որպես ալքիմիական գաղտնիքների հետ հիմնավոր ծանոթացման առհավատչյայի խնդրանքառհավատչյա, ներկայացրեց ալքիմիական ընկերության նախագահին, որից հետո ռոզենկրեյցերները անմիջապես Լայբնիցին, համարելով ամենաքիչը իրենց հետևորդ, մտցրին իրենց լաբորատորիա: Այսպես Լայբնիցը դարձավ վարձու ալքիմիկ,ալքիմիկոս՝ չնայած չուներ համապատասխան գիտելիքներ տվյալ բնագավառից<ref>Mackie, John Milton; Guhrauer, Gottschalk Eduard, 1845. ''Life of Godfrey William von Leibnitz''. Gould, Kendall and Lincoln. p. 41—42.</ref>: Որոշակի տարեկան ռոճիկի դիմաց նրան հանձնարարված էր լրացնել ընկերության արձանագրությունները, և Լայբնիցը մի որոշ ժամանակ ընկերության քարտուղարը դարձավ, գրում էր արձանագրությունները, և փորձեր կատարում, գրառելով դրանց արդյունքները, հայտնի ալքիմիական գրքերից դուրս գրելովդուրսգրելով մեջբերումներ, ընկերության շատ անդամներ նույնիսկ դիմում էին նրան խորհուրդիխորհրդի համար, իսկ նա կարճ ժամանակում սերտեց անհրաժեշտ ինֆորմացիան<ref name="ФилипповII" />: Գոթֆրիդը երբեք չէր ափսոսում Ռոզենկրեյցիների միաբանությունում անց կացրածանցկացրած ժամանակի համար և շատ տարիներ անց գրեց<ref name="ФилипповII" />՝․

1667 թվականին Լայբնիցը աշխատանքի ընդունվեց [[Մայնց]]ի կուրֆյուրստի (կայսր ընտրող իշխան հին Գերմանիայում) մոտ, նրա Բոյնբուրգի նախարարի գերատեսչությունում մինչև 1676 թվականը, զբաղվելով քաղաքական և հասարակական գործունեորթյամբ, որը նրանրան բավականին ազատ ժամանակ էր ընձեռում փիլիսոփայական և գիտական հետազոտությունների համար: Լայբնիցի աշխատանքը պահանջում էր ամբողջ եվրոպայով շրջայցեր, որոնց ընթացքում նա ընկերացավ [[Քրիստիան Հյույգենս]]ի հետ, ով համաձայնեց Գոթֆիլդին մաթեմատիկա սովորեցնել<ref name="Никифоровский">{{книга|автор=Никифоровский В. А. |заглавие=Великие математики Бернулли |ref=Никифоровский В. А. |ссылка=http://publ.lib.ru/ARCHIVES/N/NIKIFOROVSKIY_Viktor_Arsen%27evich/Nikiforovskiy_V.A._Velikie_matematiki_Bernulli.(1984).%5Bdjv%5D.zip |место=М. |издательство=Наука |год=1984 |страниц=177 |серия=История науки и техники }}</ref>: 1672 թվականին Լայբնիցը [[Փարիզ]]ում էր, որտեղ շփվում էր [[Նիկոլյա Մալբրանշ]]ի և [[Էրենֆրիդ Վալտեր ֆոն Չիրնահաունզ]]ի հետ{{sfn|Новая философская энциклопедия|2001}}: [[Ֆրանսիա]]յով ճանապարհորդությանը Լայբնիցին դրդել էր [[Լյուդովիկ XIV]]-ի [[Եգիպտոս]]ին տիրանալու հակումը, որը պետք է ցրեր Ֆրանսիայի փառասիրական մտորումները գերմանական տարածքներից և միևնույն ժամանակ հարված հասցներ թուրքական տիրությանըտիրապետությանը<ref name="Брокгауз">{{книга|автор= |заглавие=Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона|ref= |место=С.-Пб. |издательство=Брокгауз-Ефрон |год=1890—1907 |страниц= |ссылка=}}</ref>: Իր «եգիպտականԵգիպտական նախագծում» Լայբնիցը գրել է հետևյալը<ref name="ФилипповIII">''Филиппов M. M.'' Готфрид Лейбниц. Его жизнь, общественная, научная и философская деятельность. — 1893, Глава III «Знакомство с Бойнебургом. — Майнцский курфюрст. — Полемика с Гоббсом и картезианцами. — Польская кандидатура. — Египетский проект. — Арифметическая машина. — Математические открытия».</ref>՝․

Փարիզից Գերմանիա գնալու ճանապարհին Գոթֆրիդ Վիլհելմ Լայբնիցը [[Հոլանդիա]]յում հանդիպել է [[Բենեդիկտ Սպինոզա|Բենեդիկտ Սպինոզային]]{{sfn|Новая философская энциклопедия|2001}}<ref name="ФилипповIV" />, որտեղ և իմացել է [[Անտոնի վան Լևենհուկ]]ի հայտնագործությունների մասին, որոնք մեծ դեր են խաղացել նրա բնագիտական և փիլիսոփայական մտածելակերպի ձևավորման մեջ{{sfn|Новая философская энциклопедия|2001}}: Լայբնիցը ներդրում է կատարել քաղաքական տեսության և [[Էսթետիկաէսթետիկա]]յի մեջ<ref name=iep />:

1666 թվականի Գոթֆրիդ Վիլհելմ Լայբնիցը գրեց իր բազմաթիվ ստեղծագործունեություններից մեկը՝ «''Կոմբինատորիկայի արվեստի մասին''» («''De arte kombinatoria''»){{sfn |Новая философская энциклопедия|2001|с= }}: Ժամանակից առաջ անցնելով մոտ երկու դարով, 21-ամյա Լայբնիցը հորինեց տրամաբանության մաթեմատիկայնացման նախագիծը<ref name="энциклопедия" />{{sfn |В. Лейбниц // Большая энциклопедия Кирилла и Мефодия|2004|с= }}: Ապագա տեսությունը (որը նա այդպես էլ չավարտեց) նա անվանեց «ընդհանուր բնութագրություն»: Այն ընդգրկում էր տրամաբանական բոլոր օպերացիաները, որոնց հատկությունները նա հստակ պատկերացնում էր: Լայբնիցի համար իդեալ էր հանդիսանում գիտության այնպիսի լեզվի ստեղծումը, որը թույլ կտար փոխարինել ընդգրկուն քննարկումների հաշվարկները հանրահաշվի և թվաբանության հիման վրա՝ «… այսպիսի հնարքների միջոցով կարելի է հասնել… հայտնագործություններում զարմանալի արվեստի և գտնել այնպիսի վերլուծություն, որը այլ բնագավառներում կտա այն, ինչը տվել է [[Հանրահաշիվ|հանրահաշիվը]] «թվերի» մեջ<ref>''Leibniz G. W.'' «Fragmente zur Logik», В., 1960, S. 15.</ref>: Լայբնիցը բազմիցս վերադարձել է տրամաբանության «մաթեմատիկայնացման» խնդրին, փորձելով կիրառել նաև [[թվաբանություն]]ը, [[երկրաչափություն]]ը և կոմբինատորիկան՝ մաթեմատիկայի այն բաժինը, ոիրորի հիմնական հիմնադիրը համարվում է հենց ինքը, իսկ դրա համար հիմք է հանդիսացել, այն ժամանակ գերագույն աստիճանի զարգացմանը հասած, ավանդական սիլլոգիստիկան{{sfn |Философская Энциклопедия. В 5 т. Под редакцией Ф. В. Константинова|1960—1970|с= }}:

Լայբնիցը հայտնագործել է [[հաշվեմեքենա]]յիհաշվեմեքենայի [[Լայբնիցի հաշվեմեքենա|սեփական կոնստրուկցիան]], որը շատ ավելի լավն էր [[Պասկալի հաշվեմեքենա|պասկալյանից]], այն կարողանում էր բազմապատկում, բաժանում կատարել, [[Քառակուսի արմատ երկուսից|քառակուսի արմատ]] և [[խորանարդ արմատ]] հանել<ref name="ФилипповIII" />, ինչպես նաև աստիճան բարձրացնել{{sfn |Энциклопедия Кольера|2000|с= }}: Գոթֆրիդի առաջարկած աստիճանավոր թիակը և շարժական սայլակը ընկած էին հետագա բոլոր հաշվիչների հիմքում ընդհուպ մինչև XX դարը<ref name=chernykh>[http://chernykh.net/content/view/439/650/ «История компьютера»: Готфрид Лейбниц и его арифметическая машина]</ref>{{не АИ|11|01|2018}}: «Լայբնիցի մեքենայի միջոցով ցանկացած տղա կարող է կատարել դժվարագույն հաշվարկներ»,- ասել է այդ հայտնագործության մասին ֆրանսիացի գիտնականներից մեկը<ref name="ФилипповIII" />:

1673 թվականին, ցուցադրելով իր հաշվեմեքենան Լոնդոնում [[Լոնդոնի թագավորական ընկերություն|Թագավորական ընկերության]] նիստի ժամանակ, Լայբնիցը ընտրվել է Ընկերության անդամ{{sfn |Энциклопедия Кольера|2000|с= }}: Ընկերության քարտուղար [[Հենրի Օլդենբուրգ]]ից նա ստացել է [[Իսահակ Նյուտոն]]ի հայտնագործությունների ցանկը՝ անվերջ փոքրերի վերլուծությունը և անվերջ շարքերի տեսությունը: Միանգամից գնահատելով մեթոդի հզորությունը,հզորությունը՝ նա ինքը սկսեց այն զարգացնել: Մասնավորապես, նա դուրս է բերել <math>\pi</math><ref name="Котова" /> թվի համար առաջին շարքը՝

Մայնի կուրֆյուրստի մահվանիցմահից հետո, 1676 թվականին Լայբնիցը աշխատանքի անցավ [[Էռնեստ Ավգուստ (Հանովերի կուրֆյուրստ)|Էռնեստ Ավգուստի]] մոտ{{sfn|Новая философская энциклопедия|2001}}: Նա միաժամանակ կատարում էր խորհրդականի, պատմաբանի, գրդարանավարի և դիպլոմատի պաշտոնները, վերջինը կատարելով մինչև կյանքի վերջը: Հերցոգի հանձնարարությամբ Լայբնիցը սկսեց աշխատել Գվելֆով-Բրաունշվեյգների տոհմի պատմության վրա: Նա աշխատում էր դրա վրա ավելի քան երեսուն տարի և հասցրեց այն մինչ [[Եվրոպայի մութ տարիներ|Եվրոպայի մութ դարերը]]<ref name=tin-vek />:

Այդ ժամանակ Լայբնիցը շարունակում էր մաթեմատիկական հետազոտությունները, հայտնագործեց «[[Անալիզի հիմնական թեորեմ|անալիզի հիմնական թեորեմը]], Նյուտոնի հետ փոխանակվում էր մի քանի սիրալիր նամակներով, որոնցում խնդրում էր նրան պարզաբանել շարքերի տեսության մի քանի անհասկանալի մասեր: Արդեն 1676 թվականին Լայբնիցը նամակներում շարադրում էր մաթանալիզի հիմնադրույթները<ref name="ФилипповIV">''Филиппов M. M.'' Готфрид Лейбниц. Его жизнь, общественная, научная и философская деятельность. — 1893, Глава IV «Открытие дифференциального исчисления. — Знакомство со Спинозой».</ref>: Նրա նամակագրության ծավալը ահռելիի է<ref name="Математический" />՝․ այն հասնում է իրոք աստղաբաշխական քանակության՝ մոտավորապես 15 000 նամակ<ref>{{книга|автор = |часть = Математика XVII столетия|заглавие = История математики|ссылка = http://ilib.mccme.ru/djvu/istoria/istmat2.htm|ответственный = А.П. Юшкевич |издание =|место = М. |издательство = Наука|год = 1970|страницы =|страниц = 300|тираж = 7 200}}</ref>: Լայբնիցը 1682 թվականին հիմնեց գիտական «''Acta Eruditorum''» ամսագիրը, որը Եվրոպայում գիտական գօտելիքներիգիտելիքների տարածման համար մեծ դեր ունեցավ: Գոթֆրիդ Վիլհելմը այդ ամսագրում զետեղեց գիտելիքների բոլոր բնագավառների վերաբերյալ բազում հոդվածներ, որոնցում գերակշռում էրէին իրավագիտության, փիլիսոփայության և մաթեմատիկայի վերարբերյալ հոդվածները<ref name="ФилипповV">''Филиппов M. M.'' Готфрид Лейбниц. Его жизнь, общественная, научная и философская деятельность. — 1893, Глава V «Переселение в Ганновер. — Лейбниц пропагандирует открытие фосфора. — Пасквиль Бехера. — Горное дело. — Курфюрсты и фюрсты. — „Христианнейший Марс“. — „Ada Eruditorum“. — Спор о живой силе и количестве движения».</ref>: Բացի դրանից, նա ամսագրում հրատարակում էր գրառումներ հազվագյուտ գրքերից, ինչպես նաև ռեֆերատներ նոր գիտական հայտնագործությունների մասին և ամեն կերպ խրախուսում էր նոր խմբագիրներին ու գործակիցներին<ref>[http://www.math.dartmouth.edu/~euler/publications/journals/ActaEruditorum.html ''Acta Eruditorum'' (Philosophical Transactions)]{{ref-en}}</ref>: Լայբնիցը հետազոտություններում ներգրավեց նաև իր աշակերտներին՝ Բեռնուլի եղբայրներ՝ Յակոբին և Իոհանին»<ref name="Математический" /><ref>''А. П. Юшкевич''. Биографическая справка в издании «О законе больших чисел». — 1986.</ref>:

1698 թվականին Բրաունշվեյգյան հերցոգը մահանում է<ref name="Брокгауз" />: Նրա հետևորդը դարձավ [[Գեորգ I (Մեծ Բրիտանիայի թագավոր)|Գեորգ I-ը]], Մեծ Բրիտանիայի ապագա թագավորը<ref name="Брокгауз" />: Նա Լայբնիցին թողեց իր պաշտոնում, բայց արհամարհանքով էր վերաբերում նրան<ref name="ФилипповIX" />: 1700 թվականին Լայբնիցը, գործելով հիմնականում [[Սոֆիա Շարլոտա Հանովերացի]] թագուհու միջոցով<ref name="энциклопедический" />, հիմնեց [[Բեռլինի գիտությունների ակադեմիա]]ն և դարձավ նրադրա առաջին նախագահը{{sfn |Большой Энциклопедический словарь|2000|с= }}<ref name="Кондаков" />{{sfn|Новая философская энциклопедия|2001}}: Այդ ժամանակ նրանրան ընտրեցին [[Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիա]]յի օտարերկրյա անդամ<ref name="Математический" />:

Եվրոպայով 1697 թվականին ճանապարհորդության ժամանակ Ռուսաստանի կայսր [[Պետրոս I]]-ը ծանոթացավ Լայբնիցի հետ<ref name="ФилипповIX" />: Դա պատահական հանդիպում էր Կոպպենբրյուկ հանովերյան ամրոցում<ref name="ФилипповIX" />: Ավելի ուշ, [[Նարվայի ճակատամարտ]]ից հետո, Լայբնիցը շվեդ թագավորի պատվին ոտանավոր ձոնեց, որւոմորում հույս հայտնեց, որ [[Կարլ III (Շվեդիայի թագավոր)|Կարլ XII-ը]] կհաղթի Պետրոս I-ին և կտեղափոխի Շվեդիայի սահմանը «Մոսկվայից մինչ Ամուր»<ref>[http://ei1918.ru/monarxi/srazhenie-pod-narvoj.html Академия российской истории: Сражение под Нарвой]</ref>: 1711 թվականին թագաժառանգ Ալեքսեյ Պետրովիչի և իշխող հանովերյան տան ներկայացուցչի՝ Բրաունշվեյգյան արքայադուստարքայադուստր Սոֆիա Քրիստինայի հետ հարսանիքին նվիրված տոնախմբությունների ժամանակ, կայացել է նրանց երկրորդ հանդիպումը<ref name="ФилипповIX" />: Այս հանդիպումը էական նշանակությունազդեցություն է ունեցել կայսեր վրա<ref name="ФилипповIX" />: Հաջորդ՝ 1712 թվականին, Լայբնիցը ունեցել է բավականին երկարատև հանդիպումներ Պետրոսի հետ, և նրա խնդրանքով, ուղեկցել է նրան Դրեզդենում և Տեպլիցայում<ref name="ФилипповIX" />: Այդ հանդիպումը շատ կարևոր էր ու բերելնշանակություն է Պետրոսիունեցել հետագա[[Սանկտ հավանությանըՊետերբուրգ|Սանկտ-Պետերբուրգ]]<nowiki/>ում Պետերբուրգյան գիտություններիԳիտությունների ակադեմիայի հիմնադրման համարգաղափարը ՍանկտՊետրոս I-Պետերբուրգումի հավանությանը արժանացնելու գործում{{sfn|Новая философская энциклопедия|2001}}<ref name="Брокгауз" />, որըինչև ՌոսիայումՌուսաստանում գիտությանգիտական զարգացման համարհետազոտությունները արևմտաեվրոպական ձևովօրինակով խթանզարգացնելու էսկիզբն հանդիսացելէր: Պետրոսից Լայբնիցը ստացել է գաղտնի խորհրդականի պաշտոն<ref name="Брокгауз" /> և 2000 [[գուլդեն]] [[թոշակ]]<ref name="ФилипповIX" />: Լայբնիցը առաջ է քաշել Ռուսաստանում գիտության տարածման գաղափարը{{sfn |Философская Энциклопедия. В 5 т. Под редакцией Ф. В. Константинова|1960—1970|с= }}<ref name="Брокгауз" />, առաջարկելով Ռուսաստանում, նրա ունիկալ աշխարահագրական տեղաբաշխման հատ կապված, գիտական հետազոտությունների նախագիծ, այնպիսին, որը պետք է ստեղծվի կայսեր հովանավորության ներքո: Լայբնիցը շատ գոհ էր իր և Պետրոս I-ի հարաբերություններից: Նա գրում է<ref name="ФилипповIX" />՝․

Վերջին անգամ Գոթֆրիդ Վիլհելմ Լայբնիցը հանդիպել է Պետրոս I-ին 1716 թվականին՝ նրա մահվանից մի փոքր առաջ, և այդ հանդիպման մասին գրել է հետևյալը<ref name="ФилипповIX" />՝․