«Թարախակույտ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Հիվանդություն և հիվանդագին վիճակներ}}
'''Թարախակույտ (աբսցես),''' մարմնի [[
Որպես կանոն, թարախակույտի պատճառ է հանդիսանում [[
Մաշկի կամ փափուկ հյուսվածքների թարախակույտերի մեծ մասի ստանդարտ բուժումը դրանց հատումն ու դատարկումն է (դրենավորում)<ref name="ACEPfive">{{Citation|last=American College of Emergency Physicians|title=Five Things Physicians and Patients Should Question|url=http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-college-of-emergency-physicians/|author-link=American College of Emergency Physicians|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140307012443/http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-college-of-emergency-physicians/|deadurl=no|journal=[[Choosing Wisely]]: an initiative of the [[ABIM Foundation]]|page=|publisher=American College of Emergency Physicians|access-date=January 24, 2014|archivedate=March 7, 2014}}</ref>: Ըստ երևույթին, առկա է նաև որոշակի օգուտ [[
Մաշկի թարախակույտերը հաճախ են հանդիպում և վերջին տարիներին ավելի տարածված են դարձել<ref name="NEJM2014">{{Cite journal|last=Singer|first=Adam J.|last2=Talan|first2=David A.|date=Mar 13, 2014|title=Management of skin abscesses in the era of methicillin-resistant ''Staphylococcus aureus''|url=http://enotes.us/SkinAbscess2014.pdf|dead-url=yes|journal=The New England Journal of Medicine|volume=370|issue=11|pages=1039–47|doi=10.1056/NEJMra1212788|pmid=24620867|archive-url=https://web.archive.org/web/20141030065311/http://enotes.us/SkinAbscess2014.pdf|archive-date=2014-10-30|access-date=2014-09-24}}</ref>: Ռիսկի գործոններից է թմրամիջոցների ներերակային ընդունումը. նմանատիպ մարդկանց շրջանում թարախակույտով հիվանդացությունը հասնում է 65%-ի<ref name="Langrod2007">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=6LkNShsAw78C&pg=PA373|title=The substance abuse handbook|last=Langrod|first=Pedro Ruiz, Eric C. Strain, John G.|date=2007|publisher=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins|isbn=9780781760454|location=Philadelphia|page=373|archive-url=https://web.archive.org/web/20170906120647/https://books.google.com/books?id=6LkNShsAw78C&pg=PA373|archive-date=2017-09-06|dead-url=no|df=}}</ref>: 2005 թվականին ԱՄՆ-ում 3
== Նշաններ և ախտանիշներ ==
[[Պատկեր:Abszess.jpg|մինի|Թարախակույտ]]
Թարախակույտեր կարող են զարգանալ ցանկացած տեսակի փափուկ հյուսվածքում, բայց առավել հաճախակի՝ մաշկի մակերևույթին (որտեղ դրանք կարող են լինել մակերեսային թարաբշտիկներ (
Մաշկի թարախակույտի հիմնական նշաններն ու ախտանիշները համընկնում են [[
Ներքին թարախակույտն ավելի դժվար է ախտորոշել, սակայն նշանները ներառում են ախտահարված շրջանի ցավ, բարձր ջերմաստիճան և ընդհանուր վատ ինքնազգացողություն: Ներքին թարախակույտերը հազվադեպ են ինքնուրույն բուժվում, ուստի նմանատիպ թարախակույտի կասկածի դեպքում անհրաժեշտ է ժամանակին ցուցաբերել բուժօգնություն:
Տող 22.
Թարախակույտի զարգացման ռիսկի գործոններից է թմրանյութերի ներերակային ընդունումը<ref name="Kha2008">{{Cite journal|last=Khalil|first=PN|last2=Huber-Wagner, S|last3=Altheim, S|last4=Bürklein, D|last5=Siebeck, M|last6=Hallfeldt, K|last7=Mutschler, W|last8=Kanz, GG|date=Sep 22, 2008|title=Diagnostic and treatment options for skin and soft tissue abscesses in injecting drug users with consideration of the natural history and concomitant risk factors.|journal=European Journal of Medical Research|volume=13|issue=9|pages=415–24|pmid=18948233}}</ref>: Մեկ այլ հնարավոր ռիսկի գործոն է հանդիսանում միջողնային սկավառակի ճողվածքի կամ ողնաշարային այլ անոմալիայի նախորդող պատմությունը<ref name="Kraeutler2014">{{Cite journal|last=Kraeutler|first=MJ|last2=Bozzay, JD|last3=Walker, MP|last4=John, K|date=Oct 24, 2014|title=Spinal subdural abscess following epidural steroid injection.|journal=J Neurosurg Spine|volume=22|issue=1|pages=90–3|doi=10.3171/2014.9.SPINE14159|pmid=25343407}}</ref>, թեև դա չի ապացուցվել:
Թարախակույտերը հարուցվում են [[
Թարախակույտի պատճառ երբեմն կարող են հանդիսանալ նաև
=== Հարհետանցքային թարախակույտ ===
Հետանցքի խուղակի վիրահատությունը հարհետանցքային (պերիանալ) թարախակույտը դրենավորելու նպատակով բուժում է խուղակը, նվազեցնում դրա կրկնման (ռեցիդիվի) հավանականությունը և կրկնակի միջամտության անհրաժեշտությունը<ref name="MalikNelson2010">{{Cite journal|last=Malik|first=Ali Irqam|last2=Nelson|first2=Richard L|last3=Tou|first3=Samson|last4=Malik|first4=Ali Irqam|year=2010|title=Incision and drainage of perianal abscess with or without treatment of anal fistula|journal=Reviews|doi=10.1002/14651858.CD006827.pub2}}</ref>: Ոչ մի ապացույց չկա, որ անկղապահությունը թարախակույտի դրենավորման այս վիրահատության հետևանք է<ref name="MalikNelson2010" />:
[[Հարհետանցքային թարախակույտ]] կարող է հանդիպել, օրինակ, աղիքային բորբոքային հիվանդությամբ (օրինակ, [[
=== Կտրվածքային թարախակույտ ===
Տող 35.
== Ախտաֆիզիոլոգիա ==
Թարախակույտը հյուսվածքի [[
Օտարածին օրգանիզմները կամ մարմինները սպանում են փափուկ-հյուսվածքային [[
Թարախակույտի վերջնական կառույցը թարախակույտի պատը կամ պատիճն է, որը ձևավորվում է հարակից առողջ բջիջների հաշվին, որոնք փորձում են կանխել հարևան կառույցների վարակումը թարախով: Սակայն նման պատիճավորումը հակում ունի կանխելու մանրէների վրա իմունային բջիջների գրոհը, կամ հարուցիչ օրգանիզմին կամ օտար մարմնին հասնելը։
<gallery mode="packed" heights="180">
</gallery>
== Ախտորոշում ==
[[
[[Պատկեր:Ultrasound_image_of_breast_110323101432_1023060.jpg|մինի|Կրծքագեղձի թարախակույտի սոնոգրաֆիկ պատկեր, որն ունի սնկանման մուգ (հիպոէխոգեն) հատվածի տեսք]]
Թարախակույտը թարախի տեղայնացված կուտակում է (թարախային բորբոքային հյուսվածք), որն առաջանում է թարախածին թաղանթով պատված հյուսվածքի, օրգանի կամ հարակից տարածության մեջ զարգացող թարախակալման հետևանքով<ref><div>Robins/8th/68</div></ref>: Շտապ օգնության բաժանմունքում ուլտրաձայնային հետազոտությունը կարող է օգնել ախտորոշման հարցում<ref>{{Cite journal|last=Barbic|first=D|last2=Chenkin|first2=J|last3=Cho|first3=DD|last4=Jelic|first4=T|last5=Scheuermeyer|first5=FX|date=10 January 2017|title=In patients presenting to the emergency department with skin and soft tissue infections what is the diagnostic accuracy of point-of-care ultrasonography for the diagnosis of abscess compared to the current standard of care? A systematic review and meta-analysis.|journal=BMJ Open|volume=7|issue=1|pages=e013688|doi=10.1136/bmjopen-2016-013688|pmc=5253602|pmid=28073795}}</ref>:
Տող 55.
=== Թմրամիջոցների ներերակային ընդունում ===
Թմրամիջոցների ներերակային ընդունման պատմությամբ մարդկանց մոտ նախքան բուժումը խորհուրդ է տրվում կատարել [[
=== Տարբերակիչ ախտորոշում ===
Թարախակույտերը պետք է տարբերակել
Գոյություն ունեն նաև այլ վիճակներ, որոնք կարող են առաջացնել նմանատիպ ախտանիշներ, այդ թվում՝ [[ցելյուլիտ]], [[ֆլեգմոնա]],
== Բուժում ==
Մաշկի և փափուկ հյուսվածքների չբարդացած թարախակույտի ստանդարտ բուժումը հատումը և դրենավորումն է<ref name="ACEPfive">{{Citation|last=American College of Emergency Physicians|title=Five Things Physicians and Patients Should Question|url=http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-college-of-emergency-physicians/|author-link=American College of Emergency Physicians|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140307012443/http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-college-of-emergency-physicians/|deadurl=no|journal=[[Choosing Wisely]]: an initiative of the [[ABIM Foundation]]|page=|publisher=American College of Emergency Physicians|access-date=January 24, 2014|archivedate=March 7, 2014}}</ref>: Շատ դեպքերում [[
=== Կտրվածք և դրենավորում ===
[[Պատկեր:Cleaned_abscess_day_5.jpg
[[Պատկեր:HumeralAbscess.jpg|մինի|Թարախակույտ քերումից (կյուրետաժ) հետո]]
Թարախակույտը պետք է զննել պարզաբանելու համար՝ արդյոք պատճառն օտար մարմինն է, ինչը կարող է պահանջել դրա հեռացում: Եթե պատճառն օտար մարմինը չէ, թարախակույտի կտրվածքն ու դրենավորումը ստանդարտ բուժում է<ref>{{Cite book|title=Surgery: Facts and Figures|last=Green|first=James|last2=Saj Wajed|publisher=Cambridge University Press|year=2000|isbn=1-900151-96-0}}</ref>:
Կենսականորեն կարևոր շրջաններում, որտեղ վիրահատական միջամտությունը կապված է մեծ ռիսկի հետ, այն կարող է հետաձգվել կամ կիրառվել որպես վերջին միջոց: Թոքի թարախակույտի դատարկումը կարելի է կատարել հիվանդին տալով այնպիսի դիրք, որը թույլ կտա պարունակությունը հեռացնել [[
=== Հակաբիոտիկներ ===
Դեպքերի մեծամասնությունում, երբ առկա է մաշկի չբարդացած թարախակույտ, հակաբիոտիկների կիրառման կարիք չի լինում<ref name="ACEPfive">{{Citation|last=American College of Emergency Physicians|title=Five Things Physicians and Patients Should Question|url=http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-college-of-emergency-physicians/|author-link=American College of Emergency Physicians|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140307012443/http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-college-of-emergency-physicians/|deadurl=no|journal=
Թարախակույտի այնպիսի դեպքերում, որոնք պահանջում են հակաբիոտիկաբուժում, հիմնական հարուցիչ լինում են ''[[
Եթե խոսքն ավելի շատ գնում է ոչ թե թարախակույտի, այլ [[
Միայն հակաբիոտիկաբուժումն առանց թարախակույտի վիրահատական դրենավորման հազվադեպ է արդյունավետ լինում, քանի որ հակաբիոտիկները հաճախ հնարավորություն չեն ունենում ներխուժել թարախախորշ և դրանք անարդյունավետ են ցածր [[Ջրածնային ցուցիչ|pH-ի]] պայմաններում:
Տող 100 ⟶ 99՝
== Հասարակություն և մշակույթ ==
[[Լատիներեն]] բժշկական [[
Հանրային առողջապահության վնասի նվազեցման ռազմավարության շրջանակներում թմրամիջոցներ ներարկվող մարդկանց շրջանում հաճախ իրագործում են [[Ասեղների փոխանակման ծրագիր|ասեղների փոխանակման ծրագրեր]] կամ նրանց տրամադրում են թարախակույտի վարման ուղեցույցներ<ref>{{Cite journal|last=Tomolillo|first=CM|last2=Crothers, LJ|last3=Aberson, CL|date=2007|title=The damage done: a study of injection drug use, injection related abscesses and needle exchange regulation.|journal=Substance Use & Misuse|volume=42|issue=10|pages=1603–11|doi=10.1080/10826080701204763|pmid=17918030}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Fink|first=DS|last2=Lindsay, SP|last3=Slymen, DJ|last4=Kral, AH|last5=Bluthenthal, RN|date=May 2013|title=Abscess and self-treatment among injection drug users at four California syringe exchanges and their surrounding communities.|journal=Substance Use & Misuse|volume=48|issue=7|pages=523–31|doi=10.3109/10826084.2013.787094|pmc=4334130|pmid=23581506}}</ref>:
=== Ստուգաբանություն ===
[[wikt:
Ենթադրվում է, որ կարբունկուլ (երբեմն հայերեն անվանում են ''[[wikt:կայծուռուցք|կայծուռուցք]]'' կամ ''կայծապտուկ'') բառը ծագել է լատիներեն ''carbunculus'' բառից, որն ի սկզբանե նշանակել է փոքր ածուխ, ածխիկ՝ carbo- ''ածուխ'' կամ ''ածխածին'' բառի փոքրացուցիչ տարբերակը: Համեմատում են նաև [[Նռնաքարեր|նռնաքարի]] հետ, որը լատիներեն կրկին կոչվում է կարբունկուլ<ref><div>[[OED]], "Carbuncle": 1) stone, 3) medical</ref>:
Տող 212 ⟶ 211՝
== Ծանոթագրություն ==
<references group="" responsive=""></references>
{{ծանցանկ}}
== Արտաքին հղումներ ==
* {{MedlinePlusEncyclopedia|001353|Abscess}}
* {{MedlinePlusEncyclopedia|000863|Skin Abscess}}
Տող 220 ⟶ 219՝
* {{Cite EB1911|wstitle=Abscess|short=x}}
{{Medical condition classification and resources|DiseasesDB=|ICD10=L02|ICD9={{ICD9|682.9}}, {{ICD9|324.1}}|ICDO=|OMIM=|MedlinePlus=001353|eMedicineSubj=|eMedicineTopic=|MeshID=D000038}}
[[Կատեգորիա:Վիրաբուժական հիվանդություններ]]
|