«Հին քարի դար»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Հին ՔարեՔարի դար''' կամ '''պալեոլիթ''' ({{lang-el|παλαιός}} — հին և {{lang-el|λίθος}} — քար), [[քարեՔարի դար]]ի երկու հիմնական ժամանակաշրջաններից առաջինը։ Պեղածո մարդկանց ու կենդանիների գոյության ժամանակաշրջանն է։

Երկրագնդի մեծ մասում, այդ թվում նաև [[Հայկական լեռնաշխարհ]]ում, Հին Քարի դարի կլիմայական պայմանները, բուսական և կենդանական աշխարհը խիստ տարբերվել են արդիականից։ Մարդիկ օգտագործել են միայն քարե ([[օբսիդիան]], կայծքար ևն) գործիքներ, զբաղվել որսորդությամբ ու հավաքչությամբ, ձկնորսությունը եղել է սաղմնային վիճակում, իսկ երկրագործությունը, անասնապահությունն ու խեցեգործությունը հայտնի չեն եղել։ Հին ՔարեՔարի դարի սկիզբը (ավելի քան 2 մլն տարի առաջ) համընկնում է երկրի վրա կապկանման մարդկանց երևան գալուն, վերջը՝ միջին քարեՔարի դարին (մոտ 10-12 հզ․ տարի առաջ)։ Հին ՔարեՔարի դարը բաժանվում է վաղ (ստորին) և ուշ (վերին) ժամանակաշրջանների։ Ուշ Հին ՔարեՔարի դարին անցման հետ առաջացել և տարածվել է մարդու արդի ֆիզիկական տիպը՝ ''homo sapiens''-ը ([[բանական մարդ]])։

[[Հայկական լեռնաշխարհ]]ը եղել է մարդու բնակության հիմնական օրրաններից։ Այստեղ, բազմաթիվ վայրերում ([[Հրազդան]] գետի ափերին, [[Սիսիան]]ում, [[Արարատ]], [[Արագած]] և Արտին լեռների լանջերին ու ստորոտներին, [[Հայկական Տավրոս]]ի հարավային լանջերին և այլուր) հայտնաբերվել են նախամարդու բնակության կայաններ, որոնցում գտնվել են շելյան, աշելյան, մուստիերյան և այլ հնագույն մշակույթների հասակակից գործիքներ (ձեռքի հատիչներ, կոպիտ ջարդիչներ, սրածայրեր, քերիչներ, քերթիչներ, միջուկներ, սկավառակներ, զանազան տեսակի շեղբեր ևն)։ [[ՀՀ]] տարածքում Հին ՔարեՔարի դարի վաղագույն մնացորդները (շելյան տիպի քարե գործիքներ) առաջին անգամ գտնվել են 1943-45-ին՝ [[Արտին լեռ]]ան կայաններից (Սատանի դար, Հարավային, Արեգունի բլուրներ), որոնք իբրև քարեդարյան հնավայրեր արժանացել են համաշխարհային ճանաչման։

[[fa:پارینه‌سنگیپارینهسنگی]]